Náttúrufræðingurinn - 1976, Qupperneq 8

Trausti Jónsson:
Frostaveturinn mikli 1880-1881
Frostaveturinn ntikli 1880—1881 er
sá mesti, sem hér hefur komið síðan
samfelldar hitamælingar hófust í
Stykkishólmi 1845. Það, sem gerir
þennan vetur einkum athugunar-
verðan er að líklegt má telja, að ekki
megi vænta öllu harðari og langvinn-
ari lrosta hérlendis. Þess vegna má
cðlilegt telja, að mið sé af honum
tekið, þegar gerðar eru áætlanir um
þá hluta atvinnulífs og veru þjóðar-
innar, sem háðir eru veðri.
Upplýsingar þær, sem ég lief stuðst
við í eftirfarandi yfirliti, eru einkum
úr tveimur áttum. 1 fyrsta lagi hef ég
stuðst við veðurathuganir frá þessum
tíma, einkum frá Stykkishólmi,
Grímsey og Djúpavogi. í öðru lagi
hef ég fengið upplýsingar um veður
í öðrum löndum af kortum, sem
danska veðurstofan og sú þýska gáfu
út um þetta leyti. Kortin eru að ýmsu
leyti ófullkomin, en þó furðugóð
miðað við aldur. Það, sem fyrst og
fremst vantar, eru millikort, en þau
kort, sem ég hef notað, sýna veðrið
aðeins einu sinni á dag, að morgnin-
um. Stundum gerast breytingar svo
snögglega, að erfitt er að átta sig á,
hvað í raun og veru hefur gerst.
Einnig vantar bagalega veðuratliug-
anir frá Austur-Grænlandi. Þetta veld-
ur Jrví, að ekki er liægt að líta á Jrað,
sem hér fer á el'tir sem endanlega lýs-
ingu. Þvert á rnóti væri ástæða til að
athuga ýmislegt betur en hér hefur
verið gert.
Ég hef einnig reynt að afla mér
upplýsinga um skaðaveður þennan
vetur. Eins og sjá má fylgja nokkur
veðurkort. Sjónvarpsveðurfréttavanir
lesendur ættu ekki að vera í neinum
vandræðum með að átta sig á þeim.
Þó ætla ég að vekja athygli á að á
kortum þeim, sem sýna norðanvert
Atlantshaf, eru þrýstilínur dregnar
fyrir liver 5 millibör, eins og siður er
á veðurkortum, en á þeim kortum,
sem sýna ísland, er dregin þrýstilína
fyrir hvert millibar. Ég vil einriig
vara við, að kortin séu tekin allt of
bókstaflega. Þetta á sérstaklega við
um legu skila yfir Bretlandseyjum.
I.esendur eru beðnir að hafa Jretta
í lmga.
Veturinn i heild
Það, sem einkum einkennir þrýsti-
far vetrarins, er hin mikla og Jraul-
setna hæð yfir Grænlandi og norðan-
áttin, sem hún olli, ásamt lægðum suð-
ur og austur í lrafi. Loftið, sem barst
með Jressari norðanátt var komið
Náttúrufræðingurinn, 46 (1—2), 1976
2