Samvinnan - 01.10.1969, Side 7

ummælum greinarhöfundar al-
mennt talað.
Kristnihald undir Jökli er að
minni hyggju skáldleg skýrsla
um heimspeki Halldórs Laxness.
Sú heimspeki er samkvæmt bók-
inni tvíþætt: annars vegar er
eitthvað sem er formúlulaust og
sjálfsagt í fyllstu merkingu þess
orðs „hvort vér lifum eða dey-
um“; hins vegar er trúarleg holl-
usta hans við þær drottningar,
sem valdið hafa í krafti jarðar
og ástar. Slík heimspeki verður
tæplega tjáð nema í Ijóði eða
með aðferð ljóðs. Ef það er við-
urkennt verður tvennt ljósara en
ella um stíl bókarinnar, efni
hennar og persónur:
í fyrra lagi: í ljóði losna orðin
úr fjötrum vanans. Þau geisla,
leita út fyrir þær takmarkanir,
sem þeim eru að jafnaði settar.
Þess vegna eru ljóð, sem verð-
skulda nafnið skáldskapur, að
jafnaði könnun sviða, sem ekki
verður náð til með öðru móti.
í ljóði öðlast málið vængi, ber
lesandann um ókunna heima,
eykur reynslu hans, víkkar þekk-
ingu hans. Þessa könnunarhæfni
ljóðsins hagnýtir Laxness sér í
ríkum mæli í Kristnihaldi undir
Jökli, oft í formi þverstæðna:
„Að nóttu þegar sól er affjalla
verður jökullinn að kyrlátri
skuggamynd sem hvílir í sjálfri
sér og andar á menn og skepnur
orðinu aldrei sem eftilvill merk-
ir einlægt11. í rauninni er öll
skýrslugei-ð bókarinnar með ein-
kennilegum blæ af fantasíu, sem
er aðal hins bezta ljóðs; „fairy
Gefjun, Austurstrœti
Gefjun-lðunn, Kirkjustrætl
Herratizkan, Laugavegi
Verzlunin Bjarg, Akranesi
Kaupfélag istlrðinga
Kaupfélag SkagfirSinga
Kaupfélag EyflrSlnga
Kaupfélag Þingeyinga
Kaupfélag HéraSsbúa
KaupfélagiS Fram, NorSfirSi
Kaupfélag Vestmannaeyja
Kaupfélag Árneslnga
Kaupfélag SuSurnesja
SKÓLATÍZKAN
TWEED JAKKAR FRÁ
GEFJUN OG STAKAR
BUXUR ÚR TERYLENE
ATHYGLI
VEKUR
VELKLÆDDUR
SÖLUSTAÐIR:

7