Morgunblaðið - 18.12.2005, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. DESEMBER 2005 23
Árbæjarútibú flytur
Opnum nýtt og glæsilegt útibú að Kletthálsi 1
þann 19. desember.
410 4000 | landsbanki.is
Í
SL
EN
SK
A
AU
G
LÝ
SI
N
G
AS
TO
FA
N
/S
IA
.I
S
L
BI
3
07
03

12
/2
00
5
meta þörfina. Við stöflum okkur í
jeppa, ég, nokkrir starfsmenn frá
Súdan, einn frá Úganda og annar
frá Kenýa. Við ökum lengi, lengi,
þótt á landakortinu færumst við
vitanlega ekki spönn frá rassi. Þeg-
ar við komum jeppanum upp í 60
km hraða á örstuttum kafla brosir
bílstjórinn út að eyrum. „Hrað-
braut í Súdan!“ segir hann og
skellihlær.
Fyrsti áfangastaður er lítið þorp
þar sem mér er tjáð að eins og
hálfs klukkutíma gangur sé að
næsta nálæga skóla. Það er kannski
engin furða að börn úr þorpinu
sæki hann ekki. Í Suður-Súdan
vantar ekki einungis sjálfar skóla-
byggingarnar. Þar vantar einnig
menntaða kennara og raunar laun
fyrir þá sem kenna í skólunum sem
fyrir eru.
Mislingar hafa stráfellt börn á
svæðinu og ég spyr hversu langt sé
í næstu heilsugæslu. Svarið er tveir
dagar á göngu.
„Það er það sem ég segi, í Suður-
Súdan þurfum við að byggja upp
allt það sem ætti að vera hérna en
er ekki. Við þurfum vegi, skóla og
læknisþjónustu. Það vantar allan
infrastrúktúr hérna,“ segir karl-
maður á staðnum.
Skortur á vatni reynist verulegur
þarna að mati starfsmanna Oxfam.
Á þurrkatímabilinu þurfa margir að
fara langar leiðir til að nálgast
vatn. Sumir þramma allt upp í
klukkutíma. Síðan þarf að fara alla
leiðina til baka.
Sjálf göngum við tæplega hálf-
tíma í sólinni og skoðum vatnsból
sem er við það að þorna upp. Vatn-
ið er mjólkurlitt. Þegar lengra
verður liðið á þurrkatímabilið og
vatnsbólið þurrt, þurfa þeir sem
þangað leituðu að halda enn lengra.
Á öðrum stað eftir aðra gönguferð
lek ég niður af hita. Ég gæti ekki
gengið í heilan klukkutíma hérna,
hvað þá með marga lítra af vatni í
brúsa á höfðinu.
„Það breytir öllu fyrir stað eins
og þennan að fá borholur. Það er
nægt vatn hérna undir, við þurfum
bara að geta nálgast það og dælt
því upp úr jörðinni,“ segir leiðtogi á
svæðinu áður en við höldum heim á
leið. Hann er afar áhyggjufullur yf-
ir vatnsskortinum og segir alla í
þorpunum í kring reiða sig á hann.
Sjálfur viti hann hreinlega ekki
hvað hann eigi að gera.
Þorp eða stórborg?
Sá sem sest upp í tveggja hreyfla
flugvél í stórborginni Nairobí í
Kenýa og stígur út úr henni á leið-
arenda í Suður-Súdan gæti upplifað
fyrsta áfangastað, bæinn Rumbek,
sem þorp. Flugvélin lendir á mal-
arflugvelli. Þarna eru nokkur sund-
urskotin hús en annars er Rumbek
samsafn leirkofa með stráþaki.
Sumir eru við moldarveg, aðrir
faldir á milli pálmatrjáa. Bíddu við,
átti þetta ekki að vera stór bær?
Svo sýnir landakortið í öllu falli.
Sá sem verið hefur úti á landi í
Suður-Súdan og snýr aftur til Rum-
bek sér ekki þorp heldur stóran og
mikilvægan stað. Hann sér Rum-
bek sem þá miðstöð fyrir svæðið
sem Rumbek raunverulega er. Þar
er ekki einungis grunnskóli, heldur
einnig framhaldsskóli fyrir áttunda
til tólfta bekk. Þar er sjúkrahús og
þar er banki. Þótt flugvöllurinn sé
ómalbikaður er flugbrautin stór og
breið. Matvælaaðstoð Sameinuðu
þjóðanna lagaði brautina og stórar
flutningavélar geta lent þar.
26 ára stúlka frá Íslandi gæti
komið til Suður-Súdan, hrist höf-
uðið og sagt óhemju uppbyggingu
framundan. Allt er þetta spurning
um viðmið. Jafnaldra hennar á
staðnum sem man lítið annað en
stríðstíma, gæti bent á að í dag
væri í öllu falli friður, hann væri
sögulegur og ýmsar breytingar
væru í loftinu.
Þótt friður þýði ekki endilega
frið frá hungri, stendur Suður-Súd-
an á tímamótum. Spennandi tímar
eru framundan.
sigridurv@mbl.is