Skinfaxi - 01.05.1942, Side 14

14
SKINFAXI
Hlöðver Sigurösson:
Móðurmálsnám.
MóSurmálsnámiS er í raun og- veru þríþætt. Þ. e. aS tala,
lesa og skrifa máli'ö. Sjálf staíageröin hefir og jafnan veriö
talin til móöurmálsins, en er þó aö mjög litlu leyti þáttur
þess. Maöur getur veriö mjög vel skrifandi, þótt hann kunni
alls ekki að skrifa móöurmál sitt, og skriftarnámið þjálfar
einkum listræna hæfileika. Af þessum ástæöum mun eg
ekki ræöa hér um skriftina.
Vér skulum þá fyrst gera oss ljóst, aö máliö er tæki
vort til þess aö tjá þaö, sem vér hugsum.
Eigi veit eg hvort menn hafa fyrr notað sýnileg eða heyr-
anleg tákn til aö túlka hugsun sína, en vér notum a. m. k.
hvorttveggja.
Hjá oss er ritmálið eiginlega afsprengi talmálsins og ekki
nærri því eins sjálfstætt og t. d. kinverska myndaletrið,
þar sem þjóðir, er tala gerólíka tungu, geta notað sama
ritmál. Þar er því full ástæða til að halda tryggð við gamla
„stafsetningu", þar sem ritmálið er sameiginlegt tjáningar-
tæki margra þjóða, sem annars ættu þess engan kost að
skilja hver aðra.
Til samanburðar er oss hollt aö minnast þess, aö ritmál
vort er aðeins sýnilegt tákn talmálsins, en felur ekki í sér
neina sérstæða hugsun, er sé óháð því.
Ef vér íhugum þetta vel, sjáum vér, að það skiptir reynd-
ar ekki eins miklu máli og margir virðast ætla, eftir hvaða
reglum orðin eru stafsett, en viröist þó vera seilzt um hurö
til loku, að stafsetja helzt í samræmi viö löngu úreltan fram-
hurð, sem vér vitum þó ekki nærri alltaf með vissu hvernig
var. Vér sjáum þá einnig, að minna gerir til þótt orð séu
ekki ávallt stafsett eftir ríkjandi reglum, en ef hlutaðeigandi
skilur ekki rétt merkingu þeirra, kann ekki að beygja þau
rétt, eða raða þeim í setningar. Með öðrum orðum: skilur
ekki þá hugsun, sem í hinu talaða máli felst.
Auðvitað þarf aö hafa ákveðnar stafsetningarreglur, og"
ætti helzt að ganga eftir þvi, að þeim sé jafnan fylgt i
pentuðu máli. En þær reglur eiga að vera einfaldar og auð-
lærðar, og þeim ætti sem sjaldnast að breyta.
Vandasamar stafsetningarreglur geta að vísu átt nokkurn