Morgunblaðið - 26.04.2008, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 26. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FUNDUR GEIRS OG BROWN
Samskiptin á milli Breta og okk-ar Íslendinga eru okkur mjögmikilvæg. Og hafa alltaf verið,
þótt til mikilla átaka hafi komið á
milli þjóðanna vegna fiskimiðanna við
Íslandsstrendur á sínum tíma. Þess
vegna var fundur þeirra Geirs H.
Haarde, forsætisráðherra, og Gord-
ons Brown, forsætisráðherra Breta, í
Downingstræti 10 í fyrradag mikil-
vægur ekki sízt til þess að undir-
strika tengsl þjóðanna tveggja.
En þar að auki skiptir fundur
þeirra máli vegna ákveðinna málefna,
sem á dagskrá eru. London er og hef-
ur lengi verið ein helzta miðstöð al-
þjóðlegs fjármálalífs. Og athyglisvert
hvað fjármálafyrirtækjum í Bret-
landi hefur tekizt vel að halda þeirri
stöðu þótt Bretland njóti ekki sömu
pólitísku stöðu og áður í heimi stór-
þjóðanna.
Eitt af þeim málefnum, sem ber-
sýnilega hafa komið til umræðu á
milli forsætisráðherranna er einmitt
ástandið á alþjóðlegum fjármála-
mörkuðum, sem haft hefur mikil áhrif
á stöðu bankanna hér og efnahags-
ástandið á Íslandi almennt. Gera má
ráð fyrir, að forsætisráðherra Breta
sé í hópi bezt upplýstu einstaklinga
um þau málefni. Þess vegna verður að
ætla, að Geir H. Haarde hafi eftir
þennan fund betri upplýsingar en
nokkru sinni fyrr um mat þeirra, sem
bezt til þekkja, á þessari stöðu.
Og ekki má gleyma því í þessu sam-
bandi, að íslenzku fjármálafyrirtækin
hafa flest búið vel um sig í Bretlandi
og hið sama má segja um stóru fyr-
irtækin, sem staðið hafa í hinni svo-
nefndu útrás.
Þá kemur fram í ummælum for-
sætisráðherra um þennan fund, að
varnarsamstarf á milli þjóðanna
tveggja hefur verið til alvarlegrar
umræðu. Það gefur augaleið, að nú
skiptir samstarf á sviði varnarmála
við Norðmenn, Breta og Þjóðverja
miklu máli fyrir okkur.
Loks er ánægjulegt að Geir H.
Haarde hefur tekið málefni Hatton
Rockall-svæðisins til umræðu við
Gordon Brown. Þar er um að ræða
nokkuð augljós réttindi, sem við Ís-
lendingar getum gert tilkall til á
ákveðnu hafsvæði vestur af Írlandi
og raunar á hafsbotninum einnig.
Eyjólfur Konráð Jónsson, heitinn,
alþingismaður og ritstjóri Morgun-
blaðsins í einn og hálfan áratug, mót-
aði kröfur Íslendinga til réttinda á
svæðinu og síðan hefur verið unnið að
því á vegum utanríkisráðuneytisins
að halda þeim kröfum til haga.
Allt eru þetta mikilvæg málefni
fyrir okkur Íslendinga að ræða við
forsvarsmenn Breta um. Á margan
hátt eru samskipti okkar við Breta
meiri en nokkru sinni fyrr.
London er orðin ekki síður mikil-
vægur áfangastaður fyrir Íslendinga
en Kaupmannahöfn. Auk pólitískra
og viðskiptalegra tengsla er líka aug-
ljóst að menningarleg samskipti á
milli landanna eru frekar að aukast
heldur en hitt. Og ástæða til að leggja
frekari rækt við þau.
VAKTABREYTINGAR Á LANDSPÍTALA
Yfirleitt er erfitt fyrir þá sem utanvið standa, að átta sig á deilum á
borð við þá sem upp er komin á Land-
spítala vegna fyrirhugaðra breytinga
á vaktafyrirkomulagi skurð- og
hjúkrunarfræðinga á spítalanum.
Í Morgunblaðinu í gær birtist hins
vegar viðtal við Erlu Björk Birgis-
dóttur, trúnaðarmann skurðhjúkrun-
arfræðinga á Landspítala í Fossvogi.
Í viðtali þessu lýsir hún deilunni frá
sínu sjónarhorni og segir:
„Forsaga málsins er sú, að síðast-
liðin tvö ár hefur verið boðið upp á
diplómanám í skurðhjúkrun og hafa
fimm manneskjur af okkar deild ver-
ið í þessu námi og þess vegna ekki
staðið vaktir. Það hefur ekki mátt
ráða neinn í staðinn fyrir þær, þann-
ig að við sem gengum vaktir á deild-
inni höfum þurft að taka á okkur
meiri yfirvinnu, þar sem við höfum
staðið þeirra vaktir að auki … Það
voru allir að kikna undan álagi á
þessu tveggja ára tímabili, en yfir-
stjórnendur Landspítalans hvöttu
okkur til að þrauka þar sem ástandið
mundi stórskána þegar diplómanem-
arnir útskrifuðust nú í byrjun árs.
Núna þegar þessu álagstímabili er
lokið þá á hins vegar að nota það
gegn okkur.“
Þessi orð verða ekki skilin á annan
veg en þann að fyrst hafi hjúkrunar-
fræðingarnir verið beðnir um að
bæta við sig vinnu vegna fjarveru
umræddra nema á vöktum og síðan
sé aukinn kostnaður við þá vinnu
lagður út á þann veg að breyta verði
vaktakerfum!
Svona er auðvitað ekki hægt að
koma fram við starfsfólk.
Enn einu sinni er að verða uppnám
á Landspítala. Nú er ekki hægt að
kenna stífni fyrrverandi forstjóra um
eins og stundum áður vegna þess að
hann hefur horfið frá því starfi. Hvað
veldur þá?
Það er mjög óþægilegt fyrir þá
sem þurfa á þjónustu Landspítalans
að halda að fylgjast með þeim ágrein-
ingsefnum sem þar koma upp aftur
og aftur.
Það er vel skiljanlegt að það hafi
tekið nokkur ár að sameina rekstur
spítalanna tveggja, sem nú eru starf-
ræktir undir nafni Landspítala. En
það hlýtur að koma að einhverjum
endapunkti í því starfi.
Forráðamenn Landspítala þurfa
að leggja áherzlu á, að sæmilegur
friður ríki innan spítalans. Það er
þreytandi fyrir samfélagið að fylgj-
ast með stöðugum deilum innan ein-
stakra stofnana og dregur úr tiltrú til
þeirra.
Skýrasta dæmið nú um stundir er
ástandið í borgarstjórn Reykjavíkur,
sem er ekki lengur áhyggjuefni held-
ur aðhlátursefni.
Vonandi tekst forráðamönnum
Landspítala að koma í veg fyrir að
hið sama gerist á þeirra vettvangi,
sem væri óskemmtilegt.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Margir trúa því að við Ís-lendingar komumstekki undan ESB-aðildvegna þess hve fljót-
andi gengi krónunnar sveiflast mik-
ið á ólgusjó erlendra
markaða. En vilja
menn fórna 200 mílna
landhelgi og margs
konar fullveldisrétt-
indum til að fá stöð-
ugra gengi? Ég er
sannfærður um að
landsmenn samþykkja
aldrei í þjóðaratkvæði
að erlend ríki fái úr-
slitavald yfir fiski-
miðum landsmanna,
vald sem í eðli sínu er
ígildi eignarréttar og
nær yfir hafsvæði sem
er sjö sinnum stærra en landið
sjálft.
Mikið var gert úr nýlegri skoð-
anakönnun Fréttablaðsins og hún
túlkuð sem stuðningur landsmanna
við ESB-aðild þótt spurningin væri
bæði loðin og leiðandi. Í september
sl. var niðurstaðan hjá sama blaði
hins vegar þveröfug: 56% voru and-
víg því að skipta út krónu fyrir evru
og 51 % andvíg aðild. Skoðanakann-
anir um ESB-aðild sveiflast upp og
niður og í þetta sinn hafði gengisfall
krónunnar mikil áhrif. Alþjóðlegir
markaðir verðfelldu krónuna vegna
vandræða stóru íslensku bankanna
sem erlendir keppinautar gerðu að
skotmarki og stimpluðu sem risa á
brauðfótum vegna þess hve mjög
þeir hafa þanist út á fáum árum.
En bankarnir rétta brátt úr
kútnum og gengi krónunnar nær
aftur jafnvægi. Þótt of lágt gengi
valdi erfiðleikum er alltof hátt
gengi hálfu verra; það veldur stöðn-
un og atvinnuleysi þegar til lengri
tíma er litið. Við getum hrósað
happi meðan efnahagslífið er ekki
gikkfast í ofurháu gengi evrunnar
sem einmitt nú er stóra vandamálið
á evrusvæðinu.
Hátt vaxtastig á
Íslandi er önnur
helsta röksemdin
fyrir ESB-aðild. Háu
vextirnir eru helsta
tæki kerfisins í bar-
áttu við ofþenslu og
verðbólguháska.
Sumir ESB-sinnar
snúa reyndar vax-
taumræðunni á hvolf
og fullyrða að sjálf-
stæð peningastefna
sé einskis virði því að
háir stýrivextir hafi
engin áhrif. Það eru
miklar ýkjur enda væri þá ekki
kvartað svo mjög yfir háu vaxta-
stigi. Og sannarlega væri gott að
vera laus við háu vextina. En þá
þarf að finna önnur úrræði í stað
stýrivaxta Seðlabankans og skapa
stöðugleika með því að hafa hemil á
stórframkvæmdum sem setja allt á
annan endann. Hitt er aftur á móti
hlægileg ögrun við heilbrigða skyn-
semi að nefna evruna sem bjarg-
vætt í glímunni við verðbólgu. Aug-
ljóst er að á undanförnu
þensluskeiði hefðu evruvextir verk-
að hér á landi sem olía á verðbólgu-
eldinn. Engir hefðu komið jafn-illa
út úr því og launafólk. Sambland af
alltof háu gengi evrunnar og lágum
vöxtum kann að virðast girnilegur
réttur við fyrstu sýn, en er í eðli
sínu skaðlegasta mixtúra sem unnt
væri að gefa efnahagslífi okkar eins
og sakir standa og hefði valdið óða-
verðbólgu en síðar stórfelldu at-
vinnuleysi þegar efnahagsl
fest sig í sjálfheldunni.
Spurningin er þá: eru lan
orðnir svo þreyttir á fljótan
krónunnar og meðfylgjand
flökti að ekki verði hjá því
að breyta til? Ef svo er mæ
sjálfsögðu taka aftur upp f
sem sveiflast innan vissra m
miðað við meðalgengi nokk
helstu mynta, svo sem evru
og punds eins og var fyrir f
um. En hitt að fórna yfirrá
fiskimiðunum til að geta te
evru er að fara úr öskunni
Þá væri þó skárra að taka u
gjaldmiðil ríkis sem ekki h
200 mílna landhelgina í kau
En talsmenn ESB-aðilda
alltaf létt framhjá landhelg
og fullyrða blákalt að Íslen
fengju undanþágur í sjávar
málum. Þeir benda einkum
anþágu sem Danir fengu v
sumarbústaði útlendinga á
strönd Jótlands! Er þar ek
uð ólíku saman að jafna? V
finnast dæmi um undanþág
Evra í skiptum fyrir
200 mílna auðlind?
Eftir Ragnar Arnalds »Ég er sannfær
um að landsm
samþykkja aldrei
þjóðaratkvæði að
lend ríki fái úrslita
yfir fiskimiðum la
manna, vald sem í
sínu er ígildi eign-
arréttar og nær y
hafsvæði sem er s
sinnum stærra en
ið sjálft.
Ragnar Arnalds
Íbúasamtök miðborgarReykjavíkur voru stofnuð áfjölmennum fundi í Iðnó 11.mars sl. Eva María Jóns-
dóttir er formaður samtakanna, og
segir löngu tímabært að félagsskap
af þessu tagi yrði komið á lagg-
irnar.
„Skipulag stjórnsýslunnar í
Reykjavík fer að miklu leyti fram í
gegnum þjónustumiðstöðvar í
hverju hverfi, sem svo eiga í sam-
skiptum m.a. við íbúasamtök í
hverfunum. Slík íbúasamtök hefur
vantað í miðborgina og þess vegna
hefur rödd íbúanna ekki heyrst sem
skyldi,“ segir Eva María.
Hverfisvernd að leiðarljósi
Að sögn Evu Maríu ætla samtökin
bæði að vekja íbúa miðbæjarins til
umhugsunar um þróun hverfisins
og auðvelda þeim að vera þátttak-
endur í ákvörðunum sem snerta
þeirra nærumhverfi. „Íbúa-
samtökin munu mest leggja áherslu
á hverfisvernd, að miðborgin haldi
sérstöðu sinni, breytist ekki úr
þessu skrítna hverfi sem hún er í
dag,“ segir Eva María, en hverf-
isvernd er lagalegt hugtak skil-
greint í skipulagslögum. „Allskyns
teikn eru á lofti um að miðborgin
muni taka breytingum, miðað við
kröfur nútímans um hagkvæmni og
nýtingu, en miðborgin hefur aðra
kosti, sem ekki verða til nema með
200 ára uppbyggingu. Það þarf að
koma borgaryfirvöldum í skilning
um að ekki dugar að vera með kurt-
eisisleg tilmæli til þeirra sem eru
að athafna sig í miðborginni, það
verður að vera hrein og klár krafa
yfirvalda að allt sem gert er í mið-
borginni sýni þessu sögule
hverfi virðingu.“
Taka virkan þátt í skipu
Eva María vonast einnig ti
krafti samtakanna geti íbú
meira að segja um deiliskip
breytingar. „Allar tillögur
Vilja vernda miðbæ
skrítið og sérstakt h
Nýstofnuð Íbúasamtök
miðborgar Reykjavík-
ur vilja gefa íbúunum
rödd í skipulagsmálum.
Ásgeir Ingvarsson
ræddi við Evu Maríu
Jónsdóttur um framtíð
miðborgarinnar og
hvernig falleg hús geta
smitað út frá sér.
Morgunblaðið/Va
Áhugasöm „Það verður að vera hrein og klár krafa yfirvalda að
gert er í miðborginni sýni þessu sögulega umhverfi virðingu.“
Stjórn Íbúasamtaka m
borgar Reykjavíkur sk
Eva María Jónsdóttir
Fríða Björk Ingvarsd
Sigtryggur Magnaso
Magnús Skúlason
Kristinn Jóhannsson
Hlín Pétursdóttir
Ólafur Egill Egilsson