Morgunblaðið - 11.05.2007, Qupperneq 12

12 FÖSTUDAGUR 11. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
BJÖRN Bjarnason dóms- og
kirkjumálaráðherra kynnti lög-
gæsluáætlun 2007-2011 á fundi
með ríkislögreglustjóra og lög-
reglustjórum landsins í Þjóðmenn-
ingarhúsinu í gær. Er þetta í fyrsta
sinn sem langtímalöggæsluáætlun
er gerð.
Í Löggæsluáætlun 2007-2011 er
fjallað ítarlega um framtíðarsýn
löggæslumála á Íslandi, skipulag
lögreglu, aðferðafræði og mæli-
kvarða á árangur hennar. Lög-
gæsluáætlunin mun sæta árlegri
endurskoðun þótt hún muni ekki
breytast í meginatriðum, sam-
kvæmt upplýsingum dómsmála-
ráðuneytis.
Fyrsta langtímaáætlunin kynnt
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
SÚ ÁKVÖRÐUN Egils Jóhannsson-
ar, framkvæmdastjóra Brimborgar,
að þrýsta á olíufélögin um að kanna
fýsileika þess að selja etanól hefur
dregið athyglina á ný að hinu óhefð-
bundna eldsneyti sem talið er muni
kunna að eiga þátt í vatnsskorti.
Samkvæmt Guðmundi Gunnars-
syni efnaverkfræðingi er áætlað að
notkun á bensíni á Íslandi sé um
175.000 tonn eða sem svarar 237
milljón lítrum. Til að skipta alfarið
yfir í blöndu eldsneytis með 85% et-
anóli þurfi um 300 milljón lítra af því.
Um 1,1 milljón tonna af þurrum viði
eða lífmassa þyrfti til framleiðslunn-
ar. 15% blanda, sem hentar öllum
bifreiðum, þyrfti um 35 milljón lítra.
Spurður hvort nægjanlegur líf-
massi félli til hér til að framleiða um
35 milljónir lítra telur Hólmgeir
Björnsson, tölfræðingur, svo vera,
og nefnir korn- og grasrækt og vax-
andi skógrækt og lúpínu. Yrði magn-
ið mun meira skipti landrými máli.
Vatnið takmörkuð auðlind
Etanólframleiðsla er sem fyrr seg-
ir umdeild og telur Andrés Arnalds,
fagmálastjóri Landgræðslunnar,
vissulega mikla möguleika geta legið
í framleiðslunni en á hinn bóginn
þurfi að fara mjög varlega í sakirnar.
„Alþjóðlega er vatn mjög tak-
mörkuð auðlind og miklu meira en
svo að við Íslendingar í landi rign-
ingarinnar gerum okkur grein fyr-
ir,“ segir Andrés. „Mjög stór hluti af
vatnsforða heimsins er nú þegar í
notkun og ef fara þyrfti út í stór-
fellda ræktun vegna etanólfram-
leiðslu, sem myndi byggjast á áveit-
um, til dæmis, þá myndi það í raun
og veru ekki ganga upp.
Það sem er að gerast með vatnið
er vaxandi ásælni í árnar til að veita í
akra sem veldur því að þeir sem eru
neðar með ánum fá miklu minna
vatn. Þegar fram í sækir mun þetta
verða vaxandi rót hernaðarátaka í
heiminum,“ segir
Andrés og játar
að áherslan á et-
anólið geti óbeint
orðið tilefni póli-
tískra átaka líkt
og olían síðustu
áratugi. Inntur
eftir því hvaða
áhrif það hafi á
hringrás næring-
arefna að fjar-
lægja lífmassa úr vistkerfum segir
Andrés nú til dæmis mikinn ótta í
Bandaríkjunum við fulleinhæfa
áherslu á etanólframleiðslu.
„Niðurgreiðslur á t.d. maísræktun
til framleiðslunnar valda því að nú er
hætta á því að farið verði að brjóta
viðkvæmt land til ræktunar, líkt og
gert var á fjórða áratug síðustu aldar
með skelfilegum afleiðingum því það
leiddi til svo mikils uppblásturs.
Sömuleiðis ef ræktunartæknin er
einhæf, þ.e.a.s. einræktun tegunda,
sem stuðlar ekki að næringarjafn-
vægi í jarðveginum, heldur eru efnin
alltaf flutt burt, þá endar það bara í
rányrkju lands.“
Spurður um kosti þess að yrkja
ónýtt ræktarlönd í Evrópusamband-
inu til að sækja lífmassa fyrir etanól
segir Andrés rétt að mikil niður-
greiðsla sé til landbúnaðar innan
ESB, Bandaríkjanna og Kanada til
þess að halda framleiðslunni niðri.
Því sé rými til að auka ræktunina
mikið. Hann bendir hins vegar á að
loftslagsbreytingar gætu valdið mik-
illi röskun á matvælaframleiðslu
jarðarinnar. Sú staða gæti komið
upp að t.d. ræktun á korni til etanól-
framleiðslu yrði í samkeppni við
ræktun á matvælum. Ef allir jarð-
arbúar hefðu jafnan aðgang að mat-
arfjallinu dygði það í nokkra daga.
Eins og kom fram í Morgun-
blaðinu í vikunni fer áherslan á etan-
ól vaxandi vestanhafs. Sú ákvörðun
að hætta að nota efnasambandið
MTBE sem íblöndunarefni í bensín á
þátt í þeirri áherslu. Nú er einkum
rætt um orkuöryggi og loftslagsmál.
Margar hliðar
á etanólinu
 Sérfræðingur varar við vatnsstríðum
 Einhæf áhersla í ræktun vekur ugg
Andrés
Arnalds
ÞYKKT vetrarsnjólagsins á Mýrdals-
jökli reyndist allt að tólf metrar í vor
og er það með því mesta sem gerist á
landinu. Félagar í Jöklarannsókna-
félagi Íslands önnuðust mælingarnar
sem gerðar voru á þremur stöðum á
jöklinum 6. maí sl. í árlegum afkomu-
mælingum.
„Þetta er einfaldlega úrkomumesta
svæði landsins,“ segir Oddur Sigurðs-
son, jarðfræðingur hjá Vatnamæling-
um Orkustofnunar, um „helstu snjó-
kistur landsins“, Öræfajökul, Eyja-
fjallajökul og Mýrdalsjökul. „Þar
koma iðulega 10–15 metrar af snjó á
hverjum vetri. Það kom okkur því
ekki kannski beint á óvart að það
skyldi vera svo mikil snjór þar.“
Að sögn Odds eru afkomumæling-
ar framkvæmdar á helstu jöklum
landsins á vorin og haustin, vetraraf-
koman að vori en sumarafkoman að
hausti. Hann segir það hafa komið
mönnum mjög á óvart hversu mikið
snjóaði á þessum stöðum, tólf metrar
jafngildi þriggja hæða húsi.
Mýrdalsjökull hækki þó ekki sem
þessu nemur heldur haldi sér í jafn-
vægi. Um 200 til 300 ár taki fyrir snjó-
inn að síga og bráðna fram við sporð-
inn í vatn í jökulár.
Kom mönnum fyrst á óvart
„Það var árin 1943 og 1944 þegar
þeir fóru Jón Eyþórsson og fleiri í
leiðangur upp á Mýrdalsjökul og voru
með stengur með sér sem voru fjög-
urra metra langar, held ég, og settu
þær upp til að mæla hversu mikil
snjór félli. Svo komu þeir aftur um
vorið og fundu engar stengur og
skildu ekkert í því. Þá hafði snjórinn
fyllt yfir þær og gott betur, þannig að
þær hafa ekki sést síðan.“
Spurður um framkvæmd mæling-
anna segir Oddur nauðsynlegt að
mæla á nokkrum stöðum til að endur-
spegla sem best afkomu jökulsins.
Borin von sé að gera líkan yfir vatna-
far, þar sem jökulár skipti máli, án
þessara upplýsinga. Því hafi t.d.
Landsvirkjun styrkt gerð afkomu-
mælinga. Oddur segir Raunvísinda-
stofnun og Landsvirkjun mæla á
Vatnajökli og Langjökli, Orkustofnun
á Hofsjökli og Drangajökli og Jökla-
rannsóknafélagið á Mýrdalsjökli.
Vetrarsnjólagið allt að
tólf metrar á Mýrdalsjökli
Þrjár mælingar
í maímánuði
Ljósmynd/Hjörtur Hannesson
Afkomumæling Félagar í Jöklarannsóknafélagi Íslands mæla snjóalög á
Mýrdalsjökli 6. maí sl. Mælingarnar þykja veita mikilvægar upplýsingar.
Um 400 til 500 félagar eru skráðir í Jöklarannsóknafélaginu í dag.
FRIÐRIK Guðmundsson kvik-
myndagerðarmaður, sem unnið hef-
ur að heimildamynd um skákmeist-
arann Bobby Fischer, hyggst halda
ótrauður áfram með myndina þótt
stuðningsmenn Fischers hafi nýlega
sent frá sér tilkynningu þar sem seg-
ir að Fischer sé óánægður með fram-
leiðslu heimildamyndarinnar. Mynd-
in ber vinnuheitið „Vinur minn
Bobby“ og segja stuðningsmennirnir
að viðfangsefnið sé í miklu ósam-
ræmi við það sem við Fischer hafi
verið rætt á sínum tíma og brögð
hafi verið í tafli.
Friðrik óskaði eftir fundi með
stuðningsmönnunum í gær þar sem
óskað var skýringa á staðhæfingun-
um. Friðrik segir að ekki hafi komið
fram neinar kröfur á hendur sér
vegna málsins og sömuleiðis hafi
hann ekki beðið fyrir nein skilaboð
til skákmeistarans önnur en þau að
dyr sínar standi ávallt opnar ef
Fischer þurfi að ræða eitthvað í
tengslum við málið. Segir hann að
fram hafi komið á fundinum að
stuðningsmenn Fischers hafi ekki
skrifað umrædda tilkynningu, held-
ur skákmeistarinn sjálfur. Hvað sem
því líður hyggst Friðrik halda
ótrauður áfram með myndina eins og
ekkert hafi í skorist. Segir hann lík-
legt að myndin verði tilbúin fyrir
desember næstkomandi.
Heldur áfram með myndina
Óánægja skákmeistarans Bobbys Fischers að engu höfð