Réttur - 01.04.1971, Side 64

Himnabrjótar Parísar
„Hvilíkur sveigjanleiki, hvílikt
sögulegt frumkvæði, hvilik fórnar-
geta býr í þessum Parísarbúum!
Eftir sex mánaða hungurumsátur
og eftir að svikarar í þeirra eigin
röðum hafa skaðað þá meira en
hinir utanaðkomandi fjandmenn
rísa þeir upp undir byssustingj-
um Prússa, rétt eins og styrjöldin
milli Frakka og Þjóðverja hefði
aldrei átt sér stað og óvinirnir
stæðu ekki enn fyrir hliðum París-
ar! Sagan þekkir ekkert dæmi
jafn stórfenglegtl Bíði þeir lægri
hlut, þá er engu um að kenna
nema „góðsemi" þeirra. Eftir að
Vinoy og síðan hinn íhaldssami
hluti Þjóðvarðliðsins í Paris höfðu
yfirgefið vígvöllinn af sjálfsdáðum,
reið á að halda þegar í stað fylktu
liði til Versailles. Samvizkuefa-
semdir öftruðu að hið rétta augna-
blik væri hagnýtt. Menn vildu
ekki hefja borgarastyrjöldina rétt
eins og sá illyrmislegi dvergur
Thiers hefði ekki þegar hafið
hana með tilraun sinni til að af-
vopna Paris. Onnur yfirsjón: Mið-
nefndin lagði of snemma niður
völd til þess að víkja fyrir komm-
únunni. Enn á ný var hin alltof
„sómakæra" efahyggja að verki!
Hvað sem þvi viðvikur, þá er
þessi uppreisn í París núna —
enda þótt hún láti í minni pokann
fyrir úlfum, svinum og hundtikum
gamla þjóðfélagsins — frækileg-
asta afrek flokks okkar síðan Júní-
uppþotið var gert i Paris. Likið
þessum himnabrjótum Parísar við
himnaþræla þýzk-prússneska heil-
aga rómverska ríkisins og sið-
borna grimudansleiki þess, sem
lykta af herbúðum, kirkju, kál-
junkurum og, framar öðru, brodd-
borgurum."
Marx í bréfi til Kugelmanns.
12. apríl 1871.
„Himnabrjóturinn“
Gagarin:
12. apríl 1961 flaug kommúnist-
inn Gagarín fyrstur manna út í
geiminn.
Fossarnir í hendur
útlendinga
,,En nú vill háttv. meiri hluti
fara þessa leið og gefa útlend-
ingum allan þann framtíðargróða,
sem vér getum haft af notkun fall-
vatnanna. £g er ekki fyrir að nota
stór orð, en get þó ekki látið hjá
líða að flytja þessari háttvirtu
deild þá orðsendingu frá fyrrver-
andi forseta efri deildar, fyrrver-
andi meðnefndarmanni mínum,
Guðmundi Björnssyni landlækni,
eftir beinum tilmælum hans, að
hann geti ekki skoðað þetta öðru-
vísi en föðurlandssvik."
Jón Þorláksson, þingmaður
Reykvikinga og síðar fyrsti
formaður Sjálfstæðisflokks-
ins í þingræðu um fossamálið
3. maí 1923.
,,Nú verða það ekki smáfélög
eins og „Titan" eða „Island", sem
reyna að klófesta auðlindir fall-
vatnanna, heldur voldugustu auð-
hringar heims. Og þar sem áður
þótti allt öruggt, ef valdið til virkj-
unar og veitingar sérleyfa væri í
höndum landsstjórnarinnar, en
forðað undan valdi erindreka
fossafélaganna, þá stefna nú er-
lendir auðdrottnar svo hátt að
ætla, að gera sjálfa rikisstjórn
hins nýstofnaða íslenzka lýðveldis
að erindreka sínum til þess að
leppa þau yfirráð, sem þeir hyggja
á að ná yfir framtiðarauðlindum
landsins."
Einar Olgeirsson 1948 í grein
um fossamálin í Rétti, 32. árg.
bls. 139.
Sósíalisminn —
aflið gegn auðhyggjunni
„Yfir þjóðina riður nú sterk
individualístisk alda. Alls staðar
tranar sér fram þetta uppblásna,
andstyggilega ég, sem krefst alls
fyrir sig, en neitar öðrum um alt.
Sjálfsfórnarhneigður félagsandi
fer þverrandi og með honum allar
þjóðlegar dygðir. Inn í landið
streyma imperialistisk áhrif og
síefnur. Hinn argasti commercial-
icmus (nýtt enskt huggrip, sem
þýðir sig sjálft) er að hreiðra um
s;g hjá okkur, flúinn hingað undan
hinum nýju félagslegu hreyfingum
(cooperation, sosialismus) meðal
annara þjóða til þess hér á ha'a
veraldar að framdraga sníkjudýra-
líf sitt á okkur í næði fyrir nýjum
hugsjónum" . . . „En við Þingey-
ingarnir o. fl. þorum ekki að játa
fyrir sjálfum okkur, hvað þá þjóð-
inni, að við séum sósíalistar, við
þorum ekki að sýna lit, ekki að
hefja merkið".
Benedikt á Auðnum í bréfi til
Sigurðar á Yztafelli 6. febr.
1903.
120