Morgunblaðið - 14.10.2003, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. OKTÓBER 2003 33
FYRIR tæplega þremur áratugum
var hafin innflutningur á holdasæði
til hreinræktunar á holdakyni til
nautakjötsframleiðslu í Hrísey. Þessi
innflutningur hefur
kostað umtalsvert fé
og ekki síst tíma til
að komast í gegnum
það einangrunarferli
sem er í gildi varð-
andi innflutning á
erfðaefni. Markmiðið
var að auka fjölbreytni í íslenskum
landbúnaði, og einnig að geta boðið
upp á úrvals nautakjöt. Þessi inn-
flutningur og öll sú vinna sem í hann
hefur verið lögð og þau verðmæti
sem hann hefur skapað er nú í hættu
vegna mjög erfiðra skilyrða sem eru í
nautakjötsframleiðslu. Á Íslandi eru
hópur bænda sem eingöngu stundar
holdanautakjötsframleiðslu og hafa
þeir með veikum mætti verið að
benda á sérstöðu sína og í raun verið
að berjast fyrir tilverurétti sínum.
Þessir bændur framleiða um 90% af
því kjöti sem fer í úrvalsflokk. Aðeins
um 10% af landsframleiðslu ung-
nautakjöts fer í þennan flokk.
Á ráðstefnu um málefni nauta-
kjötsframleiðenda sem haldin var í
apríl 2002 gerði Runólfur Sig-
ursveinsson nautgriparækt-
aráðunautur hjá Búnaðarsambandi
Suðurlands ítarlega grein fyrir stöðu
holdanautakjötsbænda. Í hans út-
reikningum kemur fram að 60 kúa bú
hafi launagreiðslugetu upp á 146.000
króna á ári. Á síðastliðnum tíu árum
hefur verð til bænda lækkað um 50%.
Á tímabilinu frá 1997 til 2002 hefur
smásöluverð hækkað um 25%. Hold-
anautakjötsbændur njóta engra
beinna styrkja frá ríkinu en eru í
samkeppni við mjólkurframleiðendur
sem leggja til 50% af kjötframleiðsl-
unni (nautgripakjöti) í landinu með
kýrkjöti og kjöti sem er fylgiafurð
mjólkurframleiðslunnar. Mikill hluti
af hinum helmingi framleiðslunnar
kemur frá mjólkurframleiðendum
sem hafa nautakjötsframleiðslu sem
hliðarbúskap við mjólkurframleiðsl-
una. Þetta er í sjálfu sér hið besta
mál en skekkir mjög samkeppnistöðu
þeirra holdanautakjötsframleiðenda
sem ekki njóta beinna styrkja eða
annars opinbers stuðnings. Bændur
sem sérhæfa sig í holdanautakjöts-
framleiðslu standa höllum fæti gagn-
vart þeim bændum sem fá styrki til
að framleiða mjólk en skila nauta-
kjöti sem fylgiafurð og stunda sumir
nautakjötsframleiðslu sem hlið-
argrein við mjólkurframleiðlu. Það er
augljóst að styrkurinn er ætlaður
sem framleiðslustyrkur fyrir mjólk
en nýtist einnig í nautakjötsfram-
leiðslu í samnýtingu véla, tækja,
ræktun og í húsnæði enda er ekki
farið fram á aðgreiningu í bókhaldi
og reyndar erfitt að framkvæma það.
Á vegum landbúnaðarráðherra og
Landsambands kúabænda (LK) var
starfandi vinnuhópur til að fjalla sér-
staklega um þá bændur sem ein-
göngu stunda nautakjötsframleiðslu
og skilaði þessi nefnd áliti í janúar á
þessu ári. Meginniðurstaðan var að
vera með tvenns konar stuðning,
annarsvegar stuðning á holdakýr
(móðurdýr) og hinsvegar stuðning
við innlagt kjöt í úrvalsflokk. Málið
hefur síðan beðið eftir afgreiðslu
landbúnaðaráðherra og endanlegrar
afgreiðslu ríkistjórnar. Það gerist
hinsvegar ekkert og það virðist eins
og að málið snúist um útfærslu á
þessum stuðningi frekar en að vilj-
ann vanti til að klára málið.
Eitthvað hefur þetta mál flækst
fyrir Landssambandi kúabænda.
Þeir eru greinilega ekki sáttir við álit
vinnuhópsins sem skipaður var af LK
og landbúnaðarráðherra. Þeir hafa
tafið málið í öðrum tilgangi en að
koma til móts við þá framleiðendur
sem verst standa. Þeir halda sig hins-
vegar fast við þá afstöðu að miða
stuðninginn eingöngu við innlagt kjöt
í úrvalsflokk. Ágallar þessarar tillögu
er að hún samrýmist ekki hug-
myndum hloldnautakjötsframleið-
enda varðandi stuðning við greinina.
Ef skoðaður er stuðningur innan
ESB, og í Noregi sem er utan ESB
kemur í ljós að stuðningur er með
fleiri en einum hætti hjá hverri þjóð.
Þó virðist stuðningur við „móðurdýr“
vera í grunninn en til viðbótar eru
ýmsar aðrar útfærslur. Í Noregi eru
t.d. mjólkurkýr og holdakýr með
jafnan styrk. Sammerkt er þó að
tryggja tekjur framleiðenda sem sér-
hæfa sig í nautakjötsframleiðslu.
Hugmynd vinnuhóps ráðherra og
LK er hægt að útfæra þannig að
tryggt sé að það verði ekki skilgrein-
ingarvandi hvað sé holdakýr (móð-
urdýr) og hvað ekki. Ráðunautar
búnaðarsambandanna geta t.d. vott-
að tilvist holdakúa (móðurdýra).
Bændur framleiða ekki mjólk með
holdakúm frekar en kjúklinga með
varphænum eða lambakjöt með ull-
arfé.
Allt tal um að ekki sé hægt að miða
stuðningin við holdakýr (móðurdýr)
er til að flækja þetta mál. Svo virðist
sem að LK leggi allt upp úr því að
láta tillöguna alls ekki taka sér-
staklega á vanda holdanautakjöts-
framleiðenda, en taka frekar til
gæðaátaks almennt í nautakjöts-
framleiðslu.
Við erum alveg tilbúnir í þá um-
ræðu, en fyrst þarf að rétta hlut
þeirra sem eingöngu stunda gæða-
framleiðslu á kjöti með holdakúm
(móðurdýr). Sú barátta er upp á líf og
dauða þessa stundina fyrir þá bænd-
ur. Það þarf að jafna samkeppn-
isstöðu þeirra gagnvart öðrum fram-
leiðendum sem geta nýtt sér
stuðning við framleiðslu á mjólk
óbeint í nautakjötsframleiðslunni.
Þetta er réttlætismál og ætti að hafa
forgang í þessari umræðu.
Núverandi stuðningskerfi í land-
búnaði verður að hafa það að mark-
miði að mismuna ekki framleið-
endum enda ekki löglegt. Meginkrafa
þeirra framleiðenda sem sérhæfa sig
í holdanautakjötsframleiðslu er að
jafna samkeppnisstöðuna og að þess-
ir bændur njóti sambærilegs stuðn-
ings og tíðkast í nágrannalöndum
okkar.
Landbúnaðarráðherra hefur lagt
grunninn að þessari vinnu og það er
hér með vinsamleg ósk um að hann
taki þetta mál sunnlenskum vík-
ingatökum og afgreiði málið í anda
tillagna frá vinnuhóp sem hann skip-
aði á sínum tíma. Það eru e.t.v. ekki
margir bændur sem eiga allt sitt und-
ir hans ákvörðun en það er óþarfi að
tefja afgreiðslu þessa máls þess
vegna.
Það er einnig kominn tími til að
Landssamband kúabænda fylgi
þessu réttlætismáli eftir af fullri ein-
urð fyrir hönd þeirra framleiðenda
sem sérhæfa sig í framleiðslu á gæða
nautakjöti með notkun holdakúa.
Þeir bændur sem sérhæfa sig í gæða-
framleiðslu á kjöti tilheyra LK. Þeir
eiga kröfu á, og verða geta treyst að
hagsmunasamtök þeirra skilji þeirra
sérstöðu. Ef LK er ekki tilbúið að
viðurkenna vanda holdanautakjöts-
framleiðenda í afstöðu sinni til stuðn-
ings nautakjötsframleiðenda þá
verða þessir bændur að skoða aðra
möguleika til að tryggja hagsmuni
sína.
Hin hliðin á nautakjötsframleiðslu
Eftir Kristin Björnsson
Höfundur er framleiðandi
holdanautakjöts.
NEYÐARÁSTAND ríkti í tölvumálum allra grunn-
skóla Reykjavíkur í upphafi skólaársins. Það sama var
upp á teningnum haustið 2002 en þá var gerð sú breyt-
ing að allir netþjónar skólanna voru af-
tengdir og settur upp einn miðlægur á
Fræðslumiðstöð Reykjavíkur. Þetta
þurfti síðan að endurtaka aftur núna í
sumar en samt sem áður kom fljótlega í
ljós að kerfið virkaði ekki og er það enn
ekki komið í viðunandi horf.
Dýrmætur tími farið forgörðum
Eins og gefur að skilja hefur svona ástand áhrif á allt
skólastarfið eins og fram kemur í erindi frá kennarar-
áði eins skóla borgarinnar til fræðsluráðs Reykjavíkur:
„Dýrmætur undirbúningstími kennara hefur farið for-
görðum vegna ástandsins. Kennararáð beinir því til
fræðsluráðs að hugað verði að því á hvern hátt hægt er
að bæta tölvuaðgengi þannig að viðunandi verði. Eink-
um biðja kennarar um að reynt verði að velja tíma til
breytinga á tengingum og uppsetningu tölva þannig að
ekki komi enn einu sinni til þess að skólabyrjun verði
jafn erfið og undanfarin ár.“
Heyrst hefði hljóð úr horni!
Eftir þessar miklu breytingar, þ.e.a.s. hremmingarnar
hinar seinni, kom í ljós að kerfið virkaði ekki sem
skyldi og tölvunotkun var í molum allt til 17. september
en þá höfðu nemendur verið 18 daga í skólanum og
kennarar í 23 daga með ónothæft tölvukerfi. Ástandið
er ekki enn komið í lag, kennsluforrit eru ónothæf svo
og önnur vinnuforrit þar sem ekki hefur gefist tími til
að gera þau nothæf vegna annarra verkefna. Var nauð-
synlegt að framkvæma þessar miklu breytingar á
starfstíma skólanna? Ég get rétt ímyndað mér hvernig
ástandið hefði verið í Ráðhúsi borgarinnar ef tölvu-
kerfið hefði legið niðri í rúmar þrjár vikur í miðri
vinnu við gerð starfs- og fjárhagsáætlana! Ætli þá hefði
ekki heyrst hljóð úr horni?
Sjálfstæði í orði – miðstýring á borði
Einnig er mikilvægt að fá rök fyrir því hvers vegna
ástæða þótti til að gera þetta allt miðlægt og hvort ekki
megi draga í efa að Fræðslumiðstöð Reykjavíkur anni
þessu mikilvæga verkefni. Eru stjórnendur Fræðslu-
miðstöðvar í nægilega góðum tengslum við tölvuum-
sjónarmenn skólanna og er hlustað á skoðanir þeirra
sem vinna við tölvukost skólanna daglega? Ekki skortir
stefnumörkun um aukið sjálfstæði skólanna en einn
ágætur skólastjóri orðaði það þannig við mig um dag-
inn að sjálfstæðið væri svo sannarlega í orði en mið-
stýring á borði.
Hvers vegna og hvað kostar þetta?
Fjölda spurninga er ósvarað. Hver var t.d. aðalástæða
þess að fara í þær miklu breytingar á netkerfi skólanna
haustið 2002 að aftengja alla netþjóna skólanna og
setja upp einn á Fræðslumiðstöð Reykjavíkur? Og af
hverju í ósköpunum varð að endurtaka þetta núna í
haust? Getur verið að sú vinna sem fór fram sumarið og
haustið 2002 hafi verið ónothæf og þar af leiðandi kost-
að Reykvíkinga tugi milljóna króna? Að lokum er rétt
að fá við því skýr svör hvað þetta hafi nú allt saman
kostað.
Eitt stærsta tölvukerfi landsins á að virka!
Ég varpaði þessum spurningum fram á fundi borg-
arstjórnar um daginn en fyrrverandi borgarstjóri
mótmælti og sagði þær ekki eiga þar heima! Ég mun
svo sannarlega fylgja þeim eftir og krefjast svara.
Tölvukerfi grunnskólanna í Reykjavík er eitt
stærsta tölvukerfi landsins og að sjálfsögðu er mik-
ilvægt að kerfi sem þjónustar hátt á annan tug þús-
unda notenda standi undir nafni og verki eins og því
er ætlað.
Ástand í tölvumálum!
Eftir Guðrúnu Ebbu Ólafsdóttur
Höfundur er borgarfulltrúi og fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins í fræðsluráði.
Áskirkja. Opið hús fyrir alla aldurshópa
milli kl. 10 og 14 í neðri safnaðarsal kirkj-
unnar. Bæna– og fyrirbænastund kl. 12.
Léttur hádegisverður að lokinni bæna-
stund. Allir velkomnir. Opinn 12 spora fund-
ur kl. 19 í neðri safnaðarsalnum.
Grensáskirkja. Kyrrðarstund í hádegi kl.
12.10. Orgelleikur, ritningarlestur, altaris-
ganga, fyrirbænastund. Léttur málsverður
á sanngjörnu verði að helgistund lokinni.
Hallgrímskirkja. Fyrirbænaguðsþjónusta
kl. 10.30. Beðið fyrir sjúkum. Eldri borgara
starf. Opið hús miðvikudaginn 15. okt. kl.
14–16. Sr. Sigurður Árni Þórðarson,. Lilja
Kristjánsdóttir, Sigríður Norðkvist og Lýður
Benediktsson skemmta. Kaffiveitingar. All-
ir velkomnir. Bílferð fyrir þá sem þess óska.
Upplýsingar veitir Dagbjört í síma
510 1034 og 510 1000.
Háteigskirkja, eldri borgarar. Pútt alla
morgna ef veður leyfir frá kl. 10. Félagsvist
mánudaga kl. 13, brids miðvikudaga kl. 13.
. Þátttaka tilkynnist til Þórdísar í síma
511 5405.
Laugarneskirkja. TTT-starfið kl. 16:15.
(5.–7. bekkur). Umsjón Þorkell Sigurbjörns-
son, Sigurbjörn Þorkelsson og Andri Bjarna-
son. Fullorðinsfræðsla Laugarneskirkju kl.
19:30. Sr. Bjarni Karlsson ræðir um um
hugsjón þjóðkirkjunnar í samfélagi nú-
tímans. Gengið inn um dyr bakatil á aust-
urgafli kirkjunnar. Þriðjudagur með Þorvaldi
kl. 20:30. Þorvaldur Halldórsson leiðir lof-
gjörðina við undirleik Gunnars Gunnarsonar
á flygilinn og Hannesar Guðrúnarsonar sem
leikur á klassískan gítar. Gengið er inn um
aðaldyr kirkju, eða komið beint inn úr Full-
orðinsfræðslunni.
Neskirkja: Fermingarfræðsla kl. 15:00.
Vetrarnámskeið. Litli kórinn – kór eldri borg-
ara kl. 16:30. Stjórnandi Inga J. Backman.
Allir velkomnir. Alfa-námskeið kl. 19.
Seltjarnarneskirkja: Foreldramorgnar kl.
10–12. Kirkjuprakkarar kl. 16:00. Starf fyrir
10–12 ára kl. 17:30.
Árbæjarkirkja. Kl. 10 foreldramorgnar í
safnaðarheimilinu. Kl. 15.30 TTT-starf með
tíu til tólf ára börnum í safnaðarheimilinu.
Kl. 15.30 TTT-starf með tíu til tólf ára börn-
um í Ártúnsskóla.
Breiðholtskirkja. Bænaguðsþjónusta með
altarisgöngu kl. 19.30. Bænaefnum má
koma til sóknarprests í viðtalstímum hans.
Digraneskirkja: Kirkjustarf aldraðra. Haust-
ferð til Eyrarbakka. Lagt af stað frá kirkjunni
kl. 11.30. Ekið til Eyrarbakka. Helgistund í
kirkjunni þar. Skoðuð söfn og útihreyfing ef
veður leyfir. Hlaðborð í „Hafinu bláa“ við
Óseyrarbrú. Heimferð um kl. 17. Verð kr.
2.000. Unglingakór Digraneskirkju kl. 17–
19. KFUM&K fyrir 10–12 ára börn kl. 17–
18.15. Húsið opnað kl. 16.30. Alfanám-
skeið kl. 19, hvernig og hvers vegna að lesa
biblíuna? Fræðslu annast sr. Magnús B.
Björnsson. (Sjá nánar www.digranes-
kirkja.is)
Fella- og Hólakirkja. Strákastarf fyrir stráka
í 3.–7. bekk kl. 16.30.
Grafarvogskirkja. Eldri borgarar. Opið hús
kl. 13.30. Helgistund, handavinna, spil og
spjall. Kaffiveitingar, alltaf eitthvað gott
með kaffinu. Kirkjukrakkar með börn á aldr-
inum 7–9 ára kl. 17.30–18.30. Æskulýðs-
félag fyrir unglinga í 9. og 10. bekk í Graf-
arvogskirkju kl. 20.
Hjallakirkja. Prédikunarklúbbur prestar kl.
9.15. Bæna- og kyrrðarstund kl. 18.
Lindakirkja í Kópavogi. Mömmumorgnar í
Safnaðarheimili Lindasóknar, Uppsölum 3,
kl. 10–12.
Seljakirkja. Mömmumorgnar kl. 10–12.
SELA yngri deild kl. 20–22.
Hafnarfjarðarkirkja. Opið hús fyrir 10–12
ára börn í safnaðarheimilinu Strandbergi,
Vonarhöfn frá kl. 17–18.30.
Víðistaðakirkja. Dagskrá fyrir 8–9 ára í dag
kl. 15.30–16.30. Dagskrá fyrir 10–12 ára
(TTT) í dag kl. 17–18. Skemmtilegar stundir
fyrir hressa krakka. Æskulýðsfélagið (Meg-
as) heldur vikulegan fund kl. 19.30–21 í
kvöld. Umsjón með starfi þessara hópa
hafa Anna Hulda Einarsdóttir og Sigríður
Rún Tryggvadóttir.
Fríkirkjan í Hafnarfirði. Kl. 16.30–18 er op-
ið hús fyrir 7–9 ára krakka. Kl. 20–22 er op-
ið hús fyrir unglinga 13–15 ára.
Vídalínskirkja. Opið hús kl. 13–16. Spilað
og spjallað. Nanna Guðrún mætt aftur eftir
frí galvösk að vanda.
Grindavíkurkirkja. Foreldramorgnar alla
þriðjudaga kl. 10–12.
Borgarneskirkja. Helgistund í kirkjunni kl.
18.30–19.
Þorlákskirkja. Fermingarfræðsla í dag kl.
13.40.
Landakirkja í Vestmannaeyjum. Kl. 15
kirkjuprakkarar, 6–8 ára krakkar í kirkjunni.
Við höldum áfram með bænabókina og
bætum einni bæn á bænasnúruna. Einnig
verða söngur, leikir og ný biblíumynd. Sr.
Fjölnir Ásbjörnsson og leiðtogarnir. Kl. 16
Litlir lærisveinar Landakirkju. Kóræfing hjá
yngri hóp 1.–4. bekkur. Þátttaka ókeypis.
Kórstjóri Joanna Wlaszcsyk, umsjónarmað-
ur Sigurlína Guðjónsdóttir. Kl. 17. Litlir læri-
sveinar Landakirkju. Kóræfing eldri hóps,
5. bekkur og eldri. Þátttaka ókeypis. Kór-
stjóri Joanna Wlaszcsyk, umsjónarmaður
Sigurlína Guðjónsdóttir. Kl. 20.30 kyrrðar-
stund í Landakirkju. Sr. Fjölnir Ásbjörnsson
og organisti Guðmundur H. Guðjónsson.
Góður vettvangur frá erli hversdagsins.
Keflavíkurkirkja. Kirkjulundur opinn kl. 10–
12 og 13–16 með aðgengi í kirkjuna og
Kapellu vonarinnar eins og virka daga vik-
unnar. Starfsfólk verður á sama tíma í
Kirkjulundi. Fermingarundirbúningur í
Kirkjulundi: Kl. 15.10–15.50, 8. IM og 8. J.
í Myllubakkaskóla, kl. 15.55–15.35, 8. SV
í Heiðarskóla og kl. 16.40–17.20, 8. VG í
Heiðarskóla.
Krossinn. Almenn samkoma kl.20.30 í
Hlíðasmára 5. Allir velkomnir.
Kefas. Bænastund kl. 20.30. Allir velkomn-
ir.
AD KFUK í Vindáshlíð. Fundur í kvöld kl.
20. Samanburður á skáldskap sr. Hall-
gríms Péturssonar og norska skáldsins Pet-
ter Dass. Margrét Eggertsdóttir cand. mag.
fjallar um efnið. Hugvekja Gyða Karlsdóttir.
Allar konur velkomnar.
Akureyrarkirkja. Morgunsöngur kl. 9. Ferm-
ingarfræðsla kl. 15. Hópur 2 (Lundarskóli).
Glerárkirkja. Kyrrðarstundir á þriðjudögum
kl. 18.
Hjálpræðisherinn, Akureyri. Kl. 18.30
Mannakorn fyrir 6. og 7. bekk.
Safnaðarstarf
NÆSTKOMANDI fimmtudag, 16.
október 2003 mun Gunnur Róberts-
dóttir sjúkraþjálfari flytja stutt er-
indi og kynna æfingar á for-
eldramorgni Háteigskirkju um
líkamsbeitingu við umönnun barna
og grindarbotnsæfingar. Fræðslan
verður túlkuð á táknmál.
Foreldramorgnar eru í safn-
aðarheimili Háteigskirkju alla
fimmtudaga frá 10.00 til 12.00.
Fræðsluinnlegg eru fyrsta og þriðja
fimmtudag í mánuði frá 10.30. Fast-
ur liður í dagskrá foreldramorgna
er helgistund í umsjón sr. Helgu
Soffíu Konráðsdóttur.
Umsjón með foreldramorgnum
Háteigskirkju hefur Þórdís Ás-
geirsdóttir og gefur hún frekari
uppl. í síma 511 5405. Nánari uppl.
er einnig að finna á heimasíðu Há-
teigskirkju, hateigskirkja.is
Fræðsla um lík-
amsbeitingu við
umönnun barna
KIRKJUSTARF