Morgunblaðið - 26.04.2008, Blaðsíða 14

14 LAUGARDAGUR 26. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
ÞETTA HELST ...
● ÚRVALSVÍSITALA kauphallarinnar
á Íslandi hækkaði um 1,22% í gær
og er lokagildi hennar 5.266,38 stig.
Gengi bréf Össurar hækkaði um
4,92%, SPRON 4,73% og Straums
um 3,83%. Century Aluminum lækk-
aði um 9,53%.
Krónan styrktist um 1,37% í gær.
Við upphaf viðskipta í gærmorgun
var gengisvísitalan 149,70 stig, en
við lokun markaða var hún 147, 85
stig. Velta á millibankamarkaði nam
48 milljörðum króna. Gengi Banda-
ríkjadals er nú 73,55 krónur, gengi
punds er 145,89 krónur og gengi
evru 114,99 krónur.
Skuldatryggingarálag á skuldabréf
bankanna hélt áfram að lækka á eft-
irmarkaði í gær og er álagið á bréf
Glitnis nú um 412,5 punktar, álag á
bréf Kaupþings um 400 punktar og
álag á bréf Landsbankans um 287,5
punktar.
Hlutabréf og
króna á uppleið
● SAUTJÁN ár eru
síðan sala á ný-
byggðu íbúðar-
húsnæði var eins
dræm vestanhafs og
nú. Í mars var salan á
íbúðarhúsnæði
526.000 á árs-
grundvelli, sem er 36,6% minna en á
sama tíma í fyrra, en spár hagfræð-
inga hljóðuðu upp á 580.000. Með-
alverð á nýju íbúðarhúsnæði er tæp-
ar 17 milljónir króna og hefur
lækkað um 13,3% milli ára, sem er
mesta lækkun síðan 1970.
Niðursveiflan í húsnæðiseft-
irspurn endurspeglar hærri lána-
kostnað, væntingar um fallandi fast-
eignaverð og svartsýni neytenda, að
sögn hagfræðings hjá Lehman Brot-
hers. Financial Times segir hagfræð-
ingum vestra vera brugðið, þeir hafi
vænst hægari samdráttar.
Sala á nýjum íbúðum
ekki minni í 17 ár
● TAP varð á rekstri Mosaic Fas-
hions á síðasta ári og nam það 16,3
milljónum punda, um 2,4 milljörðum
íslenskra króna. Árið 2006 var 10,7
milljón punda hagnaður á rekstri
Mosaic.
Tekjur fyrirtækisins jukust um 49%
frá fyrra ári og námu um 870 millj-
ónum punda. Hagnaður fyrir skatta
og afskriftir (EBITDA) nam tæpum
72 milljónum punda, sem er um það
bil það sama og árið 2006. Í frétta-
tilkynningu segir að tap á rekstri fyr-
irtækisins megi m.a. rekja til upp-
greiðslu lána fyrr en gert var ráð fyrir
og afskrifta á vörumerkjum fyrirtæk-
isins. Eigið fé félagsins jókst um 48
milljónir punda og skuldir lækkuðu
um 31,4 milljónir.
Stefnt er að því að fyrirtækið verði
rekið með hagnaði á þessu ári.
Tap Mosaic Fashions
2,4 milljarðar
Eftir Bjarna Ólafsson
bjarni@mbl.is
ÚTFÆRA þarf hugmyndir um svo-
kallaðan þjóðarsjóð áður en hægt
er að taka afdráttarlausa afstöðu
um ágæti hugmyndarinnar, að mati
hagfræðinga sem Morgunblaðið
hefur talað við. Björgólfur Guð-
mundsson, formaður bankaráðs
Landsbankans, lagði til á aðalfundi
bankans á miðvikudag að Íslend-
ingar kæmu sér upp öflugum vara-
sjóði, einskonar þjóðarsjóði, til að
verja efnahagslífið og hagstjórnina
fyrir svipuðum áföllum og þeim,
sem dunið hafa yfir síðustu mánuði.
Styrkja frekar FME
„Fljótt á litið verður að útfæra hug-
myndina betur áður en hægt er að
segja til eða frá um ágæti hennar,“
segir Gunnar Haraldsson, forstjóri
Hagfræðistofnunar Háskóla Ís-
lands. „Lífeyrissjóðirnir gegna
slíku hlutverki nú og ég get ekki
séð að sérstakur sjóður í eigu rík-
isins myndi gera það eitthvað bet-
ur.“ Segir Gunnar að takast ætti á
við þær aðstæður sem væru uppi nú
í efnahagsmálum þjóðarinnar með
öðrum aðferðum, t.d. með því að
styrkja enn frekar Fjármálaeft-
irlitið, en með sjóði, sem fjármagn-
aður yrði með skattlagningu.
Friðrik Már Baldursson, prófess-
or við viðskiptadeild Háskólans í
Reykjavík, segist velta því fyrir sér
hver tilgangurinn sé með stofnun
þjóðarsjóðs. „Er þetta sjóður til að
byggja upp fyrir framtíðina, ein-
hvers konar lífeyrissjóður, eða á að
grípa til hans á erfiðleikatímum
eins og gjaldeyrisvarasjóðsins?“
Hann segir einnig að betur verði
að útfæra hugmyndina áður en
hægt sé að taka afstöðu með eða á
móti henni. „Svara verður því
hvernig fjármagna á sjóðinn, hver
tilgangur hans sé og hvaða reglur
muni gilda um notkun hans.“
Freisting fyrir stjórnmálamenn
„Það er auðvelt að vera vitur eftir
á, en hugsanlega hefði mátt leggja
rekstrarafgang ríkissjóðs í slíkan
sjóð, eða nota söluandvirði einka-
væddra ríkisstofnana til þess, en ég
sé ekki að mikið lag sé til stofnunar
slíks sjóðs í augnablikinu.“
Segir Friðrik að verði farið í
einkavæðingu í orkugeiranum gæti
hins vegar orðið færi á að leggja
andvirðið í eins konar þjóðarsjóð.
„Það þarf hins vegar að myndast
þjóðarsátt um notkun slíks sjóðs, og
jafnvel þurfa stjórnmálamenn að
binda hendur sínar á einhvern hátt.
Slíkur sjóður gæti orðið mikil
freisting fyrir stjórnmálamenn, en
óvarleg nýting stórs varasjóðs gæti
haft alvarlegar afleiðingar fyrir
hagkerfið.“
Fjallað er um hugmynd Björgólfs
á vef Financial Times og þar sagt
að sjóðinn væri hugsanlega hægt að
fjármagna með skattlagningu sjáv-
arútvegs- og orkufyrirtækja.
Útfæra þarf hugmyndina
Morgunblaðið/Golli
Þjóðarsjóður Björgólfur Guðmundsson greindi frá hugmyndum sínum um
þjóðarsjóð á aðalfundi Landsbankans síðastliðinn miðvikudag.
Enn minni kaupmáttur?
Eftir Halldóru Þórsdóttur
halldorath@mbl.is
GREINING Glitnis spáir 2% hækk-
un á vísitölu neysluverðs nú í apríl.
Hagstofan birtir nýjar mælingar á
vísitölunni nú á mánudaginn. Hækk-
un í mars mældist 1,5%, en 2% hækk-
un milli mánaða yrði sú mesta frá
árinu 1989, og gangi spáin eftir mun
ársverðbólga mælast 10,2%, en hún
er nú 8,7%.
Fram kemur í Morgunkorni Glitnis
að áður hafi verið gert ráð fyrir 1,8%
hækkun, en nú bendi margt til að
hækkunin verði meiri. Þyngst vegur
gengislækkun krónunnar.
Greiningardeild Landsbankans
spáði áður 1,9% verðlagshækkun í
apríl, fyrir tveimur vikum síðan. Síð-
asta verðbólguspá greiningardeildar
Kaupþings gerði ráð fyrir 1,7% hækk-
un milli mánaða og þar með 10% verð-
bólgu.
Laun hækkuðu minna en verð
Launavísitala í mars er 1,2% hærri
en í febrúar skv. mælingum Hagstof-
unnar sem birtar voru í vikunni. Þar
gætir áhrifa nýgerðra kjarasamninga
landssambanda og stærstu aðildar-
félaga Alþýðusambands Íslands og
meðallaun í hverjum mánuði, hefur
hækkað um 7,8% sl. tólf mánuði.
Eins og fram kom að ofan hefur
vísitala neysluverðs hins vegar hækk-
að um 8,7% og því hefur kaupmáttur
rýrnað frá því í mars á síðasta ári. Til
samanburðar hækkaði launavísitalan
um 9,7% og verðvísitalan um 5,9% ár-
ið áður, þ.e. milli mars 2006 og mars
2007. Í þessum skilningi er kaupmátt-
urinn enn sem komið er meiri nú
heldur en fyrir tveimur árum.
Samtaka atvinnulífsins, sem fela í sér
5,5% lágmarkshækkun launa. Samn-
ingarnir koma líklega ekki að fullu til
framkvæmda fyrr en í apríl.
Endurskoðunarákvæði samninga
Kennarasambands Íslands og launa-
nefndar sveitarfélaganna frá 8. mars
2007 hefur einnig áhrif, þar sem m.a.
kvað á um að allir starfsmenn hækk-
uðu um einn launaflokk þann 1. mars
sl.
Launavísitalan, sem miðast við


 

 


 

             
        

  


 








 
!

"# " !$%&'()
*+,-
# 
   

 


  


  
 

  

!  
"# $%& '
()* '

  
+ , %  
 '! & ' 

* 
-. 
 #
/
0
121
! 
3*4# 
5
 
  

678 
*) 
 )
94
 )-*
* #-:
 
%
  
;
4 
()* ')
  
< *
2 
  
3
4%% %#00  
=  0  

 ! "#
$
>* 
4 # #>
"
 ' 
"# 02  
%
&' ) 
 


   
   

  

 
   



  
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 

 




 





 

 
=0 
'% 
3!0?'%@
+ 
A7ABCDD
8EFF8DDD
6G6DDEDD8
ADD6ABF7A
G8BD8G7G8D
87F8DDD
B7CEDDDD
FAE7AGEFD
6CEEG7BE6
EAC8DBA
A8DAGA6CF
FC6F7668A
7DA8DD
ECF8FA6B
/
GE8E6DD
D
D
/
/
6C7A7E
/
/
8CEC86A
/
/
A6BAEDDDD
/
/
FHGC
BAH88
AGH6D
7H8D
A7HFD
GGH7D
G6HDD
CB8HDD
6DHC8
EDH8D
8HDE
AGHFD
6HEF
EFHED
AH68
7H78
GBDHDD
A6CDHDD
67DHDD
DHCB
AB6HDD
/
/
FHDD
/
/
BCGDHDD
AAHDD
/
FH6B
BAHED
AGH6B
7H86
A7HF8
GGHF8
G6HA8
C8GHDD
6AHDD
EDHCD
8HAA
AGHF6
BHDA
ECHFD
AH6F
7HFD
GB6HDD
ABADHDD
6FDHDD
DHC8
ABFHDD
AHCD
GGHDD
CHBD
/
/
BCEDHDD
AGHDD
8HED
2'
0 
A
AD
BF
66
8C
G
7
FD
BG
6
6F
F8
A
A8
/
8
/
/
/
/
B
/
/
A
/
/
E
/
/

%*  %
0*
0
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
G8BGDDC
GABGDDC
G8BGDDC
G6BGDDC
GABGDDC
G6BGDDC
G6BGDDC
G8BGDDC
AD6GDDC
AFBGDDC
GGBGDDC
7AGGDDF
GGCGDDF
G8BGDDC
GBGDDC
F6GDDC
I*
I+
 

 J
J
I,
-I
 


 J
J

9 *
'K
  
  J
J




 J
J
I.A8
I BD




J
J
FARSÍMAÁSKRIFTUM hjá finnska
fjarskiptafyrirtækinu Elisa fjölgaði
um 33.000 á fjórðungnum, mest
vegna nýrra notenda þriðju kyn-
slóðar síma, eða 3G.
„3G markaðurinn heldur áfram
að vaxa og Elisa ræður yfir helm-
ingnum af honum.[...] Yfir 1,1 millj-
ón finnskra 3G viðskiptavina getur
notað netið í gegnum farsímann
eins og með breiðbandi. Við teljum
að í lok árs verði notendur um 1,4
milljónir,“ segir Veli-Matti Mattila,
forstjóri Elisa, í tilkynningu með
nýbirtu ársfjórðungsuppgjöri. Spá-
in svarar til þess að rúmur fjórð-
ungur Finna noti sér 3G síma.
Hagnaður Elisu nam 40 millj-
ónum evra, um 4,7 milljörðum
króna, á fyrsta fjórðungi. Það er
18% samdráttur frá 49 milljónum
evra fyrir sama tímabil í fyrra. Eig-
infjárhlutfall var 37,7%.
Lægri farsímagjöld hafa áhrif
Mattila segir hagnaðinn hafa verið
lægri en vænst var vegna tíma-
bundins aðlögunarkostnaðar við
nýtt reikningakerfi, sem hafi
minnkað tekjurnar um sjö milljónir
evra. Lægri farsímagjöld hafi einn-
ig haft neikvæð áhrif á hagnað um
14 milljónir evra miðað við fyrra ár.
Tekjur af hverri áskrift lækkuðu
því úr 29,9 evrum í 25,9 evrur.
Novator, eignarhaldsfélag Björg-
ólfs Thors Björgólfssonar er stærsti
hluthafi Elisu.
Elisa spáir 1,4 milljónum
3G notenda fyrir árslok
● SAGT var frá því í Morgunblaðinu á
fimmtudag að Actavis og Róbert
Wessman hefðu verið viðfangsefni
svonefnds greiningardæmis (e. Case
Study) við Harvard Business School.
Róbert er þó ekki fyrstur íslenskra
stjórnenda til að verða slíkt viðfangs-
efni, eins og þar kom fram. Fram-
ganga Kára Stefánssonar, forstjóra
Íslenskrar erfðagreiningar, var áður
notuð sem dæmi um viðskiptalíkön
byggð á notkun sjúkragagna og hvern-
ig skyldi takast á við þær pólitísku og
siðferðilegu spurningar sem þau
kynnu að vekja. Titill dæmisins var de-
Code Genetics: Hunting for Genes to
Develop Drugs og var kennsluefni um
DeCode gefið út af Harvard snemma
á árinu 2006. Beðist er velvirðingar á
þessum mistökum.
Kári og Decode áður
dæmi hjá Harvard
BAUGUR er enn að vinna að 40
milljóna punda yfirtöku sinni á
karlafatakeðjunni Moss Bros. Þetta
kemur fram á vef breska blaðsins
Times. Auknar vangaveltur hafa
verið uppi um að Baugur muni falla
frá kaupunum en samkomulag milli
fyrirtækjanna, þess efnis að Baugur
leggi fram formlegt tilboð, rann út í
gær. Talsmaður Baugs sagði hins
vegar að verið væri að vinna að mál-
inu og ákvörðunin yrði tekin á „við-
eigandi stundu.“
Í síðasta mánuði voru lögð drög að
tilboði, 42 pens á hlut, en Baugur á
nú tæp 29% í Moss Bros.
Vill enn fá
Moss Bros
FJALLAÐ er um ástand efnahags-
mála hér á landi í nýjasta tölublaði
tímaritsins Economist. Segir þar að
tilraunir Seðlabankans til að hemja
verðbólgu hafi lítinn árangur borið,
heldur hafi mikill vaxtamunur við út-
lönd, sterk króna og ódýrt erlent
fjármagn myndað vítahring hárrar
verðbólgu, viðskiptahalla og hárra
vaxta. Nú súpi Íslendingar seyðið af
þessari hegðun.
Súpa seyðið
♦♦♦