Náttúrufræðingurinn - 1981, Side 204

KRAFLA
Hitastig og þrýstingur ó 500m dýpi undir sjóvarmóli
15. mynd. Hitastig og þrýstingur á 500 m
dýpi undir sjávarmáli. — Temþerature and
þressure 500 m below sea level.
unni, sem boruð var í Kröflu, og var það
ástæðan fyrir því að í byrjun var sú
ályktun dregin að hitastig í Kröflu
fylgdi suðumarksferli. Seinna kom í ljós
að þetta á aðeins við neðri hluta kerfis-
ins en ekki efri hlutann.
Ákvörðun á þrýstingi í fleti í jarð-
hitakerfinu gefur til kynna streymis-
leiðir i jarðhitakerfinu. 15. mynd sýnir
hita og þrýsting á 500 m dýpi undir
sjávarmáli í Kröflu. Þessi flötur er mjög
nálægt því að vera botninn á efra kerf-
inu. Jarðhitavatnið ætti að renna nokk-
urn veginn hornrétt á þrýstilínur.
Myndin sýnir að helstu streymisleiðir
eru annars vegar frá Hveragili til vest-
urs, en einnig norðan til á borsvæðinu er
rennsli frá norðri inn á borsvæðið.
Jarðeðlisfrœðilegar mœlingar
í borholum
Nýlega hefur verið farið að mæla
ýmsa eiginleika borholuveggjanna, svo
sem eðlisviðnám, náttúrulega gamma-
geislun, poruhluta bergs og eðlisþyngd.
Þessar mælingar eru enn á bernsku-
skeiði, og verður því aðeins bent á
nokkur atriði, sem þegar liggja fyrir.
Mælitæki til þessara mælinga eru
ekki gerð fyrir hærra hitastig en 150—
180°C og eru mælingarnar þvi gerðar á
meðan á borun stendur. Þá eru holur
það vel kældar að tækin bera ekki skaða
af.
Viðnámsmœlingar í borholum. Eðlisvið-
nám í borholuveggjum er mælt sem fall
af dýpi. Þessar mælingar eru stuðningur
við gerð jarðlagasniða eins og 16. mynd
ber með sér. Mót jarðlaga koma yfirleitt
vel fram í þessum mælingum. Auk þess
hafa viðnámsmælingar í borholum
komið að gagni til að ákvarða hvort
eðlisviðnám bergs í neðra jarðhitakerf-
inu sé í raun hátt eins og viðnámsmæl-
ingar á yfirborði benda til. 17. mynd
sýnir hvernig meðalviðnám í borholum
breytist með dýpi. Greinilega kemur
fram að viðnám neðan við 1000 m dýpi
hækkar verulega. Viðnámsmælingar í
borholum styrkja því þá ályktun að
lágviðnám sé ekki tengt neðra jarðhita-
kerfinu.
Geislavirknimœlingar. I þessum hópi
mælinga eru mælingar á náttúrulegri
geislun bergsins, mælingar á poruhluta
bergs með því að athuga dreifingu nift-
einda í holuveggjum og mælingar á
eðlisþyngd með því að athuga dreifingu
á gamma geislun í holuveggjum. Poru-
hlutamælingar hafa sýnt gott samræmi
við viðnámsmælingar. Mælingar á
náttúrulegri gamma geislun hafa kort-
346