Morgunblaðið - 13.04.2002, Síða 28

HEILSA
28 LAUGARDAGUR 13. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
eykur orku, þrek
og vellíðan
N
O
N
N
I
O
G
M
A
N
N
I
|

Y
D
D
A

N
M
0
5
5
0
7
/s
ia
.i
s
Angelica
www.sagamedica.com
Jón Gíslason, Borgarfirði:
„Ég hef átt við veikindi að stríða. Mér
hefur aukist kraftur eftir að ég fór að
taka Angelicu hvannaveig. Nú er ég
hressari, mér líður mun betur og er
miklu meira á ferðinni en áður.“
Fæst í apótekum, heilsuvörubúðum
og heilsuhornum matvöruverslana.
ÞRJÁR nýjar rannsóknir
þykja renna stoðum undir
fullyrðingar þess efnis að
hollt sé að borða feitan
fisk á borð við lax og
makríl og taka lýsi. Olíur í
fiski eru taldar draga úr
líkum á dauða vegna
hjartameins. Hingað til
hafa áhrif þess að borða
feitan fisk aðallega verið
rannsökuð í mönnum, en
ein af rannsóknunum sýn-
ir að það er einnig gott
fyrir hjartað í konum.
Hinar rannsóknirnar tvær
hafa leitt í ljós frekari vís-
bendingar um að ómega-
3-fitusýrur komi í veg fyr-
ir hjartsláttartruflanir,
sem gætu reynst banvæn-
ar. Mikilvægustu ómega-3-fitusýr-
urnar er aðeins að finna í fiski.
Kvennarannsóknin tók til 85 þús-
und hjúkrunarfræðinga og stóð í 16
ár. Hún leiddi í ljós að hættan á að
konur, sem borðuðu fisk fimm sinn-
um í viku, létust af hjartasjúkdóm-
um væri 45% minni en hjá konum,
sem sjaldan borðuðu fisk. Þær kon-
ur, sem borðuðu fisk, áttu einnig síð-
ur á hættu að fá hjartaslag, sem ekki
leiddi til dauða. Niðurstöður þessar-
ar könnunar voru birtar í tímaritinu
Journal of the American Medical
Association í þessari viku.
Niðurstöður annarrar rannsókn-
arinnar voru birtar í fagtímaritinu
New England Journal of Medicine í
vikunni. Hún tók til 94 lækna, sem
höfðu fengið hjartaslag og orðið
bráðkvaddir. Allir voru læknarnir
þátttakendur í rannsókn, sem náði
til rúmlega 20 þúsund manna og
hafði staðið í 17 ár. Enginn
læknanna hafði átt við hjartavanda-
mál að stríða þegar rannsóknin
hófst. Vísindamennirnir báru saman
magn ómega-3-fitusýra í blóði hinna
bráðkvöddu og 184 annarra manna,
sem tóku þátt í rannsókninni. Mun
minna magn af ómega-3-fitusýrum
var í blóði mannanna, sem urðu
bráðkvaddir, en í blóði allra hinna.
Samkvæmt rannsókninni voru 81%
minni líkur á að þeir yrðu bráð-
kvaddir, en þeir, sem höfðu minnst
magn af ómega-3-fitusýrum í blóð-
inu.
Þriðja rannsóknin birtist í tímarit-
inu Circulation og var þar litið á
áhrif þess að gefa fólki, sem fengið
hafði hjartaáfall, lýsispillur. Þátttak-
endum voru ýmist gefnar lýsispillur
eða lyfleysur. Niðurstaðan var sú að
líkurnar á því að verða bráðkvaddur
vegna hjartaslags voru 42% minni
hjá þeim, sem fengu lýsispillurnar en
hjá þeim, sem fengu lyfleysuna. Að-
standendur rannsóknarinnar kváð-
ust þó þurfa að staðfesta niðurstöður
sínar áður en þeir gætu mælt með
lýsispillum.
Rannsóknir undir-
strika hollustu
lýsis og feits fisks
Morgunblaðið/Kristinn
Fiskur og lýsi styrkja hjartað.
Ég er 29 ára og hef verið með
mígreni frá því ég var u.þ.b. 15 ára.
Ég hef notað Imigran-töflur sl. 9 ár
og það hefur gengið bara vel. Í
verstu köstunum fæ ég oft ógleði og
kasta upp, þá virðast töflurnar ekki
virka. Ég hef líka prófað mígreni-
töflur sem leysast upp í munninum
en þær virka ekkert betur þegar ég
kasta upp. Ógleðin og uppköstin
koma oftar nú en áður þegar ég fæ
köst og þá er ég í vandræðum. Hvað
get ég gert, eru til einhver mígrenilyf
sem ég get tekið og virka þegar ég
kasta upp?
SVAR Mígreni er algengursjúkdómur og mun
algengari hjá konum en körlum.
Hærri tíðni meðal kvenna tengist
að einhverju leyti hormónum og
köstin geta fylgt sveiflum tíða-
hringsins. Algengi og tíðni kasta
er mun hærri í yngri aldurshópum
en um fertugt fara einkennin að
dvína. Mígreni fylgja gjarnan önn-
ur einkenni en höfuðverkur eins og
ógleði, uppköst, ljósfælni, lyktar-
óþol, þreyta og slappleiki.
Lyfjameðferð er tvíþætt, annars
vegar bráðameðferð kastanna
sjálfra og hins vegar fyrirbyggj-
andi meðferð séu köstin tíð og
langvarandi. Triptan-lyfin eru
mikið notuð í köstum og verka al-
mennt vel á bæði höfuðverkinn og
fylgikvilla. Önnur lyf sem verka
ágætlega eru bólgueyðandi
gigtarlyf og lyf sem innihalda
ergotalkaloida. Því fyrr sem
mígrenilyfin eru tekin þeim mun
betur virðast þau verka og á þetta
við um öll framangreind lyf.
Ógleði og uppköst eru hvimleiðir
fylgikvillar mígrenis. Triptan-lyfin
slá almennt vel á ógleðina, en ná
ekki að virka ef uppköst koma í
veg fyrir að töflurnar frásogist.
Við slíkar aðstæður er bezt að gefa
lyfin eftir öðrum leiðum, eða taka
ógleðistillandi lyf. Til er samsett
lyf við mígreni – Migpriv – sem
inniheldur bæði ógleðistillandi- og
bólgueyðandi lyf. Lyfið er duft
sem leyst er upp í vatni og tekið í
upphafi kasts. Imigran-nefúði og
sprautur undir húð gætu einnig
gagnast við þessar aðstæður.
Imigran-endaþarmsstílar eru einn-
ig framleiddir en ekki skráðir hér-
lendis. Einnig er hægt að nota
ógleðistillandi endaþarmsstíla í
upphafi kasta, og síðan aðra
mígrenimeðferð þegar dregur úr
ógleðinni.
Hvað er til ráða gegn
mígreniköstum?
eftir Sigurlaugu
Sveinbjörnsdóttur Mígreni er algengur
sjúkdómur og mun al-
gengari hjá konum en
körlum. Hærri tíðni
meðal kvenna tengist
að einhverju leyti
hormónum og köstin
geta fylgt sveiflum
tíðahringsins.
..............................................
persona@persona.is
Höfundur er sérfræðingur í heila- og
taugalæknisfræði.
Lesendur
Morgun-
blaðsins
geta komið
spurn-
ingum varð-
andi sálfræði-, félagsleg
og vinnutengd málefni
til sérfræðinga á vegum
persona.is. Senda skal
tölvupóst á persona-
@persona.is og verður
svarið jafnframt birt á
persona.is.
VÍSINDAMENN hafa fundið leið
til að örva vöðva með sama hætti
og gert er með æfingum og segir á
fréttavef BBC að brátt geti komið
að því að hægt verði að taka lyf til
að byggja upp vöðva. Er talið að
þannig verði hægt að koma til
hjálpar fötluðu fólki og rúmföstu,
sem nú á þess ekki kost að stunda
líkamsrækt. Læknar leggja hins
vegar áherslu á að hér sé ekki um
að ræða allrameinabót fyrir leti-
hauga. Rannsóknir á músum hafa
sýnt að ákveðið ensím, CaMK, eyk-
ur virkni þeirra vöðva, sem not-
aðir eru við þolæfingar á borð við
maraþonhlaup. Vísindamenn við
Duke-háskóla í Norður-Karolínu í
Bandaríkjunum og Texas-háskóla
segja að mögulegt sé að ná fram
sömu áhrifum með lyfjum.
Vísindamennirnir settu ofvirkt
afbrigði af ensíminu í mýsnar. Í
ljós kom að þær höfðu meiri hvat-
bera í vöðvum en þær, sem ekki
fengu ensímið. Fólk, sem stundar
líkamsrækt, hefur meira magn
hvatbera en fólk, sem lítið hreyfir
sig. Vísindamennirnir segja að
verði hægt að líkja eftir áhrifum
ensímsins gæti það einnig haft ým-
is önnur góð áhrif, til dæmis hjálp-
að til við að brjóta niður fitu og
sykur og auðveldað þannig bar-
áttu við hjartasjúkdóma og syk-
ursýki. Þá benda þeir á að gott lík-
amlegt ásigkomulag hafi einnig
jákvæð áhrif á andlega líðan.
Vöðvar
styrktir
með lyfj-
um?
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni
alltaf á föstudögum