Morgunblaðið - 11.02.2003, Blaðsíða 15

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. FEBRÚAR 2003 15
EINN þekktasti andófsmaður Kína,
Wang Bingzhang, var í gær dæmdur
til lífstíðarfangelsisvistar eftir að
hann hafði verið fundinn sekur um
njósnir og hryðjuverkastarfsemi af
dómstóli í Guangdong-
héraði í Suður-Kína.
Úrskurðurinn hefur
vakið hörð viðbrögð ým-
issa mannréttindasam-
taka, að ekki sé talað um
ættingja Bingzhangs.
Kínversk stjórnvöld
tilkynntu í desember að
Bingzhang, sem er 55
ára, hefði verið hand-
tekinn í Suður-Kína en
Bingzhang hafði horfið
sporlaust sex mánuðum
áður er hann var stadd-
ur í Víetnam. Sökuðu
kínversk yfirvöld hann
um njósnir á vegum
stjórnvalda í Taívan á
árunum 1982–1990. Þá var hann sak-
aður um að hafa ritað bækur þar sem
hvatt var til hryðjuverka, laun-
morða, mannrána og sprengjutil-
ræða í Kína.
Í úrskurðarorði dómara í gær
sagði að Bingzhang hefði, þegar
hann var handtekinn, verið að und-
irbúa að sprengja upp vegi og brýr í
Kína og að hann hefði tvívegis
ferðast til Taílands til að leggja á
ráðin um sprengjuárás gegn kín-
verska sendiráðinu þar, og setja á
laggirnar æfingabúðir fyrir hryðju-
verkamenn.
Vinir Bingzhangs og mannrétt-
indasamtök segja ákærurnar á
hendur honum upplognar og halda
því fram að Kínverjar hafi rænt
Bingzhang er hann var staddur í
Víetnam í desember, en þar hugðist
hann gera tilraun til
að hitta kínverska
verkalýðsforkólfa.
„Þessar ákærur eru
með öllu tilhæfulaus-
ar, raunar eru þær
ótrúlegar. Réttarhöld-
in í heild sinni voru
farsi,“ sagði Shengde
Lian, framkvæmda-
stjóri samtakanna
Frjálst Kína, en hann
hefur lengi átt sam-
starf við Bingzhang.
„Kínversk stjórnvöld
eru að nýta sér and-
rúmsloftið á alþjóða-
vettvangi, sem beinist
gegn hryðjuverkum,“
sagði hann einnig.
Bingzhang flutti til Bandaríkjanna
árið 1979 en áður hafði hann tvívegis
setið í fangelsi í Kína fyrir andóf
gegn stjórnvöldum. Sagði Lian að
Bingzhang hefði haldið uppi harðri
gagnrýni á hendur kínverskum
stjórnvöldum en að hann hefði aldrei
léð máls á því að menn beittu ofbeldi
í andófinu.
Dóttir Bingzhangs, Wang Qing-
yan, sagðist eyðilögð yfir fréttunum.
Hún sagði föður sinn ekki heilsu-
hraustan og lýsti þeirri von að hann
fengi að snúa heim til Bandaríkjanna
á nýjan leik.
Þekktur andófsmaður dæmdur
í lífstíðarfangelsi í Kína
Mannréttinda-
samtök segja
sakir upplognar
Wang Bingzhang
Peking. AFP.
Alþjóðakjarnorkumálastofnunin
(IAEA) sagði í gær að yfirlýsing Ír-
ana um að þeir hygðust vinna úran úr
námu til kjarnorkuframleiðslu kæmi
ekki á óvart og stofnunin hefði fylgst
með úranleit Írana í nokkur ár.
Mohammad Khatami, forseti Ír-
ans, tilkynnti á sunnudaginn var að
vísindamenn hefðu fundið úranrík
setlög um 200 km frá borginni Yazd í
miðhluta landsins. Tvær verksmiðjur
hefðu verið reistar í bæjunum Isfahan
og Kashan þar sem úranið yrði unnið
til að hægt yrði að nota það til raf-
magnsframleiðslu í tveimur kjarn-
orkuverum sem verið er að reisa.
Khatami sagði að Íranar einsettu
sér „að nýta kjarnorkuhátækni í frið-
samlegum tilgangi“ og yrðu sjálfum
sér nógir um úran til orkuframleiðslu.
Melissa Fleming, talsmaður Al-
þjóðakjarnorkumálastofnunarinnar í
Vín, sagði að stofnunin hefði vitað af
leit Írana að úrani á þessum stað í
nokkur ár. „Háttsettur embættis-
maður IAEA skoðaði reyndar þessa
námu árið 1992,“ sagði talsmaðurinn
og bætti við að Íranar hefðu tilkynnt
stofnuninni áformin í september.
George W. Bush Bandaríkjaforseti
sagði í fyrra að Íran myndaði „öxul
hins illa“ í heiminum ásamt Írak og
Norður-Kóreu. Bandaríkjastjórn hef-
ur lengi sakað Írana um að reyna að
verða sér úti um kjarnavopn og styðja
hryðjuverkasamtök, en írönsk stjórn-
völd hafa neitað því.
Íranar eru að reisa kjarnorkuver í
hafnarborginni Bushehr með aðstoð
Rússa og stjórn Bush sagði í síðasta
mánuði markmiðið með framkvæmd-
unum væri í reynd að framleiða
kjarnavopn á laun.
Mohamed ElBaradei, yfirmaður
IAEA, og eftirlitsmenn stofnunarinn-
ar fara til Írans 25. þessa mánaðar til
að skoða kjarnorkumannvirki. Írönsk
stjórnvöld sögðu í gær að eftirlits-
mönnunum væri velkomið að rann-
saka mannvirkin til að „afsanna áróð-
ur Bandaríkjamanna“ um að Íranar
hygðust framleiða kjarnavopn á laun.
Úranvinnsla Írana
kom ekki á óvart
Vín, Teheran. AP, AFP.
RANNSÓKNARMENN leita nú að
hugsanlegum vísbendingum um að
ísköggull hafi myndast í frárennsl-
isopi geimferjunnar Kólumbíu og
hann hafi verið nógu stór til að
valda skemmdum á væng geimferj-
unnar áður en hún fórst 1. febrúar.
Slíkt vandamál kom upp í banda-
rískri geimferju árið 1984.
Daginn eftir að Kólumbíu var
skotið á loft 16. janúar greindi
ratsjá bandaríska flughersins hlut
sem færðist hratt frá geimferjunni.
NASA segir að ekki sé vitað hvaða
hlutur þetta var, en hugsanlegt sé
að þetta hafi verið ísklumpur sem
myndast hafi í skolpfrárennsli ferj-
unnar og ís hafi myndast þar alla
geimferðina.
Hal Gehman aðmíráll, formaður
nefndar sem rannsakar slysið,
sagði í fyrradag að hluturinn sem
sást nálægt Kólumbíu kynni að hafa
verið ísklumpur úr geimferjunni.
Hann sagði að sú deild flughersins
sem fylgdist með hlutum í geimnum
væri að veita rannsóknarnefndinni
upplýsingar um hlutinn.
„Þessar upplýsingar eru að koma
fram núna og það er of snemmt að
fullyrða nokkuð um hvort þær
skipta einhverju máli,“ sagði
Gehman.
Köggull á stærð við körfubolta
Frárennslisopið er undir rými
áhafnarinnar, fyrir framan vinstri
væng ferjunnar, og er notað til að
dæla út skolpi og afgangsvatni úr
efnarafli hennar. Yfirleitt skýst
vatnið út í kalt lofttóm geimsins
sem úði en í að minnsta kosti einni
geimferð, árið 1984, myndaði vatn-
ið ísköggul á stærð við körfubolta
við frárennslisopið. Á þessum tíma
höfðu verkfræðingar NASA svo
miklar áhyggjur af því að köggull-
inn gæti skemmt væng geimferj-
unnar Discovery þegar hún færi í
gufuhvolfið að þeir sögðu áhöfninni
að nota hreyfiarm geimferjunnar
til að brjóta köggulinn af.
Ekki var talin þörf fyrir hreyfi-
arminn vegna vísindaverkefnis Kól-
umbíu og hann var skilinn eftir til
að hægt yrði að bæta við rannsókn-
artækjum.
Ísköggull
kann að hafa
skemmt væng
Kólumbíu
Houston. AP.
PALESTÍNUMENN halda höndunum uppi að vegg
eftir að hafa verið handteknir í miðborg Hebron á
Vesturbakkanum í gær fyrir að brjóta útgöngu-
bann. Ísraelskir hermenn skutu tvo Palestínumenn
til bana á hernumdu svæðunum í gær og þrír Pal-
estínumenn, grunaðir um að hafa skipulagt
sprengjuárásir í Ísrael, voru handteknir nálægt
Ramallah, Jenín og Nablus.
Reuters
Palestínumenn handteknir
SVARTFELLINGUM mistókst á
sunnudag að kjósa sér nýjan for-
seta, en of fáir mættu á kjörstað til
að niðurstaða kosninganna teljist
gild. Þetta er í annað skipti á tæp-
lega tveimur mánuðum sem gerð er
árangurslaus tilraun til að kjósa
forseta í landinu, en talið er að að-
eins um 47% kjósenda hafi mætt á
kjörstað að þessu sinni.
Þetta voru fyrstu kosningarnar,
sem haldnar eru í Svartfjallalandi
eftir að nýtt, lauslegt ríkjasamband
Svartfjallalands og Serbíu tók við
af Júgóslavíu – en sambandslýð-
veldið Júgóslavía heyrir nú sögunni
til.
Um 455.000 manns voru á kjör-
skrá og þurfti 50% kjörsókn til að
niðurstaða kosninganna teldist
gild. Filip Vujanovic, sem hlynntur
er fullu sjálfstæði Svartfjallalands,
fékk mikinn meirihluta atkvæða,
eða 81,5%. Vujanovic er pólitískur
bandamaður Milos Djukanovics,
sem sagði af sér sem forseti í nóv-
ember til að taka við forsætisráð-
herraembættinu.
Talið er að slæmt veður, ákvörð-
un stjórnarandstöðunnar í Svart-
fjallalandi að hunsa kosningarnar
og almenn óánægja kjósenda með
stjórnmálamenn landsins hafi vald-
ið því að ekki mættu fleiri á kjör-
stað. Sögðust fulltrúar stjórnvalda
og stjórnarandstöðunnar í gær
sammála um að breyta þyrfti lög-
um, þannig að felld yrði niður kraf-
an um 50% kjörsókn.
Forsetakosningar í
Svartfjallalandi
Of fáir
mættu á
kjörstað
Podgorica. AFP.