Náttúrufræðingurinn - 2008, Side 51

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
sensitive cave environment is stressed.
The importance of self-discipline and
even self-denial, in context with sensitive
caves, is mentioned.
Some actions have been taken, (see
ref. list). Actions to be taken are
mentioned. Finally is mentioned that
we (Icelanders) can not allow ourselves
to turn recently found pristine caves
over to future generations in the same
miserable state we got the "old ones".
We must face the fact, that the damage
to sensitive formations in Icelandic lava
caves is serious and ongoing. Therefore
systematic action must be taken.
The legal frame must be improved,
roles and responsibility considered. A
reform is needed regarding personal
and tourist firm feeling of responsibility
towards sensitive natural phenomena.
Fines need to be considered. Preventive
conservation should be the guidelight,
public safety and accessibility measures
come next. In that order, not vice versa.
Heimildir
1. NSS Cave Conservation Policy, approved 28.12. 1960. I: Cave
Conservation and Restoration 2006 edition (ritstj. Hildreth-Werker, V. &
Werker, J.C.). The National Speleological Society, Inc. U.S.A. Bls. 253.
2. Cave and karst management plan for: Carlsbad Cavems National Park.
(New Mexico USA) Revised 16.09.1995.
3. Cave Conservation Handbook 1997. British Caving Association. 174 bls.
4. Minimal impact caving code 2000. http:/ / www.caveinfo.org.uk/nca/
canda/mimpcode.htm (skoðað 06.03.08)
5. Salzburger Höhlengesetz 1985. Gesetz iiber den Schutz und die Erfassung
von Höhlen im Land Salzburg. í: Landesgesetzblatt Salzburg 63, 11.
hefti.
6. Stitt, R.R. 1981. Cave conservation in the United States of America.
Erindi á þingi um vemdun og varðveislu, Austurríki 1981. http:/ /www.
utexas.edu/tmm/sponsored_sites/biospeleology/biblio/ nckmsbib5.
xls (skoðað 06.03.08)
7. Naturhöhlengesetz. Bundesgesetz von 26. Juni 1928. í: BGBI. Nr. 169,
zum Schutze von Naturhöhlen.
8. NSS Cave and Karst Preservation Policy 15.11.1994. í: Cave Conservation
and Restoration, 2006 edition. (ritstj. Hildreth-Werker, V. & Werker, J.C).
The National Speleological Society, Inc. U.S.A.
9. Halliday, W. & Lawrence, R.E. 2002. Viðkvæma hella þarf að vemda.
Morgunblaðið 6. okt. 2002.
10. Ámi B. Stefánsson 1991. Verður eyðilegging hraunhellanna stöðvuð?
Lesbók Morgunblaðsins 9. nóv. 1991.
11. Árni B. Stefánsson 1998. Um hérlendar undirfurður. Ársrit Útivistar 1998.
Bls. 96-105.
12. Schaffler, H. 1991. Der Karstschutz - Welche Möglichkeiten gibt es?
Die Höhle 39 (birtist í fylgiriti tímaritsins).
13. Vefsíðan: www.caves.org (skoðað 06.03.08)
14. Vefsíðan: www.british-caving.org.uk (skoðað 06.03.08)
15. Þorleifur Kristófersson 1963. Skemmdir á Vegamannahelli. Bréf dags.
32.08. 1963 til ritara Náttúruverndarráðs. Skjalasafn Umhverfis-
stofnunar.
16. Guðmundur Albertsson 1995. Bréf til Náttúruvemdarráðs 06.03. 1995
vegna friðlýsingar Gullborgarhella. Skjalasafn Umhverfisstofnunar.
17. Árni B. Stefánsson 2007. Um dropsteinana í Vatnshelli í Purkhólahrauni.
í bréfi til Umhverfisstofnunar, Umhverfisráðuneytis og Hellarannsókna-
félags íslands dags. 24.04.2007.
18. „Butterfly" vandalized. Fréttatilkynning í: NSS News, mars 2007.
19. Sharon Faulkner 2008. Conservation, NSS News, janúar 2008.
20. Vefsíðan: www.scavalon.be/avalonuk/av06.htm (skoðað 06.03.08)
21. Árni B. Stefánsson 2007. Óbirtar myndir úr Borgarhelli í september 2007.
22. Ámi B. Stefánsson 2007. Leiðarendi. Skýrsla send Hafnarfjarðarbæ,
Umhverfisstofnun, Hellarannsóknafélagi íslands og fleiri aðilum, 04.09.
2007
23. Matthías Þórðarson 1910. Tveir hellar í Hallmundarhrauni. Skírnir 84.
330-351.
24. Birgir Kjaran 1960. Steinblóm í helli. í: Fagra land: ferðapistlar og
frásöguþættir. Bókfellsúteáfan, Reykjavík.
25. Björn Hróarsson 2006. Hlenskir hellar. Vaka-Helgafell / Edda útgáfa,
Reykjavík. 671 bls.
26. Matthías Þórðarson 1907. Verndun fagurra staða og merkra náttúrumenja.
Skírnir 79. 256-267.
27. Labegalini, J.A. & Fontanilla, J.C. 2002. Memorandum of understanding
between the Intemational Show Caves Association ISCA and the Union
Internationale de Speleologie UIS. Samþykkt í Postonja í Slóveníu 22.
október 2002.
28. Federal Cave Resources Protection Act of 1988. í: Cave Conservation and
Restauration, 2006 edition. (ritstj. Hildreth-Werker, V. & Werker, J.C). The
National Speleological So.ciety, Inc. U.S.A. Bls. 507-514.
29. Sigurður Þórarinsson 1957. Hellar í Gullborgarhrauni. Lesbók
Morgunblaðsins, 6. október 1957.
30. Ámi B. Stefánsson 2004. Leyndardómar Þríhnúka. Morgunblaðið 04.01.
2004.
31. Árni B. Stefánsson 1991. Um lokun Víðgelmis. Surtur, ársrit
Hellarannsóknafélags íslands 2. 43-44.
32. Ámi B. Stefánsson 1992. Um hellavemd og hellapólitík. Surtur, ársrit
Hellarannsóknafélags íslands 3. 35-41.
33. Árni B. Stefánsson 2002. The history of lava cave preservation in Iceland.
X Intemational Symposium on Vulcanospeleology. 9.-15. september í
Reykjavík.
34. Auglýsing frá Náttúruvemdarráði 10. ágúst 1958, skv. heimild í 1. gr.
laga nr. 48/1956 um náttúmvernd. Lögbirtingablað nr. 71, 51. ár.
35. Matthías Þórðarson 1920. Stefánshellir. Eimreiðin 26. 289-291.
36. Raufarhólshellir 1909. Fréttagrein (höf. ekki getið). ísafold XXXVI, 46.
37. Gmndsatze zur Öffentlichsarbeit von Verbandsmitgliedem II, 2007. í:
Mitteilungen des Verbandes der deutschen Höhlen- und Karstforscher e.
V. Nr. 2/2007, árg. 53, 2. ársfjórðungur.
38. Björn Hróarsson 1990. Hraunhellar á íslandi. Mál og Menning, Reykjavík.
174 bls.
39. Jón Haukur Steingrímsson 1991. Djúpihellir. Surtur, ársrit Hella-
rannsóknafélags íslands 2.1-4.
40. Árni B. Stefánsson 1995. Varðveisla hraunhella: skemmdir í íslenskum
hellum. Surtur, ársrit Hellarannsóknafélags íslands 6. 27-36.
41. Ámi B. Stefánsson 1993. Varðveisla íslenskra hraunhella. Surtur, ársrit
Hellarannsóknafélags íslands 4. 21-26.
42. Samningur um umsjón og ráðgjöf um friðlýsta hraunhella og hraunhella
á friðlýstum svæðum, milli Náttúruvemdar ríkisins og Hellarannsókna-
félags íslands. 25. júlí 2002. Skjalasafn Umhverfisstofnunar.
43. Larson, C.V. 1995. An illustrated glossary of lava tube features. Westem
Speleological Survey Bulletin 87. Vancouver, Washington. 56 bls.
44. Ámi B. Stefánsson 2007. Hellalisti. í bréfi til Umhverfisstofnunar,
umhverfisráðuneytis og Hellarannsóknafélags íslands, dags 25.04. 2007.
45. Skrá um friðlýstar fomminjar. Fyrsta útgáfa 1990.
Um höfundinn
Árni B. Stefánsson (f. 1949) lauk cand.med.-prófi frá
Háskóla íslands 1976, námi í augnlækningum frá
Universitáts-Augenklinik í Freiburg im Breisgau 1982 og
er nú starfandi augnlæknir í Reykjavík. Ámi fékk sem
barn áhuga á stóm hellunum í Hallmundarhrauni og um
áratugaskeið kannað hraunhella og tengdar myndanir.
Hann kynnti hugmyndir sínar um Þríhnúkagíg árið 2004
og beitir sér nú ásamt öðmm fyrir frekari könnunum á
honum, með varðveislu hans og aðgengi almennings í
huga. Undanfarinn aldarfjórðung ár hefur hann beitt sér
fyrir vemdun og varðveisla íslenskra hraunhella.
PÓST- OG NETFANG HÖFUNDAR/AUTHORS ADDRESS
Árni B. Stefánsson
Kamsvegi 10
IS-104 Reykjavík
gunnhildurstef@simnet.is
131