Morgunblaðið - 08.11.2001, Side 42

UMRÆÐAN
42 FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
N
otalegt kvöld á
heimilinu. Logi er
byrjaður að lesa
fréttir í sjónvarp-
inu og yngsta dótt-
irin smjattar á kjötbollunum. Sú
elsta æfir handahlaup en mið-
dóttirin er ennþá úti að leika sér.
Húsbóndinn er farinn á blakæf-
ingu en eiginmaður hennar og
faðir barnanna dottar í sófanum.
Bandaríkjastjórn ... talíbana ...
duft ... Oddssonar.
Mér hefur runnið í brjóst en
hrekk upp við símhringingu.
Nenni ekki að hreyfa mig, en elsta
dóttirin réttir mér símtólið eftir
þrjú heljarstökk með tvöfaldri
skrúfu og beinum líkama.
„Gott kvöld, þetta er hjá Könn-
un hf. Þú lent-
ir í úrtaki hjá
okkur; má ég
leggja fyrir
þig nokkrar
spurningar?“
– Já, ég fæ
ekki séð að það geti reynst mér
hættulegt.
„Þakka þér fyrir. Hvað dettur
þér fyrst í hug þegar ég nefni
morgunkorn?“
– Tja. Líklega hve agalega stóð
í mér í morgun þegar ég...
„Nei, ég meina hvaða tegund?“
– Tegund! Konan mín, sem er
ekki heima, kaupir alltaf í matinn
og auk þess er ég jafnan hálfsof-
andi þegar ég fæ mér morg-
unverð, svara ég ólundarlega.
„Þú sleppir því þá að svara
þessari? Ókei. Hvernig finnst þér
leiðakerfi strætisvagnanna?
– Mjög gott. Ég fór síðast í
strætó þegar ég var í 3. bekk í MA
veturinn 78 til 79. Strætóinn á Ak-
ureyri átti það til að bila og þenn-
an vetrarmorgun beið ég í skaf-
renningi við skýlið þegar lítill
fólksbíll snarstansaði, framdyr-
unum var þeytt upp og ökumað-
urinn spurði hvort ég væri að bíða
eftir strætó. Ég játti því og þá
kallaði maðurinn upp í vindinn:
Þetta er hann!
Þegar þarna var komið sögu
áttaði ég mig á því að stúlkan
hafði skellt á.
„Pabbi, ég vil faða sofa,“ segir
yngsta dóttirin þar sem hún kem-
ur með tannburstann sinn og
náttfötin. Búin að kreista úr á að
giska hálfri túbbu í náttbuxurnar.
Ég er mjög sáttur; klukkan
ekki gengin nema fjórðung í átta.
Þá hringir dyrabjallan.
„Gott kvöld,“ segir ábúðarmik-
ill maður í dökkri úlpu með hett-
una reyrða yfir höfuðið. „Má
bjóða þér nýuppteknar kartöflur
til sölu? Ég er bæði með Gullauga
og rauðar íslenskar.“
– Nei, takk.
„En harðfisk að vestan?“
– Já, það er best ég fái tvo
poka. Kalla svo inn í íbúðina: Geir,
þetta er eitthvað fyrir þig. Sný
mér aftur að manninum í úlpunni
og útskýri að fjármálaráðherra sé
í heimsókn; mikill harðfiskunn-
andi, og því kjörið að selja honum
líka. En vitaskuld ekki nema við
fáum nótu.
Andartaki síðar varð ég líklega
vitni að Norðurlandameti í
tröppuhlaupi í myrkri niðr’í móti.
– Jæja, elskan. Ertu búin að
velja bók? spyr ég og Sara, fjög-
urra ára, hampar ekki færri en
níu verkum Astridar Lindgren.
Þá hringir síminn aftur.
„Gott kvöld. Þetta er hjá Al-
þjóðlegu bóksölunni. Þú varst
dreginn út og okkur langar að fá
að færa þér gjöf – án nokkurra
skuldbindinga fyrir þig.“
– Já, mér líst vel á það. Án allra
skuldbindinga ...
„Já, já. Ja, við fáum kannski –
fyrst við þurfum að senda mann
til þín á annað borð – að sýna þér
nokkrar glæsilegar bækur sem
við erum að selja. Til dæmis Sögu
árabátaútgerðar á Vestfjörðum á
átjándu öld. Ótrúlega vandað rit
sem kostar aðeins tuttugu og níu
og níu. Og í kaupbæti...“
– Fyrirgefðu. Sagðirðu ekki
örugglega án allra skuldbindinga?
„Jú, en maður minn. Þú getur
ekki ætlast til þess að ...“
Ég skellti á.
Þegar ég hyggst rífa símann úr
sambandi hringir hann aftur.
– Já! öskra ég dónalega.
„Sæll elskan. Er eitthvað að?“
spyr húsbóndinn á heimili mínu.
– Nei, fyrirgefðu elskan. Þetta
var óvart, ég... ég hélt þetta
væri... Ertu búin á æfingu?
„Nei, en ég gleymdi að segja
þér að ég fer beint í saumaklúbb
þegar ég er búin hérna. Er ekki
allt í lagi með stelpurnar?“
– Jú, allt í þessu fína. Við höfum
það huggulegt hérna saman. Man
allt í einu að miðdóttirin er enn úti
en þegi um það, til öryggis.
– Dyrjabjallan er að hringja,
elskan. Ég heyri í þér seinna.
Ég opna ekki dyrnar heldur
kíki út um bréfalúguna.
„Hæ, geturðu lánað mér smá-
hveiti. Ég þarf að senda bréf...“
Þetta er Svenni á neðri hæðinni.
Í þann mund hringir síminn.
– Andsk ... Gleymdi ég að rífa
hann úr sambandi?
„Halló, þette Saða,“ heyri ég
innan úr stofu. „Ég vil faða sofa,“
bætir hún við í símann og trítlar
svo með tólið til mín.
„Gott kvöld. Ég hringi frá
Reykvísku líftrygginga- og sparn-
aðarleiðbeiningaþjónustunni. Ert
þú með líftryggingu?“
– Já.
„Sparnaðarlíftryggingu?“
– Já.
„Ertu ef til vill með viðbótarlíf-
eyrissparnað þar sem atvinnurek-
andi leggur fjög ...“
– Já!!
„Telurðu þig hafa tryggt þér
viðunandi lífeyrisgreiðslur eftir
að þú hættir að vinna?“
– Já.
„Við bjóðum upp á ókeypis ráð-
gjöf varðandi tryggingar og
sparnað. Mætti kannski bjóða ...“
– Nei!!
„Ekki? Jæja, takk fyrir sam-
talið. Megirðu eiga gott kvöld!“
„Nú hefjast tíufréttir hér í sjón-
varpinu,“ segir Logi inni í stofu
um leið og dyrabjallan öskrar enn
einu sinni. Ég hendist í loftköst-
um fram og svipti upp dyrunum,
tilbúinn í slagsmál.
„Hæ, pabbi. Sjáðu hvað við
fundum á stéttinni.“ Miðdóttirin
og vinkona hennar brosa.
„Nokkra poka af harðfiski. Við er-
um að hugsa um að selja þetta til
styrktar Rauða krossinum. Vilt
þú kaupa?“
Huggulegt
heima
Fátt er yndislegra en notalegt kvöld
með fjölskyldunni heima fyrir; að grípa
saman í spil, kíkja í bók, fylgjast í sam-
einingu með sjónvarpinu eða ræða
verkefni hvers og eins þann daginn.
VIÐHORF
Eftir Skapta
Hallgrímsson
skapti@mbl.is
Í NÝLEGRI skýrslu
Byggðastofnunar, um
stöðu nokkurra byggð-
arlaga á landsbyggðinni
og mismunandi mögu-
leika þeirra til fólks-
fjölgunar og hag-
kvæmrar þróunar í
framtíðinni, hvað varð-
ar stærð þeirra, at-
vinnumál, launamál,
menntamál, samgöngu-
mál svo eitthvað sé
nefnt.
Í skýrslunni er fjallað
um hin ýmsu málefni
byggðarlaganna og í
hverju tilviki eru þau
metin sem styrkur,
veikleiki, ógnun eða tækifæri fyrir
viðkomandi byggðarlag. Akureyri og
Eyjafjörður mynda eitt atvinnusvæði
og er stærsti byggðarkjarninn á
landsbyggðinni og að mínu mati sá
eini, sem hefur raunhæfa möguleika á
að skapa það mótvægi við suðvestur-
hornið sem nauðsynlegt er til að eðli-
leg þróun byggðar verði á landinu í
framtíðinni. Full ástæða er því til að
leggja megináherslu á uppbyggingu
og þróun þess svæðis.
Samkvæmt umræddri skýrslu eru
styrkur og tækifæri mun stærri þætt-
ir, hvað varðar Akureyri, en veikleik-
ar og ógnanir. Þó er einn veikleiki
sem vegur mjög þungt.
Í könnun sem var gerð
fyrir fimm árum voru
laun á Akureyri frá 5%
upp í 15% lægri en á
höfuðborgarsvæðinu og
talið er að munurinn
hafi aukist síðan.
Með tilkomu stóriðju
á svæðið mundu meðal-
laun hækka, bæði vegna
beinna launagreiðslna
til starfsfólks hennar og
vegna aukinna umsvifa í
þjónustugreinum.
Við Eyjafjörð er hag-
kvæmasti staðurinn fyr-
ir nýja stóriðju á Ís-
landi, meðal annars með
hliðsjón af því ástandi sem skapast
hefur í orkuflutningsneti landsins,
vegna veru núverandi stóriðjuvera á
Suðvesturlandi og jafnframt sá raun-
hæfasti til að jafna nokkuð jafnvægi
hvað varðar búsetu landsmanna milli
landshluta. Ég er þó ekki að segja að
stóriðja sé heppileg aðferð til að auka
íbúafjölda á útvöldum stöðum á land-
inu, eða landshlutum. Stór iðnaðar-
fyrirtæki eiga að vera þar sem þau
geta orðið hagkvæmust í rekstri og þá
um leið til hagsbóta fyrir alla lands-
menn. Nægjanleg raforka er tiltæk í
tengivirki Landsvirkjunar á Rangár-
völlum á Akureyri, til iðnaðar sem
kalla mætti stóriðju, án þess að leggja
í kostnað við línubyggingar, en til við-
bótar eru álitlegir virkjunarkostir í
landsfjórðungnum, t.d. á Þeistareykj-
um, stækkun Kröfluvirkjunar og í
Bjarnarflagi.
Sú raforka sem er framleidd á
Norðurlandi er að mestu flutt til stór-
iðjuveranna á Suðvesturlandi. Mikið
orkutap verður við þennan flutning,
sem ásamt fleiru gerir það að verkum,
að hagkvæmasti staður fyrir nýja
stóriðju á Íslandi er milli Blönduvirkj-
unar og Kröflu.
Atvinnusköpun og byggðamál
Svanbjörn
Sigurðsson
Höfundur er framkvæmdastjóri Ak-
ureyrarbær – markaðs- og orkumál.
Landsbyggðin
Stór iðnaðarfyrirtæki
eiga að vera þar sem
þau geta orðið hag-
kvæmust í rekstri, segir
Svanbjörn Sigurðsson,
og þá um leið til hags-
bóta fyrir alla lands-
menn.
HINN 1. nóvember
voru réttir 6 mánuðir
liðnir frá því að Mod-
ernus ehf. birti fyrstu
samræmdu upplýsing-
arnar um netnotkun
landsmanna undir eft-
irliti Verslunarráðs Ís-
lands. 14 vefsetur riðu
á vaðið hinn 1. maí sl.
og opinberuðu þar með
raunverulega stærð
sína gagnvart mark-
aðsaðilum. Auglýsend-
ur og aðrir markaðsað-
ilar hafa tekið fordæmi
þeirra vel og fullyrða
má að netmarkaðurinn
sem slíkur hafi þrosk-
ast nokkuð af framtakinu. Engin
önnur atvinnugrein birtir vikulega
eins ítarlegar upplýsingar um mark-
aðshlutdeild og vefsetrin sem taka
þátt í Samræmdri vefmælingu. Að
þessu leyti standa netfyrirtækin
undir nafni sem nýtt hagkerfi. Þegar
þetta er skrifað birta 34 íslensk vef-
setur samræmdar upplýsingar um
netnotkun á svonefndum lista Sam-
ræmdrar vefmælingar og fullyrða
má að upplýsingarnar gefi nú orðið
nokkuð ítarlega mynd af netnotkun
Íslendinga.
Vefmælingar með því sniði sem
hér um ræðir eru eru líkt og Netið
sjálft tiltölulega nýlegt fyrirbrigði.
Um er að ræða vafratengda mæl-
ingu, en hún hefur þann kost um-
fram aðrar mælingar, að hún mælir
notkunina út frá sjónarhóli notenda
vefjarins. Fólk sem heimsækir vef-
setur, sem mæld eru í Virkri vefmæl-
ingu, tengist gagnagrunni Modernus
um símalínur (eins og vefsetrinu
sjálfu) um leið og það tengist við-
komandi vef. Með þessu móti er
tryggt að viðkomandi vefsetur hefur
engin bein áhrif á niðurstöður mæl-
inganna. Mælingin er samræmd að
því leyti að allir þátttakendur nota
sama hugbúnaðinn og fylgja sam-
ræmdum reglum um framkvæmdina
með því að samþykkja verksamning
þar um. Eftirlit með framkvæmdinni
er í höndum óháðs aðlila, þ.e. Versl-
unarráðs Íslands, en starfsmenn
ráðsins rýna í tölur vikunnar á
mánudagsmorgnum og senda þær út
á Netið með þar til gerðum hugbún-
aði. Þátttakendur í Samræmdri vef-
mælingu mynduðu í lok ársins 2000
samráðshóp, sem tók
þátt í undirbúningi
framkvæmdarinnar
ásamt starfsmönnum
Modernus og Verslun-
arráðs Íslands. Segja
má að mikil og víðtæk
samstaða hafi náðst um
mælinguna enda var
þörfin fyrir haldgóðar
upplýsingar um net-
notkun rík.
Gildi nákvæmra vef-
mælinga er það sama
og árangursmælinga
almennt. Menn fá með
mælingunni nýjar og
haldgóðar upplýsingar
um magn og magn-
breytingar á notkuninni. Stjórn-
endur, sem reka fyrirtækin sín af
fagmennsku, nýta sér slíkar upplýs-
ingar til ákvarðanatöku. Að vissu
leyti er meiri þörf fyrir mælingar á
árangri á Netinu en í öðrum atvinnu-
greinum vegna þess hversu óáþreif-
anleg starfsemin er. Listi Sam-
ræmdrar vefmælingar birtir aðeins
lítinn hluta þeirra upplýsinga sem
hugbúnaðurinn færir notendum.
Þó sýnir listinn mikilvægustu upp-
lýsingarnar, þ.e. gestafjöldann, inn-
litin og flettingarnar, auk þess að
birta súlurit, sem sýnir notkunina 9
vikur aftur í tímann. Listi Sam-
ræmdrar vefmælingar nýtist ekki
aðeins viðkomandi vefsetrum til þess
að staðsetja sig á markaðnum, held-
ur einnig öðrum markaðsaðilum á
Netinu s.s. auglýsendum og auglýs-
ingastofum, netþjónustum, hýsing-
araðilum og vefsíðugerðum. Listinn
sem slíkur er því mikilvægur net-
markaðinum, um leið og hann gerir
hann sýnilegan. Listinn er birtur á
kostnað Modernus á hverjum þriðju-
degi í markaðsopnu Morgunblaðsins
og sýnir þar notkunina á 25 stærstu
vefsetrunum sem leyfa birtingu en
auk þess er hann aðgengilegur á síðu
611 í Textavarpi Ríkisútvarpsins og
á Vefnum undir slóðinni http://telj-
ari.is/sv.
Til þess að kanna áreiðanleika
Virkrar vefmælingar fékk Verslun-
arráð Íslands Svein Tryggvason
verkfræðing hjá Price Waterhouse
Coopers til þess að vinna skýrslu um
kerfið og uppbyggingu þess. Í
skýrslunni, sem er allítarleg lýsing á
kerfinu og því ekki gerð opinber að
sinni, kemur skýrt fram að kerfið
stendur undir þeim kröfum sem gera
má til þess og mismunar á engan
hátt vefsetrunum sem því tengjast.
Vefmælingar, sem hér um ræðir, eru
rafrænar mælingar, sem mæla fjölda
raunverulegra tenginga sem mynd-
ast við vefina. Hugbúnaðurinn Virk
vefmæling sér um að vinna úr gögn-
unum skiljanlegar upplýsingar fyrir
notendur og birta þær með aðgengi-
legum hætti. Mældur fjöldi flettinga
(e. page impressions) er ávallt sá
sami og fjöldi fyrirspurna í gagna-
grunninn, sem notendur vefjarins
framkalla er þeir heimsækja síðurn-
ar. Á þessar mælingar verða því
tæplega bornar brigður hvað ná-
kvæmni varðar.
Öllum vefsetrum stendur til boða
að taka þátt í Samræmdri vefmæl-
ingu Modernus og Verslunarráðs Ís-
lands. Um 100 vefsetur eru nú mæld
með Virkri vefmælingu, en hugbún-
aðurinn er alfarið hannaður og smíð-
aður af starfsmönnum Modernus
ehf. Segja má að þróunarvinnan hafi
hafist seint um haustið 1999 er
Magnús Soffaníasson, stjórnarfor-
maður Modernus ehf., fékk hug-
myndina að gerð íslensks teljara fyr-
ir heimasíður. Síðan þá hefur mikið
vatn runnið til sjávar og um 20 millj-
ónir króna verið settar í kerfið og
uppbyggingu þess.
Mælingar á net-
notkun landsmanna
Jens P.
Jensen
Höfundur er hagfræðingur og
framkvæmdastjóri Modernus ehf.
Vefmæling
Engin önnur atvinnu-
grein birtir vikulega
eins ítarlegar upplýs-
ingar um markaðs-
hlutdeild, segir Jens P.
Jensen, og vefsetrin
sem taka þátt í Sam-
ræmdri vefmælingu.
Meira á mbl.is/aðsendar greinar