Réttur - 01.01.1971, Page 52

Gomulka með konu sinnl 09 syni 1934.
Gomulka á leynifundi miðstjórnar 1943.
Rajk o. s. frv.). Sumarið 1951 var hann tek-
inn fastur, eins og þeir félagar hans, Kliszko,
Spychalski o. fl. Vofðu nú yfir þeim réttar-
höld, þar sem ákæran hljóðaði á „gagnbylt-
ingarstarfsemi”, zionisma o. s. frv. En Gom-
ulka beygði sig ekki. Eftir dauða Stalíns
1953 var linað á fangavist hans, en hann
kom ekki afmr fram opinberlega fyrr en i
hinum sögufræga októbermánuði 1956, þeg-
ar hann tekur á ný við forystu flokksins sem
aðalritari og með samkomulagi hans og Kru-
stjofs, pólska og sovézka flokksins 19- okt.
er Póllandi forðað frá miklum sorgarleik.
Pólski verkamannaflokkurinn hafði unnið
mikið afrek í að byggja upp sitt eydda land
og brotnu borgir. Og þegar Gomulka tók
við forustunni á ný 1956, var hann þjóð-
hetja, vinsælasti maðurinn í föðurlandi sínu,
ekki sízt fyrir að berjast eindregið fyrir sjálf-
stæðri „pólskri leið til sósíalismans". Og for-
ustu hans, einkum á fyrstu árunum, mun
ætíð verða minnzt sem mikils afreks.
Nú hefur Gomulka látið af forustu eftir
mistökin og mótmælin miklu í desember
1970. Hefur hann veikur maður verið lagður
á sjúkrahús.
Það er rannsóknarefni fyrir marxista hvað
veldur þeim breytingum, sem orðið hafa á
þessum ágæta foringja. Ekki hefur hann
spillzt af nautn valda og hálauna. Haft er
fyrir satt, að löngum hafi hann sent helming-
inn af launum sínum til baka til flokksins
og allan þennan tíma hefur hann búið í blátt
áfram þriggja herbergja íbúð með konu sinni,
sem raunar er af Gyðingaættum.
Er hér m.a. að verki sú einangrun, sem rík-
isvaldið veldur handhöfum þess? Flokkurinn
er víða í þessum alþýðuríkjum orðinn alltof
innlimaður í ríkisvaldið, umræður um stjórn-
mál orðnar takmarkaðar við æðstu flokks-
stjórn, en sambandið við alþýðu orðið slitrótt.
Og ef þetta er orsök ógæfunnar, þá er sökin