Réttur - 01.04.1968, Qupperneq 4

hækkaðir við ísland erlendis af því ríkisstjóm-
inni er ekki treyst.*
Atvinnuleysið blasir nú þegar við og brýzt
fram sem fjöldafyrirbrigði í vetur við vaxandi
gjaldþrot atvinnufyrirtækja. Og möguleikarnir
til að ráða við það hafa verið minnkaðir, -—-
nema gripið sé til róttækra ráða.
RÓTTÆK
ÚRRÆÐI
Það þarf róttæk úrræði, — og það þýðir úr-
ræði í ætt við sósíalisma — eins og 1944: Það
að þora og kunna að hugsa fyrir landið sem
eina heild, — búa þvi til djarfhuga áætlun um
þróun þjóðarbúskaparins, samræma starfsemi
ríkisbankanna til að framkvæma hana, setja
utanríkisverzlunina undir yfirstjórn ríkisvalds-
ins og nota til hins ýtrasta kaupgetu íslendinga
til að tryggja markaði fyrir útflutningsvöru
okkar. En jafnframt verður að berjast af öllum
mætti á hinum frjálsu mörkuðum með öryggi
stórfelldra vöruskiptasamninga sem baktrygg-
ingu svo grundvöllur efnahagslegrar tilveru
okkar sé ekki settur á eitt kort sem hjá harð-
svíruðum fjárhættuspilara — eins og nú er
gert.
Þessi úrræði eru vissulega í ætt við sósíal-
isma — eins og nýsköpunin var 1944—47. Og
höfuðskyldleikinn felst í því að sú efnahags-
lega eining, — sem sósíalisminn boðar stór-
um þjóðum sem lausn á stéttabaráttu-vanda-
máli þeirra, — er litilli þjóð sem oss íslend-
ingum þjóðleg nauðsyn, til að tryggja efna-
hagslegt öryggi vort í harðvítugum heimi. Það
eru aðeins mn 40.000 verkamenn á Islandi —
eða svipað og í rafmagnsfyrirtækinu ASEA í
Svíþjóð — og ef við ætlum að tryggja öllum
þeim, sem hér fæðast og vilja lifa á þessu
landi, atvinnu og góða afkomu, þá verður allt
*Vextir á 274 milljón króna láninu í Lontlon í
maí 1968 eru raunverulega 9%.
atvinnulíf vort að vera þaulskipulagt og hugs-
að út frá sjónarmiði heildarinnar, þótt rekstur-
inn hafi upp á að bjóða öll afbrigði frá ein-
staklings- til ríkisreksturs og allt þar á milli.
Alveg eins og Landsbankinn er skapaður
sem ríkisbanki fyrir aldamótin, — ekki út frá
sósíalistisku sjónarmiði, — heldur af því ein-
faldlega að einstaklingar þjóðarinnar voru svo
fátækir að það varð að nota traust þjóðar-
heildarinnar til að afla atvinnulífinu fjár, —
eins þarf þjóðin nú að standa sem ein heild
út á við með ákveðna atvinnuáætlun fyrir allt
þjóðarbúið, til þess að öðlast þann styrkleik
sem þarf í hinni hörðu baráttu á heimsmark-
aðnum, þar sem allir smáir hafa þegar verið
troðnir undir (— flestir deyjandi sælir í trúnni
á „frjálsa samkeppni'' og „framtak einstakl-
ingsins'' -—) og hinir fáu stóru nú slást — og
drepa þá sundruðu.
Það er þjóðleg þörf smárrar þjóðar, sem knýr
fram þessi úrræði, sem að forminu virðast
sósíalistisk.
ÞAÐ ÞARF
SÓSÍALISTISKAN
FLOKK
En það þarf sósíalistiskan flokk til að hugsa
og framkvæma 'slík úrræði, — flokk, sem hugs-
ar út frá sjónarmiði þjóðarheildar, en ekki út frá
metnaði einstakra persóna eða sérhagsmun-
um lítilla en voldugra klíkna. Það þarf ílokk.
sem hugsar út frá heildarskipulagi þjóðarbús,
„hagræðir" þannig atvinnulifinu öllu út frá
þjóðarinnar sjónarmiði, — en sekkur ekki nið-
ur í að „hagræða” í hverri verksmiðju, sem
máske síðan lokar, en viðhalda hringavitleysu
og óskapnaði í þjóðarbúinu sem heild. Og
slíkt gerir aðeins sósíalistiskur flokkur, eins og
sýndi sig bezt 1944.
Þetta þýðir: það þarf að endurvekja sósíal-
ismann, hinn marxistiska hugsunarhátt, í þeim
flokki, sem nú vonandi tekur við hlutverki
74