Morgunblaðið - 15.12.2001, Blaðsíða 63

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 2001 63
Handavinna, föndur,
jólamaturinn o.fl.
Áskriftarsími 551 7044.
Jólablað
Húsfreyjunnar
K A N N S K I E R Þ A Ð M E Ð F Æ T T . K A N N S K I E R Þ A Ð M A Y B E L L I N E .
A l l a l a u g a r d a g a f r a m a ð j ó l u m m u n e i n n
h e p p i n n v i ð s k i p t a v i n u r í v e r s l u n u m
Ly f & h e i l s u o g Ly f j u f á
a ð v e n t u g j ö f f r á M a y b e l l i n e .
A ð v e n t u g j ö f i n e r 5 . 0 0 0 k r. ú t t e k t
á M a y b e l l i n e v ö r u m á
v i ð k o m a n d i ú t s ö l u s t a ð
Ly f & h e i l s u e ð a Ly f j u s e m s e l u r
s n y r t i v ö r u r n a r f r á M a y b e l l i n e .
A Ð V E N T U G J Ö F M A Y B E L L I N E
ÝMISLEGT hefur
verið gert til þess að
draga úr brottkasti á
fiski. Breytingar á lög-
um hafa aukið sveigj-
anleika fiskveiðistjórn-
arkerfisins, eftirlit
verið gert markvissara
og annað það sem talið
er geta dregið úr sóun
fiskveiðiauðlindarinn-
ar vegna brottkasts-
ins. Mikilvægt er að
beitt sé hagrænum að-
gerðum til þess að slá
á hvatann til brott-
kasts. Slíkt getur verið
árangursríkt og ólíkt
geðfelldari og affara-
sælli aðgerð en sú að efla stöðugt
eftirlit og þess háttar; þótt vissu-
lega þurfi eftirlit að vera fyrir hendi
við framkvæmd laga um umgengni
um nytjastofna sjávar, eins og ann-
arra laga í landinu.
Nú hafa verið samþykkt lög í
þeim anda að draga úr tilefni til
brottkasts og ættu ef vel tekst til að
geta minnkað það verulega. Um
þessi lög skapaðist prýðileg sátt á
Alþingi. Var sá hluti frumvarps
Árna M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra sem um þetta mál fjallaði
samþykktur samhljóða á Alþingi,
ásamt breytingartillögu meirihluta
sjávarútvegsnefndar.
Lögin taka gildi 1. febrúar næst-
komandi. Þau fela í sér
heimild til þess að allt
að 5 prósent af heild-
arafla, á þessu fisk-
veiðiári og því næsta,
reiknist ekki í kvóta.
Verði þessi hluti aflans
vigtaður sérstaklega
og seldur á viður-
kenndum uppboðs-
markaði. 80% af and-
virði aflans munu
renna til Hafrann-
sóknarstofnunar, en
20% koma til skipta á
milli útgerðar og
áhafnar samkvæmt
lögum og samningum
þar um.
Gríðarleg breyting
Oft hefur því verið haldið fram að
verðlítill afli standi ekki undir svim-
andi hárri kvótaleigunni. Því eigi
sjómenn og útgerðarmenn ekki
annan kost, þegar afli sé smár eða
blandaður, en að fleygja honum í
sjóinn. Með þessu ákvæði nýju lag-
anna má segja að horfin sé þessi
„afsökun“. Smáan og verðlítinn fisk,
allt að 5% heildaraflans, geta menn
komið með að landi, selt á uppboðs-
markaði og telst hann þá ekki til
kvóta. Þetta er gríðarleg breyting
frá því ástandi sem hefur verið við
lýði.
Það vita þeir sem þekkja til að
hlutfall verðlítils og blandaðs fisks
getur verið afskaplega breytilegt
eftir veiðiferðum. Því var nauðsyn-
legt að gera lögin þannig úr garði
að 5% reglan gilti á fullu fiskveiði-
ári, en ekki í einstökum túrum.
Varð það niðurstaða Alþingis. Ella
er hætt við að lagaákvæðið hefði
ekki þjónað tilgangi sínum.
Jákvæð áhrif
Gera má ráð fyrir að áhrif hins
nýja lagaákvæðis geti orðið allvíð-
tæk, þótt við vitum ekki nákvæm-
lega á þessari stundu í hversu miklu
mæli fiski verður landað með þess-
um hætti. Auk þess sem að framan
greinir mun þetta fyrirkomulag
stuðla að auknu framboði á fiski um
fiskmarkaði og skapa þannig ný og
aukin tækifæri fyrir fiskvinnslufyr-
irtæki um land allt. Hér er þess að
gæta að væntanlega er um að ræða
fisk sem ella hefði ekki komið að
landi og því ekki orðið til verð-
mætaauka fyrir þjóðarbúið.
Eflir hafrannsóknir
Þótt ekki sé fullljóst hver verð-
mætisaukinn verður fyrir tilstilli
nýju laganna er ljóst að þau munu
líka styrkja fjárhagslegan grunn
hafrannsókna í landinu, þar sem
bróðurparturinn af aflaverðmætinu
rennur til Hafrannsóknarstofnunar.
Tíminn leiðir í ljós hversu mikið
fjármagn verður um að ræða. En
augljóslega mun þessi lagabreyting
styrkja fjárhagslegar forsendur
haf- og fiskirannsókna hér við land
sem er vitaskuld fagnaðarefni.
Að öllu samanlögðu er óhætt að
fullyrða að hin nýju lög séu gott
tæki til að takast á við svo alvarlegt
vandamál, sem brottkastið er. Í
ljósi umræðna síðustu vikna hlýtur
það að vera fagnaðarefni, eins og
raunar var innsiglað með samhljóða
samþykki Alþingis á dögunum.
Leið til að draga úr brottkasti
Einar K.
Guðfinnsson
Kvótinn
Nýju lögin eru gott
tæki, segir Einar K.
Guðfinnsson, til að tak-
ast á við svo alvarlegt
vandamál, sem brott-
kastið er.
Höfundur er formaður
sjávarútvegsnefndar Alþingis.
Derhúfa
aðeins 800 kr.
NETVERSLUN Á mbl.is
Velkomin
í Hólagarð