Réttur - 01.04.1968, Page 48

ERLEND
VÍÐSJÁ igspp®
KELTNESK
ÞJÓÐFRELSISSTEFNA
Það er eftirtektarvert að í Skotlandi og
Wales vex nú keltneskum, — þ. e. skozkum og
velskum þjóðfrelsissinnum fiskur um hrygg,
bæði í þingkosningum og bæjarstjórnarkosn-
ingum. í þingkosningum í Carmarthen í júlí
1966 vann fulltrúi Plaid Cymru, velska þjóð-
frelsisflokksins, Gwynfor Evans, þingsæti af
Verkamannaflokknum. Og í Hamilton-kjör-
dæmi vann frú Winifred Ewing, fulltrúi skozka
þjóðfrelsisflokksins, þingsæti frá Verkamanna-
flokknum í október 1967. Við bæjarstjórnar-
kosningar í maí 1968 hélt þessi sigurganga
skozka þjóðfrelsisflokksins áfram.
Þessi þjóðfrelsisbarátta er uppreisn gegn
meðferð þeirri, er Skotar og Walesbúar hafa
sætt af ensku .yfirstéttinni. Árið 1536 var
Wales raunverulega immlimað í England, hin
miklu auðæfi þess, ekki sízt kol og járn, hag-
nýtt í þágu enskra auðmanna, fæðuskortur og
berklar hrjáðu íbúana og menning þeirra og
kymriskt mál varð æ meir að víkja fyrir enskri
tungu og siðum. Skotland var formlega sam-
einað Englandi 1707, en síðasta mótspyrna
keltnesku ættflokkanna brotin á bak aftur
1745. Arfleifð ættflokkanna var upprætt með
harðri hendi, metnaður þjóðarinnar særður,
skozku bændurnir reknir af jörðum sínum.
Það voru nýlenduaðfarir, sem beitt var við
118
báðar þessar keltnesku þjóðir. Og enn hefur
raunveruleg nýlenduafstaða haldizt milli Skot-
lands og Wales annarsvegar og ensks auðvalds
hinsvegar.
Sífellt greiða íbúar Skotlands og Wales
meira fé í ríkissjóð en veitt er til íbúanna í
þessum löndum og að öllu leyti eru aðstæður
og lífskjör þar lakari, enda flytur fólk í sífellu
frá Skotlandi og Wales til Englands. Það er
auðvaldið í Lundúnum, sem sýgur bæði hrá-
efni og bezta mannvalið burt frá þessum lönd-
um, gerir þau fátækari bæði að auð og menn-
ingu.
Þj óðfrelsisflokkarnir skozku og velsku eru
því róttækir í eðli sínu. Gwynfor Evans kvað
Englendinga vera að gera Skota „að öreiga-
lýð“. Báðir flokkarnir taka afstöðu gegn stríð-
inu í Víetnam. Og þeir heimta eigi aðeins
efnalega velferð fyrir þjóðirnar tvær, heldur
vilja endurheimta virðingu þeirra, jöfnuð og
andlega reisn.
Takmark þeirra er fullt sjálfstæði Skotlands
og Wales, eins og annarra samveldisþjóða, svo
og sjálfstæð þátttaka í Sameinuðu þjóðunum-
Plaid Cymru krefst þess að Walesbúar ákveði
sj álfir um stríð og frið og geti verið hlutlausir
ef þeir vilja. Skozki þjóðfrelsisflokkurinn er
líka andvígur heimsveldisstefnu og móti stað-
setningu kjarnorkuvopna í Skotlandi, en þar
eru nú öll kjarnorkuvopnaverin. Plaid CymrU
er andvígt kapítalismanum, sagði Gwynf°r
Evans og krefst meiri jafnaðar í eignum a