Morgunblaðið - 18.02.2003, Blaðsíða 27

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. FEBRÚAR 2003 27
SPÁMENNSKA! Þetta var
fyrsta orðið sem undirritaðri datt í
hug við lestur greinar Eiríks Tóm-
assonar, forseta lagadeildar Há-
skóla Íslands, sem birtist í Morg-
unblaðinu 3. febrúar síðastliðinn.
Spámennska um hvað framtíðin
ber í skauti sér er hins vegar ekki
vettvangur lögfræðimenntaðra
manna. Ætti heldur að horfa á
þær staðreyndir sem fyrir liggja í
málinu. Samkeppni er ef til vill
ekki ,,töfralausn“ en hún er sann-
arlega spor í rétta átt. Þrennt er
það aðallega sem ég hnaut um í
grein Eríks.
Í fyrsta lagi virðist Eiríkur telja
lausn háskólanna liggja í því að
setja einhvers konar hömlur á
samkeppni. Áður en lagadeild Há-
skólans í Reykjavík tók til starfa,
með nýjar kennsluaðferðir, má
segja að viss stöðnun hafi ríkt í
laganámi hérlendis. Lagadeild HÍ
sá líklega litla ástæðu til að breyta
90 ára kennslustefnu þar sem
markaðurinn kallaði ekki á það og
menn höfðu engan samanburð hér-
lendis hvort kennslustefna þessi
væri komin til ára sinna eður ei.
Þegar samkeppnin við Háskólann í
Reykjavík var hins vegar orðin að
veruleika þótti augljóst að HÍ
þyrfti að grípa til aðgerða. Breyt-
ingar á högun námsins voru gerð-
ar og vil ég hrósa Eiríki og hans
samstarfsmönnum fyrir það fram-
tak. En hvað var það sem leiddi til
breyttra og bættra kennsluaðferða
við lagadeild HÍ? Undirrituð hefur
mjög sterkan grun um að það hafi
einmitt verið samkeppni. Líklegt
er að þar sem engin samkeppni
ríkir er stöðnun ekki langt undan.
Afleiðing þess yrði því minni sam-
keppnishæfni. Undirritaðri er því
með öllu óskiljanlegt, hvernig
hægt er að tala um hnignun laga-
náms og heilbrigða samkeppni í
sömu setningu. Samkeppni skapar
stúdentum fleiri valkosti auk þess
sem hún hvetur háskólana til að
veita betri og samanburðarhæfa
þjónustu. Með því móti getur veg-
ur laganáms hérlendis einungis
legið upp á við.
Í annan stað gefur Eiríkur sér,
að lagadeild Háskólans í Reykja-
vík kosti ríkið jafnmikið og laga-
deild HÍ. Slík rangfærsla virðist
nokkuð algeng meðal talsmanna
HÍ. Ef tekið er mið af ríkisfram-
lögum til rannsókna fær HÍ mun
meira fé úr ríkissjóði en Háskólinn
í Reykjavík. Það eru því engin
haldbær rök að baki þeirri upphæð
sem Eiríkur gefur sér að fari til
hvors háskóla í formi ríkisfram-
laga.
Í þriðja lagi þótti mér undarleg-
ur eftirmáli í einni staðhæfingu
Eríks. Í grein sinni segir hann:
,,…hingað til hafa íslenskir lög-
fræðingar staðist samanburð við
erlenda lögfræðinga, bæði í fram-
haldsnámi og störfum, svo sem
fyrir alþjóðastofnanir.“ Þessum
orðum er undirrituð algerlega
sammála. En gætir ekki þversagn-
ar í orðum Eiríks síðar í greininni?
Aðra stundina hrósar hann fyrr-
verandi lagastúdentum HÍ en
vendir síðan kvæði sínu í kross og
virðist hafa litla trú á getu þessara
sömu manna. Orðstír fyrrverandi
lagastúdenta HÍ fer víða og er Há-
skólinn í Reykjavík nú eitt þeirra
fyrirtækja sem nýtur liðsafla þess-
ara frábæru starfskrafta. Við laga-
deild Háskólans í Reykjavík starfa
ellefu HÍ menntaðir lögfræðingar
og að dómi þeirra sem til þekkja
vinnur þetta ágæta fólk mjög gott
starf við að auka hróður laganáms
á Íslandi enn frekar. Eiríkur ætti
fremur að fagna framtaki lögfræð-
inga sem útskrifast hafa úr HÍ og
gefa þeim færi á að sýna, að þeir
geta einnig alið lögfræðinga sem
standast erlendan samanburð.
Það er góðs viti að Eiríkur skuli
ekki útiloka einhvers konar sam-
starf milli háskólanna. En menn
verða að fylgja hug í verki. Þegar
undirrituð las áhyggjuefni Eiríks
að takmarkalaus samkeppni myndi
leiða til ófarnaðar, kom henni ekki
annað til orða en ,,Margur heldur
mig sig“. Háværar raddir hafa
borist frá HÍ, að kennarar laga-
deildar þar á bæ stundi nánast
kerfisbundinn skotgrafarhernað til
að sverta bæði þá starfsemi sem á
sér stað í nýrri lagadeild Háskól-
ans í Reykjavík sem og þá stúd-
enta sem stunda þar nám. Ef
menn telja slíkt farsæla leið til að
gera veg laganáms á Íslandi sem
mestan er óhætt að segja að þeir
hinir sömu séu að vaða í blindni.
Eins og áður sagði, er það skoð-
un undirritaðrar að í grein Eiríks
er að finna vott af spámennsku.
Enginn veit hvað framtíðin ber í
skauti sér og erfitt er að finna
,,töfralausnir“ þegar menn grípa
forsendur úr lausu lofti sem eiga
sér litla stoð í raunveruleikanum.
Lausnin mun líklega liggja ljós
fyrir með tíð og tíma og sem 1. árs
laganemi við Háskólann í Reykja-
vík vil ég ráðleggja Eiríki og öðr-
um efasemdarmönnum að doka við
og sjá hvernig okkur reiðir af þeg-
ar fram líða stundir.
Ekki heimur ,,töfra“
heldur staðreynda
Eftir Heiðrúnu Lind
Marteinsdóttur
„Samkeppni
skapar stúd-
entum fleiri
valkosti auk
þess sem
hún hvetur háskólana
til að veita betri og
samanburðarhæfa
þjónustu.“
Höfundur er formaður Lögréttu,
félags laganema við Háskóla Íslands.
Skráningarlýsing
Hf. Eimskipafélags Íslands
Á hluthafafundi Hf. Eimskipafélags Íslands þann 5. nóv-
ember 2002 var stjórn félagsins veitt heimild til að hækka
hlutafé um allt að 967.000.000 kr. að nafnverði. Stjórninni
var heimilað að nýta hlutina m.a. til að fjármagna kaup á
hlutum í Haraldi Böðvarssyni hf. Hluthafar féllu frá forkaups-
rétti á hlutunum. Heimildin gildir til fimm ára.
Þann 28. nóvember sl. var hlutafé í Hf. Eimskipafélagi
Íslands hækkað að nafnverði 459.997.211 kr. og aftur
þann 17. desember um 498.692.178 kr. Hið nýja hlutafé
var allt greitt með hlutabréfum í Haraldi Böðvarssyni hf.
Skiptigengi var 1,222222222 kr. hlutur í Hf. Eimskipafélagi
Íslands á móti 1. kr. hlut í Haraldi Böðvarssyni hf. Heildar-
hlutafé Hf. Eimskipafélags Íslands er 5.152.154.232 kr. eftir
hækkunina. Hlutabréfin voru ekki boðin í almennri sölu.
Kauphöll Íslands hf. hefur skráð framangreinda hlutafjár-
hækkun í samræmi við lög og reglur Kauphallarinnar.
Skráningarlýsing vegna hlutafjárhækkunarinnar er birt í
styttu formi í samræmi við 2. mgr. 17. gr. reglugerðar nr.
434/1999 um opinbera skráningu verðbréfa í Kauphöll,
sbr. 1. tl. 1. gr. viðauka nr. IV við reglugerð 434/1999.
Skráningarlýsingu Hf. Eimskipafélags Íslands er hægt að
nálgast hjá umsjónaraðila og útgefanda:
Íslandsbanki hf., Kirkjusandi 2, 3. hæð, 155 Reykjavík,
sími 440 4000, vefsvæði www.isb.is.
Hf. Eimskipafélag Íslands, Pósthússtræti 2, 101 Reykjavík,
sími 525 7000, vefsvæði www.ei.is.
HF. EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
Ert þú atvinnulaus?
Upplagt að fara inn á
fyrirtaeki.is
Þarft þú að kaupa þér atvinnu? Vilt þú verða sjálfstæður án þess að
eiga það á hættu að fá uppsagnarbréf fyrirvaralaust og eiga sjálfur
það sem eftir verður?
Þarft þú að selja? Skráðu fyrirtæki hjá okkur, það kostar þig ekkert
en það gæti selst. Hafðu samband. Allar upplýsingar í fullum
trúnaði. Þannig vinnum við.
Erum með úrval fyrirtækja á skrá hjá okkur
á hverjum tíma.
Upplýsingar aðeins á skrifstofunni.
Einar Örn Reynisson, lögg. fasteignasali.
EINHVERN VEGINN fengum
við Þingeyingar margir þá flugu í
höfuðið að með stofnun samvinnu-
hreyfingarinnar væri mannlegt
samfélag fullsmíðað í Þingeyjar-
sýslu, ekkert ógert, engin missmíð.
Að svo góðu dagsverki loknu er at-
hugandi að hvílast ein hundrað ár
eða svo. Á fjögurra ára fresti kom
framsóknarmaddaman í gættina og
renndi stoltum móðuraugum yfir
sofandi barnahópinn; mikið voru
þau falleg. Hún var hins vegar
öðru að sinna þegar bankinn sem
þekkir sitt fólk kom við í fyrir-
myndarríkinu og hafði þaðan með
sér allt fémætt til Akureyrar. Og
ekki rumskuðum við. Á líftíma
samvinnuhreyfingarinnar brugðu
Þingeyingar aðeins einu sinni
blundi, svo eftir væri tekið. Um
Laxárdeilu hefur margt verið
skrafað frá því hún var háð. Oft
má af umræðunni ætla að einungis
Laxárdalur hafi verið í húfi, næðu
virkjanaáformin í S-Þing. fram að
ganga. Því fer þó fjarri og væri
vissulega þarft að rifja hér upp öll
þau hugarsmíð, þó ekki væri nema
til að sjá fáránleika þeirra í ljósi
þeirra verðmæta sem þetta svæði
er í dag óvirkjað, en það verður að
bíða betri tíma. Sömuleiðis er mis-
skilningur að deilan hafi útkljáðst
með sprengingunni í Miðkvísl, þótt
efalaust hafi sú prýðisvellukkaða
aðgerð vegið þungt til að ná virkj-
unarforkólfunum að samninga-
borðinu, en þar og með atbeina
dómsvaldsins var þessi deila til
lykta leidd. Í Laxárdeilu nýttist
vel hin mikla félagshefð Þingey-
inga og að við höfðum á að skipa
foystumönnum sem kunnu til
verka og rann blóðið til skyldunn-
ar. Skyldan var nefnilega Þing-
eyinga meir en annarra af þeirri
einföldu ástæðu að í krafti eign-
arhalds á landinu og búsetu þar
gátu þeir öðrum fremur krafist
samningsréttar, þótt stuðningur
réttsýnna manna alls staðar á
landinu styrkti samningsstöðuna.
Þótt heibrigðri skynsemi manna
virðist frá þessum atburðum hafa
hrakað svo að prófessoraálit og
ráðherraúrskurði þurfi um hvort
séu náttúruspjöll að sökkva landi
undir vatn eða breyta árgljúfrum í
leirstólpa er hitt óbreytt; peninga-
lega hagkvæmum náttúruspjöllum
verður illa afstýrt ef forráðamenn
og íbúar landsins á hverjum stað
víkjast undan skyldu sinni. Þetta
er Gnúpverjum ljóst, hafi þökk og
sóma. Illu heilli er ekki því sama
fyrir að fara á austanverðu land-
inu, svo áberandi sé. Um nátt-
úruspjöll eður ei af völdum Kára-
hnjúkavirkjunar verður ekki deilt
með vitrænum hætti, einungis
hægt að reyna að réttlæta þau
með einu eða öðru.
Það er óhagkvæmt að fólk verði
gamalt. Þess vegna er rétt að
reykja. Hagfræðin getur jafnt ver-
ið með eða móti virkjuninni,
náttúruspjöllin eru söm og síst
betri þótt einhver hafi hag af þeim,
enda bera virkjunarsinnar fremur
fyrir sig sk. byggðasjónarmið, það
er annað nafn á dreifbýlishyggju
sem lengi hefur þjakað Íslendinga.
Sætir furðu að slík viðhorf skuli
uppi með svo fámennri þjóð að
þótt hún byggi öll á einum stað
yrði þar samt naumast kölluð
borg. Um langt skeið voru lands-
menn skyldaðir til starfa við sjálfs-
þurftarlandbúnað og þar með til
búsetu í sveitum. Svo skjótt sem
þeim mannréttindabrotum linnti
hófst myndun þéttbýlis og þar með
þess velmegunarsamfélags sem við
lifum í í dag. Okkar samfélagsgerð
krefst markaðar sem aðeins verður
til með þéttbýli. Vegna fámennis
geta slíkir staðir ekki orðið margir
af þeirri stærð sem við þurfum.
Því er það mikið lán að svo margir
skuli hafa valið sér búsetu á sama
stað, í Reykjavík. „Fjölmennið“
þar hefur fært okkur öfluga versl-
un, heilbrigðisþjónustu, mennta-
stofnanir o.fl o.fl. Síðast en ekki
síst er R.vík sá markaður sem at-
vinnustarfsemi og lífskjör lands-
byggðarinnar byggjast á. Í dreif-
býli býr nú svipaður fjöldi manna
eins og lengst af, en nú ótilneyddir
og án þess að hungurfalla í góð-
ærum sem fyrrum. Ekkert bendir
til að landsbyggðin hefði annað en
hag af frekari fjölgun fólks í R.vík,
allavega fremur en á Austurlandi.
Samfélög manna verða ekki full-
smíðuð í eitt skipti fyrir öll, hvorki
með álverum né kaupfélögum. Þau
eru eins og lifandi líkami, allt þarf
þar að hæfa hvað öðru. Álverið
stóra á Reyðarfirði verður eins og
fílshjarta í litlu barni. Það þarf
nánast á einni nóttu að fylla af
starfsfólki sem ekki er til á Aust-
urlandi. Fyrirtækið verður í afger-
andi aðstöðu til að viðhalda lág-
launavinnumarkaði Austurlands.
Dreifbýlt fámennissamfélag sem
fyrr með sömu vandmál. Óprúttnir
pólitíkusar og úrræðalitlar hrepps-
nefndir eru óspör að blása í glæð-
ur fordóma og haturs gegn R.vík
hjá landsbyggðarfólki. Nýlega af-
staðin hátíðahöld Austfirðinga
undir fánum amerísks málm-
bræðsluauðhrings báru árangrin-
um sorglegt vitni. Var síst að
heyra að þar á bæ þætti athuga-
vert að hrifsa til sín stærri hlut af
auðlegð þjóðarinnar og náttúru-
verðmætum en nokkur getur kraf-
ist. Naumast nokkru sinni hafi íbú-
ar eins landsfjórðungs sýnt þjóð
sinni viðlíka hroka af jafnlitlum
efnum. Eitt er að þekkja ekki sinn
vitjunartíma, annað að stæra sig af
því. „Er það hafið eða fjöllin sem
að laða mig hér að“ söng drengur,
tæpast af barnsaldri uppi á þaki og
uppskar drukkið bergmál götunn-
ar. Ég veit það ekki. Það var alla
vega ekki það „fólkið á þessum
stað“ sem þarna sást.
Hátíð í bæ
Eftir Kára
Þorgrímsson
„Samfélög
manna
verða ekki
fullsmíðuð í
eitt skipti
fyrir öll.“
Höfundur er bóndi í Garði 2.