Morgunblaðið - 15.01.2002, Blaðsíða 10

SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra telur að grípa þurfi til
ráðstafana í umferðaröryggismál-
um og að gera þurfi enn betur til
að aukaumferðaröryggi, þrátt fyrir
að hún telji talsverðan árangur
hafa náðst á því sviði á undanförn-
um árum. Í fyrra létust 24 ein-
staklingar í umferðarslysum og 32
árið 2000, sem var með allra verstu
árum í umferðarsögu Íslendinga. Á
miðju ári 2000 höfðu 14 einstak-
lingar látist í umferðarslysum en
þá um sumarið var hrint í fram-
kvæmd átaksverkefni dómsmála-
ráðuneytisins, sem kom í kjölfar
ráðstefnu á vegum ráðuneytisins
undir yfirskriftinni „Bætt umferð-
armenning – burt með mannfórn-
ir.“
Í þingsályktunartillögu að nýrri
umferðaröryggisáætlun fyrir tíma-
bilið 2002–2012, sem dómsmálaráð-
herra leggur fyrir komandi þing,
er markmiðið m.a. að færri en 120
slasist alvarlega eða látist í lok
tímabilsins 2012, sem er 40% fækk-
un slysa miðað við þann árangur
sem náðist með fyrri áætlun.
Í síðustu umferðaröryggisáætlun
frá 1997 var markmiðið að færri en
200 manns létust eða slösuðust al-
varlega í árslok 2001.
Markmið umferðar-
öryggisáætlunar náðust
„Þetta markmið náðist þrátt fyr-
ir að veruleg aukning hefði orðið á
bifreiðaeign landsmanna,“ segir
Sólveig og bendir á að fjöldi alvar-
lega slasaðra og látinna var 278 að
meðaltali frá 1993–1997.
„Ég tel að þessi þróun bendi
óneitanlega til þess að nokkur ár-
angur hafi náðst m.a. vegna aukins
eftirlits lögreglu, hertra viðurlaga
við umferðarlagabrotum, bættrar
ökukennslu, áróðurs og átaksverk-
efna sem auka vitund meðal al-
mennings um umferðarmálefni.
Samstarf lögregluliða og sérstök
átaksverkefni eru orðin fastur liður
í starfsemi lögreglunnar. Ég mun,
nú í upphafi þings, leggja fram til-
lögu að nýrri umferðaröryggisáætl-
un til næsta áratugar sem felur í
sér mörg framfaramál. Þar er t.d.
lagt til aukið eftirlit lögreglu, hert
viðurlög við hraðakstri og ölvunar-
akstri. Ennfremur er lagt til að
stjórnsýslan á þessu sviði verði
bætt sem og aðgerðir til að greina
neyslu ávana- og fíkniefna hjá öku-
mönnum.“
Lækkaður hámarkshraði á
veturna á íslenskum vegum?
Rannsóknanefnd umferðarslysa
tók til starfa fyrir um 4 árum og
samkvæmt skýrslum nefndarinnar
má nefna að aðalorsakir banaslysa
1998–2000 voru þær, að bílbelti
voru ekki notuð, þar á eftir kom
hraðakstur, ýmist í beygju eða á
beinum vegi og þá ölvunarakstur.
Á árinu 2000 beindi rannsókna-
nefndin því til Vegagerðarinnar og
dómsmálaráðuneytisins, að athug-
að yrði hvort hægt væri að lækka
heimilaðan ökuhraða hérlendis á
veturna. Bent er á í skýrslu nefnd-
arinnar það árið, að slíkt hefði ver-
ið gert með góðum árangri í Finn-
landi.
„Þetta er ein þeirra tillagna sem
rætt er um í umferðaröryggisáætl-
un 2002–2012,“ segir Sólveig að-
spurð um þessa hugmynd.
Hún bendir á að sérstakur
starfshópur, sem myndaður var á
síðasta ári og laut stjórn formanns
allsherjarnefndar Alþingis, hafi
komið með ítarlegar tillögur til úr-
bóta í umferðaröryggismálum. Ein
þeirra gekk út á að breyta umferð-
arlögum með því að bönnuð yrði
farsímanotkun við akstur án hand-
frjáls búnaðar, sem varð að lögum í
fyrra.
Á vegum dómsmálaráðuneytisins
er að störfum nefnd, sem starfar
að samningu áðurnefndrar umferð-
aröryggisáætlunar, sem skipuð er
fulltrúa Vegagerðarinnar, lögregl-
unnar og Umferðarráðs. „Vega-
gerðin hefur sérstaklega lagt sig
eftir því að taka tillit til umferð-
aröryggis við gerð umferðarmann-
virkja,“ segir Sólveig. „Meðal ann-
ars eru tillögur um nýjar vega-
merkingar, öruggari vegi og
umhverfi þeirra. Ennfremur er
lögð áhersla á auknar forvarnir og
skipan umferðaröryggisstarfsins
og fleira. Þá er lögð áhersla á bíl-
beltanotkun og öruggisbúnað í
ökutækjum. Við höfum m.a. fengið
ábendingar nýlega frá Árvekni, um
öryggisbúnað í ökutækjum fyrir
börn.“
Taka niður hraða við
hættulegustu staðina
Þess má í beinu framhaldi geta,
að samkvæmt upplýsingum Óla H.
Þórðarsonar, framkvæmdastjóra
Umferðarráðs, eru foreldrar með-
vitaðir um öryggi barna sinna þar
sem 92% foreldra hafa börn sín í
þar til gerðum öryggisstólum.
Hann segir Umferðarráð hafa
velt fyrir sér ýmsum hugmyndum
til þess að fækka alvarlegum slys-
um, s.s. úrbótum á ákveðnum stöð-
um í vegakerfinu og leyfðum há-
markshraða. „Eitt af því sem menn
hafa staðnæmst við er hvort breyta
eigi reglum um hámarkshraða og
taka niður leyfðan hraða við hættu-
legustu staðina,“ segir hann. „Ef
komið er að krappri beygju, blind-
hæð eða einbreiðri brú, eru viðvör-
unarmerki sem vara við þessum
fyrirbærum. En við höfum rætt að
e.t.v. ætti að taka niður hraðann á
þessum stöðum sem er grundvall-
arbreyting frá því sem nú er.
Menn aka almennt of hratt miðað
við aðstæður, því er ekki hægt að
neita. Við leggjum höfuðáherslu á
það að ökuhraði sé miðaður við að-
stæður og einnig er það ljóst að til-
tekinn fjöldi mannslífa glatast í
umferðinni á hverju einasta ári
vegna þess að bílbelti eru ekki not-
uð. Einnig er með ólíkindum hve
ölvunarakstur á stóran þátt í bana-
slysum og alvarlegum slysum og
Umferðarráð stóð fyrir umtals-
verðu átaki gegn ölvunarakstri
seinnihluta síðasta árs í samstarfi
við fleiri aðila.“
Þrátt fyrir að vel sé búið að
börnum í ökutækjum, sem að ofan
gat, eru ökumenn aftur á móti
skeytingarlausir um fullorðna aft-
ursætisfarþega sína að sögn Óla H.
„Fólk lætur það viðgangast að hafa
farþega lausa í aftursætinu. Þar
með er ekki eingöngu verið að
stofna viðkomandi einstaklingi í
hættu, heldur er ökumaður og far-
þegi í framsæti settir í lífshættu ef
aftursætisfarþegi lendir fram í
bílnum við högg. Umferðarráð hef-
ur verið með mikinn áróður gegn
skeytingarleysi af þessu tagi auk
þess sem ráðið hefur lagt aukna
áherslu á fræðslu um vetrarakstur.
Það er hægt að missa algera stjórn
á bifreið á lítilli ferð í krapa, ef
hjólbarðar eru ekki þeim mun
betri. Góðir grófmynstraðir hjól-
barðar geta að sjálfsögðu unnið ör-
lítið gegn þessari hættu en al-
mennt þarf að auka umfjöllun um
alla þessa þætti.
Þegar ísing er á vegi, eins og
verið hefur undanfarna daga, kem-
ur í ljós að það er ekkert sem kem-
ur fyllilega í stað negldra hjól-
barða. Þetta hlýt ég að benda á að
ökumenn skoði af gaumgæfni,“
sagði Óli.
Dómsmálaráðherra og framkvæmdastjóri Umferðarráðs um aðgerðir gegn umferðarslysum
Horft til breyt-
inga á reglum
um ökuhraða
Lögreglan var í gær við eftirlit við Lönguhlíð og stöðvaði ökumenn sem ekki voru með bílbeltin spennt.
Morgunblaðið/Kristinn
FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 15. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
færa þessa fjárhæð í mynt náms-
lands skuli miðað við gengi
tiltekin dag og lánin miðast við
það út allt skólaárið. Bæði fyrir
og eftir þessar breytingar er há-
mark skólagjalda alltaf ákveðið í
þeim gjaldmiðli sem lánin eru
reiknuð út í, það er gjaldmiðli
námslandsins.“
Steingrímur segir að í úthlut-
unarreglum LÍN komi fram að
hámarkslán vegna skólagjalda
skuli vera 2,8 milljónir íslenskar
krónur eða samsvarandi fjárhæð
námslands miðað við gengi 1.
júní.
„Í úthlutunarreglum er kveðið
á um samanlagt hámark skóla-
gjalda,“ segir Steingrímur.
„Ákvæðið um þetta hámark var
endurskoðað síðasta vor og breyt-
ingar þá samþykktar. Með því að
hafna kröfum um viðbótarlán er
stjórnin að fara eftir því sem
samþykkt var.“
Steingrímur segir að ákveðinn
hluti námsmanna hafi orðið fyrir
skerðingu vegna óhagstæðs geng-
is íslensku krónunnar og sé það
STEINGRÍMUR Ari Arason,
framkvæmdastjóri Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna (LÍN), segir
það misskilning að lán fyrir skóla-
gjöldum í háskóla í útlöndum séu
reiknuð í íslenskum krónum eins
og fram kom í máli Heiðar Reyn-
isdóttur, framkvæmdastjóra Sam-
bands íslenskra námsmanna er-
lendis (SÍNE), í Morgunblaðinu á
laugardag. Þar kom einnig fram
að LÍN hefði ekki fallist á þá
kröfu SÍNE að hópur námsmanna
erlendis fengi viðbótarlán frá
sjóðnum fyrir skólagjöldum vegna
gengislækkunar íslensku krón-
unnar. Heiður segir að áður hafi
lán til skólagjalda verið reiknuð í
mynt námslands en því hafi verið
breytt hausið 1999. „Þetta er ekki
rétt. Það sem veldur þessum mis-
skilningi er að fram til skólaárs-
ins 1999–2000 var upphæðin sem
tilgreind er í úthlutunarreglunum
gefin upp í dollurum,“ segir
Steingrímur. „Síðan þá hefur
upphæðin verið tilgreind í ís-
lenskum krónum. En í báðum til-
vikum kemur fram að til að yfir-
búið að liggja fyrir frá upphafi
skólaársins. „Úthlutunarreglurn-
ar gefa ekki kost á neinni viðbót
við lánin og það hefur ekki tíðkast
að breyta reglunum á miðju
skólaári. Festan í þeim hefur
ákveðna kosti, okkur finnst mik-
ilvægt að námsmenn viti hvar
þeir standi í upphafi skólaárs. Það
er óréttlátt að hlaupa undir bagga
með þeim sem laga sig ekki að
reglunum og skilja hina eftir sem
sýna fyrirhyggju og grípa til við-
eigandi ráðstafana þegar nýjar
reglur hafa verið auglýstar.“
Steingrímur segir að úthlutun-
arreglur sjóðsins séu endurskoð-
aðar fyrir 1. júní ár hvert. Hann
segir hámark skólagjaldalána í
erlendri mynt hafa verið lækkað
þegar reglurnar voru endurskoð-
aðar sl. vor. Hækkun þess verði á
hinn bóginn örugglega til umræðu
í stjórninni vegna endurskoðunar
reglnanna fyrir næsta skólaár.
„Þá, eins og á síðasta ári, er þetta
spurning um forgangsröðun við
ráðstöfun þess fjár sem er til ráð-
stöfunar.“
Framkvæmdastjóri LÍN um áhrif gengis á námslán
Námslán eru reiknuð út
í gjaldmiðli námslandssveitinni. Maðurinn missti einn
fingur og framan af öðrum en auk
þess brotnuðu fjölmörg handarbein.
Hann var að undirbúa skot þegar
svo virðist sem neisti hafi fyrir
slysni komist í tertuna þannig að
bomburnar skutust úr henni. Um
var að ræða skottertu með 16 tívolí-
bombum sem tengdar voru saman.
Valgeir Elíasson, upplýsinga-
fulltrúi Slysavarnarfélagsins Lands-
bjargar segir að maðurinn hafi unn-
ið verk fyrir hjálparsveitina og
fengið greitt í flugeldum. Fyrir
mannleg mistök hafi honum verið
afhent skoteldaterta sem einungis
er ætluð til flugeldasýninga. Aðeins
menn með reynslu af flugeldasýn-
ingum mega meðhöndla slíkar tert-
ur.
RANNSÓKN lögreglunnar í Kópa-
vogi á því hver seldi manni í bæn-
um skoteldatertu, sem einungis er
ætluð til flugeldasýninga og ekki til
sölu til almennings, hefur leitt í ljós
að umrædd terta var að öllum lík-
indum frá Hjálparsveit skáta í
Kópavogi.
Friðrik Smári Björgvinsson yfir-
lögregluþjónn segir að forsvars-
menn hjálparsveitarinnar hafi við-
urkennt að hafa afhent manninum
slíka skoteldatertu. Rannsókn máls-
ins er ekki lokið.
Karlmaður um fimmtugt slasað-
ist illa á hendi á gamlárskvöld þeg-
ar skot hljóp úr tertunni og í vinstri
hönd hans. Sá sem slasaðist var þá
gestkomandi hjá þeim sem mun
hafa fengið tertuna hjá hjálpar-
Flugeldaslysið í Kópavogi
Tertan afhent vegna
mannlegra mistaka
EINN þeirra sem slasaðist alvar-
lega í bílslysi í Kömbunum á föstu-
dagskvöld var útskrifaður af gjör-
gæsludeild Landspítalans í Foss-
vogi um helgina. Einn sjúklingur er
enn á gjörgæsludeild, tengdur við
öndunarvél og er alvarlega slas-
aður. Drengur á þriðja ári, sem
slasaðist alvarlega í bílslysi á Kís-
ilvegi sama kvöld, er á gjörgæslu-
deild Landspítalans við Hringbraut.
Líðan hans er eftir atvikum góð, að
sögn læknis. Faðir hans lést í slys-
inu.
Einn kominn af gjörgæsludeild