Náttúrufræðingurinn - 1981, Qupperneq 89

l.mynd. Mælingar á hitastigi í jarðvegi við jarðhitasvæðið að Reykjum i Fnjóskadal.
Hitastigið var mælt með viðnámshitamæli á hálfs metra dýpi sumarið 1979. Tvö greinileg
hitafrávik, um 40°C, sjást á myndinni. Annað er umhverfis laugarnar, en hitt um 150 m
sunnar i bakka Fnjóskár. Myndin er úr skýrslu Orkustofnunar eftir Ólaf Flóvenz (1980). —
Measurements of ground temperature at 0.5 m deplh at the low-temperature field in Reykir, Northern
Iceland. Two anomalies of ahout 40° C were detected. By Flóvenz (1980).
vatnsins úr jöklum heldur en með
varmaleiðni í gegnum lítt vatnsgeng
berglög.
VIÐNÁMSMÆLINGAR
Eðlisviðnám
Hér verður fjallað um nokkrar mis-
munandi mæliaðferðir, sem einu nafni
má nefna viðnámsmælingar. Þær eru
einna mikilvægastar allra jarðeðlis-
fræðilegra aðferða við rannsókn jarðhita
og hafa sumar hverjar verið notaðar
með góðurn árangri hér á landi i nteira
en þrjá áratugi.
Með viönámsmælingum er mælt við-
nám berglaga gegn rafstraumi eða með
öðrum orðum sagt hversu vel eða illa
jarðlög leiða rafstraum. Stundum er
talað um rafleiðni og rafleiðniaðferðir í
stað eðlisviðnáms og viðnámsmælinga,
en i reynd er um eitt og hið sama að
ræða. Eðlisviðnám ákveðins efnis er
andstæða rafleiðni þess (eölisvið-
nám= 1/rafleiðni). Mælieiningin fyrir
eðlisviðnám er ohmmetrar. Til þess að
gera sér hugmynd um stærð þessarar
einingar og eðlisviðnám sem eiginleika
ákveðins efnis getum við hugsað okkur
tening úr efninu, sem er 1 metri á kant.
Sé viðnámið gegn rafstraumi mælt á
milli tveggja mótliggjandi hliða fæst
ákveðin tala sem er jöfn eðlisviðnámi
efnisins.
Mismunandi efni geta haft mjög
mismunandi eðlisviðnám (Tafla I). Sem
dæmi má nefna að þétt storkuberg hefur
231