Morgunblaðið - 11.02.2003, Blaðsíða 24

LISTIR
24 ÞRIÐJUDAGUR 11. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HÁDEGISTÓNLEIKARÖÐ Ís-
lensku óperunnar á vormisseri
2003 hefur göngu sína í dag
kl. 12.15. Þetta eru þeir fyrstu
í röð fernra tónleika sem Sess-
elja Kristjánsdóttir mezzó-
sópransöngkona hefur umsjón
með, en Sesselja var fastráðin
við Íslensku óperuna í ágúst
síðastliðnum.
Fyrstu hádegistónleikarnir
bera yfirskriftina Einn og
hálfur sópran – dúettar fyrir
sópran og mezzósópran. Flytj-
endur eru þær Hulda Björk
Garðarsdóttir, sópran, Sess-
elja Kristjánsdóttir, mezzó-
sópran, og Iwona Ösp Jagla,
píanóleikari, en kynnir á tón-
leikunum verður Davíð Ólafs-
son, bassi.
„Það staldra margir við
þegar þeir sjá þennan titil,“
segir Sesselja Kristjánsdóttir
og hlær við þegar blaðamaður
Morgunblaðsins hváir um sópr-
aninn eina og hálfa. „Við Ólafur
Kjartan [Sigurðarson, baríton]
vorum að velta heiti á tónleikana
fyrir okkur fyrir nokkru og hann
kom þá með hugmyndina Hálfur
sópran, með tilvísun í mig, þar
sem ég er mezzósópran og mezzó
þýðir hálfur á ítölsku. Ég breytti
því í Einn og hálfan sópran, þar
sem Hulda Björk kemur fram með
mér.“
Sópranarnir tveir, eða öllu
heldur eini og hálfi, hyggjast
flytja ýmsa dúetta úr óperubók-
menntunum á tónleikunum.
„Þarna gefur til dæmis að heyra
þessa frægu báta-, blóma- og
bréfadúetta,“ útskýrir Sesselja og
enn hváir blaðamaðurinn. Hvað er
það? „Það er bátadúettinn úr Æv-
intýrum Hoffmans, mjög frægur.
Blómadúettinn sömuleiðis, úr
Lakmé, og bréfadúettar eru nú til
margir í óperubókmenntunum, en
þessi sem við syngjum er úr Kátu
konunum í Windsor eftir Nicolai.
Að lokum syngjum við dúett úr
Túskildingsóperu Kurts Weills,
sem leiðir okkur yfir í lokaatriði
tónleikanna, sem er úr söng-
leiknum Annie, get your gun eftir
Irving Berlin. Sá dúett er reyndar
upphaflega skrifaður fyrir karl og
konu, en okkur þótti fara vel á að
við tækjum hann, þar sem titillinn
er „Anything you can do I can do
better“!“
Allir fá eitthvað við sitt hæfi
Ætlun þeirra Sesselju og Huldu
Bjarkar er að bregða eitthvað á
leik á tónleikunum, og hafa þær
fengið Davíð Ólafsson til að kynna
atriðin á efnisskránni. „Dúett-
arnir eru auðvitað allir úr fræg-
um sviðsverkum og við viljum
lífga tónleikana svolítið við. Auk
þess hverfur sviðsmyndin úr Mac-
beth ekkert milli sýning-
arhelga! Davíð mun kynna
fyrir áheyrendum bæði hvað
er næst á dagskrá sem og
hverjir eru á ferðinni og hvað
er að gerast í næsta dúett.
Þeir sem ekkert þekkja eru
því ekki skildir útundan.“
Að sögn Sesselju taka tón-
leikarnir um 40 mínútur. Fólk
sem mætir ætti því að geta
fengið andlega sem líkamlega
næringu í hádeginu, en seldar
eru léttar veitingar í Óp-
erunni eftir tónleikana. „Til
dæmis eru aldrei aukalög á
hádegistónleikum, þar sem
margir eru á hraðferð. Auk
þess tel ég að í flestum til-
fellum sé efnisskráin mjög að-
gengileg og allir ættu að geta
fundið eitthvað sem þeir ýmist
þekkja eða hafa gaman af að
kynnast,“ segir hún að lokum.
Á öðrum hádegistónleik-
unum, sem haldnir verða þriðju-
daginn 25. febrúar nk., flytur
Sesselja sönglög eftir Kurt Weill
ásamt Clive Pollard, píanóleikara,
undir yfirskriftinni „Weill í há-
deginu“. Þriðju hádegistónleik-
arinir verða þriðjudaginn 25.
mars og þar flytja þau Sesselja,
Ólafur Kjartan Sigurðarson, barí-
ton, og Clive Pollard íslensk söng-
lög núlifandi tónskálda undir yf-
irskriftinni „Ísland í fyrradag“.
Fjórðu og síðustu tónleikar þess-
arar hádegistónleikaraðar verða
þriðjudaginn 8. apríl. Þá flytja
þau Sesselja, Davíð Ólafsson og
Clive Pollard ítölsk ljóð og
antikaríur undir yfirskriftinni
„Antipasti“.
Einn og hálfur sópran í Óperunni
Morgunblaðið/Golli
Hulda Björk Garðarsdóttir og Sesselja Kristjánsdóttir munu bregða á leik
á hádegistónleikum í Óperunni í dag í bréfa-, blóma-, og bátadúettum.
Staðar-
listamenn
valdir í
Skálholti
FJÓRIR nýir staðarlistamenn
hafa verið valdir í Skálholti en fyr-
irrennarar þeirra undanfarin ár
höfðu umsjón með valinu. Þeir sem
voru valdir eru myndlistarmenn-
irnir Jón Reykdal, Björg Þor-
steinsdóttir, Valgarður Stefánsson
og Þórður Hall og mun Björg ríða
á vaðið með sýningu í maí. Að sögn
Bernharðs Guðmundssonar, rekt-
ors í Skálholti, halda myndlistar-
mennirnir sýningar er standa í
nokkra mánuði í senn og er gert
ráð fyrir að myndlistin hafi ein-
hverja trúarlega skírskotun. Einn-
ig komi myndlistarmennirnir
gjarnan og segi gestum Skálholts
frá verkum sínum.
Slík dagskrá verður til að mynda
haldin dagana 21.–23. febrúar, en
þá taka tveir af fyrrum staðarlista-
mönnum í Skálholti þátt í kyrrð-
ardögum sem þar fara fram. Það
eru Benedikt Gunnarsson og Þor-
gerður Sigurðardóttir, sem munu
velja og skýra í formi hugleiðinga
nokkur verk sín sem sýnd verða
þátttakendum í kyrrðardögum.
Málþing um
myndlist
MÁLÞING verður haldið í Lista-
safni Reykjavíkur – Kjarvalsstöðum
í kvöld, þriðjudagskvöld, kl. 20 und-
ir yfirskriftinni Hvert liggur
straumurinn? Hvernig er myndlist-
in á nýrri öld. Meðal annars verður
velt upp spurningum á borð við:
Hvert stefnir myndlistin núna? Er
eitthvað hæft í staðhæfingum um að
hefðbundnari miðlar eins og mál-
verk og skúlptúr eigi aukins fylgis
að fagna meðal ungra listamanna
eða eru þetta bara eðlilegar tísku-
sveiflur? Er kannski um að ræða
víðtækari tilhneigingu í samfélaginu
að hverfa aftur til hluta sem hægt
er að handleika?
Framsögumenn eru Birgir Snæ-
björn Birgisson myndlistarmaður,
Hlynur Hallsson myndlistarmaður
og Ragna Sigurðardóttir, myndlist-
armaður, rithöfundur og gagnrýn-
andi. Umræðunum stýrir Ingileif
Thorlacius fræðslufulltrúi hjá Lista-
safni Reykjavíkur.
Kjarvalsstaðir
Leiklestrar á verkum Sigurðar
Pálssonar verða í húsnæði leiklist-
ardeildar LHÍ á Sölvhólsgötu 13 kl.
20 og næstu tvö þriðjudagskvöld.
Það eru nemendur leiklistardeildar
og atvinnuleik-
arar sem lesa
þrjú verka Sig-
urðar, eitt verk
hvert kvöld: Und-
ir suðvest-
urhimni, Hlaup-
vídd sex og
Miðjarðarför.
Um þessar
mundir standa yf-
ir sýningar á leikritinu Tattú eftir
Sigurð í Nemendaleikhúsinu. Þetta
er fjórða leikritið sem Sigurður
skrifar sérstaklega fyrir nemenda-
leikhúsið og af því tilefninu stendur
leiklistardeild LHÍ fyrir leiklestr-
unum.
Aðgangur er ókeypis.
Í Safnbúð Listasafns Íslands
verður opnaður bókamarkaður þar
sem eigin útgáfur safnsins verða
seldar með allt að 60% afslætti.
Bókamarkaðurinn er opinn á opn-
unartíma Listasafnsins og stendur
til 2. mars.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
Sigurður Pálsson
ÍSLENSKI tenórinn Kolbeinn Jón
Ketilsson fær góða dóma hjá
danska dagblaðinu Berlingske Tid-
ende fyrir frammistöðu sína í hlut-
verki Don Carlos í samnefndri óp-
eru Verdis.
En að mati blaðsins er uppsetn-
ing konunglegu dönsku óperunnar
á verkinu áhrifamikil og segir það
styrk verksins ekki síst að þakka
nýjum söngvurum hjá óperuhús-
inu.
Sjónrænum áhrifum sviðsmynd-
arinnar er hrósað í hástert sem og
tónlistarfólkinu, enda segir gagn-
rýnandinn Don Carlos gera miklar
kröfur til flytjenda verksins, ekki
síst þess hóps listamanna sem ný-
lega hafi verið ráðnir til konung-
legu óperunnar. Berlingske Tid-
ende nefnir þar sérstaklega
Kolbein Jón, en tilkynnt var fyrir
sýningu kvöldsins að hann væri illa
fyrir kallaður. „En þó að nokkrir
hnökrar væru á flutningnum full-
nægðu fallegir ítalskir tenórhljóm-
ar hans fullkomlega hlutverki Don
Carlos,“ segir í dómi gagnrýnand-
ans, sem lýsir sýningunni sem
veislu jafnt fyrir auga sem eyra.
Berlingske Tidende lofar Kolbein Jón Ketilsson
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Kolbeinn Jón Ketilsson: Þykir standa sig vel sem Don Carlos.
Hrósað í
hlutverki
Don Carlos
FYRIR nokkrum áratugum hefði
það talist allt að því óviðeigandi að
flytja verk eftir rómantísk norræn
tónskáld, ekki síst hér á landi, svo
sterk var andstaðan gegn þýsk-
dönskum rómantískum áhrifum á ís-
lenska söngtónlist, allt frá 1850 fram
að seinni heimsstyrjöldinni. Eftir
1940 kemur ný list-tíska til landsins
og samkvæmt sögunni hafa nýjungar
oft þau áhrif, að hinu gamla er alger-
lega hafnað. Barokkin þurrkaði út
endurreisnartónlistina, klassíkin
þaggaði niður í barokkinni en róm-
antíkin náði ekki að útbyggja að öllu
leyti klassíkinni og þrátt fyrir 100 ára
tilvist módernismans og margvís-
legra hljóðtilrauna er komin upp sú
staða, að sambýli allra listastefna er
staðreynd. Má segja að módernism-
inn sé að deyja út í það sem kallað er
„póstmódernismi“, þar sem aftur-
hvarf til eldri gilda, jafnvel dægurtón-
listar, er viðurkennt.
Nú tíðkast það mjög að blása rykið
af gömlum og gleymdum verkum og
kemur þá í ljós, að slepptum öllum
fordómum, að um er að ræða ágæta
tónlist, er í samburði við hinn firrta og
grimma hljóðheim nútímans hljómar
sem ný og umfram allt falleg tónlist.
Þetta var raunin á tónleikum Kasa-
hópsins í Salnum sl. sunnudag, 9.
febrúar, á því herrans ári 2003. Eftir
ágætan fyrirlestur Karólínu Eiríks-
dóttur um tónskáldin Grieg og Gade
var flutt sellósónata op. 36 í A-dúr eft-
ir Grieg, er hann samdi 1883, og voru
það Sigurður Bjarki Gunnarsson og
Nína Margrét Grímsdóttir er fluttu
verkið. Bestu hlutar verksins eru
fyrsti og annar kaflinn en sá þriðji
þykir nokkuð laus í formi. Sigurður
Bjarki hefur á valdi sínu fallegan og
„performerandi“ tón, leikur af öryggi
og mótar með skýrum hætti tónhend-
ingarnar, og hafi varfærni einkennt
leik hans er hann farinn að „sleppa
sér“ og gefa tónmálinu tilfinningalegt
inntak. Leikur hans í Grieg-sónötunni
gefur fyrirheit um að hér sé á ferðinni
efni í góðan einleikara.
Nína Margrét hefur þegar tekið
sér stöðu sem frábær píanóleikari og
sama má segja um Sigrúnu Eðvalds-
dóttur og var flutningur þeirra ásamt
Sigurði Bjarka á tríói í F-dúr op. 42
eftir Niels W. Gade mjög góður.
Skemmtilegasti kafli verksins var
annar þátturinn en einnig var margt
fallegt að heyra í Andantino-þættin-
um. Í heild var verkið mjög vel flutt,
samspilið sérlega gott og rómantísk-
ur stefjaleikurinn fallega mótaður,
svo að segja má að hinn rómantíski
andi sé enn lifandi og jafnvel vakn-
andi listtak, þrátt fyrir hina grimmu
firringu í hljóðheimi nútímans.
Rómantískur stefjaleikur
TÓNLIST
Salurinn
Kasa-hópurinn flutti verk eftir
Edvard Grieg og Niels W. Gade.
Sunnudaginn 9. febrúar.
KAMMERTÓNLEIKAR
Jón Ásgeirsson
DR. Guðrún Jónsdóttir afhenti á
dögunum fræðibókasafn sitt til
varðveislu í Landsbókasafni. Hér
er um að ræða nær 800 titla á
sviði félagsráðgjafar, kynjafræði
og skyldra greina.
Einn af frumkvöðlum
menntunar í félagsráðgjöf
Steinunn Hrafnsdóttir, lektor í
félagsráðgjöf og skorarformaður,
og dr. Sigrún Klara Hannesdóttir
landsbókavörður tóku við bók-
unum við stutta athöfn í Lands-
bókasafni að viðstödum m.a. for-
seta og skrifstofustjóra félags-
vísindadeildar og kennurum í
félagsráðgjöf.
Guðrún Jónsdóttir er einn af
frumkvöðlum menntunar í fé-
lagsráðgjöf á Íslandi og var
kennslustjóri í félagsráðgjöf við
félagsvísindadeild Háskóla Ís-
lands frá 1981 til 1991.
Styrkir ritakostinn
Gjöfin styrkir ritakost safnsins
talsvert á þessu sviði og verða
bækurnar tilbúnar til útláns innan
skamms.
Guðrún Jónsdóttir og Sigrún Klara
Hannesdóttir landsbókavörður,
ásamt forseta, skrifstofustjóra og
kennurum félagsvísindadeildar og
bókavörðum við afhendinguna.
Bækur um
félagsráðgjöf
gefnar Lands-
bókasafni
♦ ♦ ♦