Samvinnan - 01.10.1969, Qupperneq 54

Nýtízku sláturhús í Borgarnesi.
þarf jafnhliða og flytja úr landi,
en það eru um 500 lestir alls.
Eftir sláturtíðina hefur það
alltaf verið keppikeflið að nýta
sem bezt alla aðra markaði, sem
gáfu hærra verð en Bretlands-
markaðurinn. Þess má þó geta,
að Færeyjamarkaðurinn hefur
verið drjúgur einnig í sláturtíð-
inni vegna aukinnar eftirspurnar
þaðan, og hefur verið hægt að
flytja þangað nokkra allstóra
farma beint frá sláturstöðunum
án milliflutninga hér.
Vegna stóraukinnar útflutn-
ingsþarfar hin síðustu ár hefur
verið reynt eftir fremsta megni
að auka útflutningshæft kjöt og
miklu kostað til innréttinga og
tækjaútbúnaðar í húsunum. Nýtt
og fullkomið hús tók til starfa
í Borgarnesi fyrir 3 árum, og er
þar nú slátrað á einum stað um
10% af heildarframleiðslunni.
Þá tekur til starfa í haust nýtt
sláturhús í Búðardal með mikilli
afkastagetu, eða upp í 2000 fjár
á dag, með svipuðu fyrirkomu-
lagi og í Borgarnesi, og er það
von manna, að þessi hús ásamt
þeim sem á eftir koma muni upp-
fylla ströngustu skilyrði um
hreinlæti og hollustu afurðanna,
hvort sem þær seljast á heima-
markaði eða úr landi. Talið er,
að útflutningsþörfin í dilkakjöti
einu muni nema um helmingi af
haustframleiðslunni í ár, eða um
6200 lestum alls. Við það bætast
3—400 lestir ærkjöts og nokkuð
magn af nautakjöti.
Nokkrir nýir markaðir fyrir
dilkakjöt bættust við fyrir haust-
framleiðsluna 1968, þ. á m.
Sviss, Austurríki og Frakkland,
en í þessum löndum hefur tekizt
að fá nokkuð örugga fótfestu,
þótt fáanlegt verð þar hafi ekki
verið hagstætt enn sem komið er.
Vonandi verður hægt að fá verð-
ið hækkað þegar fram í sækir
og neytendur kynnast nánar gæð-
um þess. Sem dæmi þess, hve
erfitt oft reynist að verða hlut-
gengur á erlendum mörkuðum,
má nefna að fyrir 10 árum fékkst
,,kvóti“ hjá vestur-þýzkum yfir-
völdum fyrir 5 lestum af ís-
lenzku dilkakjöti, sem smám
saman hefur tekizt að fá hækk-
aðan, og nemur hann nú um 300
lestum árlega.
Þá eru verndartollarnir á meg-
inlandinu yfirleitt háir og inn-
flutningurinn oft bundinn við
ákveðinn tíma á árinu. Það hef-
ur oft riðið baggamuninn við
útvegun „kvótanna“, að útflytj-
endur hafa í mörg ár tekið virk-
an þátt í vörusýningum á megin-
landsmörkuðunum og að sjálf-
sögðu víðar, en slík þátttaka hef-
ur verið metin af hlutaðeigandi
stjórnaryfirvöldum við útdeil-
ingu á innflutningsleyfum. í
Frakklandi fáum við ennþá mjög
takmarkaðan kvóta, enda inn-
flutningur á frystu kjöti bann-
aður að mestu.
Mjög hafa verið í athugun
sölumöguleikar í Suður-Evrópu,
þ. á m. Ítalíu, Grikklandi og á
Spáni, en hér eru flutningaerfið-
leikar til trafala og lambakjöts-
neyzla auk þess ekki stórvægileg
í þessum löndum.
í mörg ár hefur verið flutt út
íslenzkt kindakjöt til Hollands,
auk nautgripakjöts, en í Belgíu
virðist ekki mikill áhugi á frystu
kjöti, heldur kældu eða nýju,
sem er mjög vandmeðfarið í
flutningi, og hafa tilraunir þær
sem gerðar hafa verið í því efni
til Bretlands og Bandaríkjanna
því miður mistekizt. Flytja verð-
ur hvern skrokk uppihangandi í
lestum, og ending slíks kælds
kjöts er mjög takmörkuð. Þó
mun á ný verða reynt í næstu
sláturtíð að koma einhverju
magni af kældu kjöti, sem hægt
væri að fá hærra verð fyrir e;i
fryst, á meginlandsmarkaði.
Þá eru Norðurlandamarkaðirn-
ir. Við þá hefur á öllum tímum
verið lögð alveg sérstök rækt,
því að þeir hafa að öllu jöfnu
gefið beztu útkomuna, og þá sér
í lagi Noregsmarkaðurinn með
saltað dilkakjöt. Því miður virð-
ast Norðmenn staðráðnir í að
útiloka þessa framleiðslu frá sín-
um markaði í framtíðinni, enda
eru norskir lambakjötsframleið-
endur algjörlega mótfallnir inn-
flutningi íslenzks dilkakjöts, og
hafa þeir af tvennu illu frekar
getað sætt sig við innflutning á
nokkru magni af frystu kjöti frá
íslandi. Þannig fengust á þessu
ári innflutningsleyfi fyrir 300
lestum, sem skiluðu einna hæsta
verði, sem fengizt hefur til þessa.
Þetta magn var allt afgreitt fyrir
nokkru.
Neytendur í Noregi vilja ís-
lenzkt dilkakjöt niiklu frekar en
norsku framleiðsluna, og er eng-
inn vafi á, að hægt væri að selja
þar í landi mun meira af ís
lenzku saltkjöti en fengizt hefur
innflutningsleyfi fyrir undanfar-
in ár. Mest hefur farið á einu
ári til Noregs um 700 lestir á ár-
inu 1966. Olli sá innflutningur
miklum úlfaþyt í málgögnum
norsku bændastéttarinnar, en þar
hefur á undanförnum árum verið
rekinn áróður gegn innflutningi
dilkakjöts frá íslandi.
Um Danmörk er það að segja,
að þar hefur frá því löngu fyrir
stríð verið selt reglulega á hverju
ári nokkurt magn dilkakjöts,
venjulega 70—150 lestir árlega
á verði, sem hefur verið nokkuð
breytilegt, en þó gefið að öllu
jöfnu mun betri útkomu en
meðalútflutningsverð. Innflutn-
ingurinn þar er háður leyfisveit-
ingum, en yfirleitt hafa fengizt
þau leyfi, sem fram á hefur verið
farið á hverjum tíma, og þótt
selja megi meira kjöt en ofan-
greint, mundi það strax hafa
áhrif á verðið til lækkunar, að
því er talið er.
Reynt hefur verið að auka söl-
una með kynningum á réttum úr
íslenzku dilkakjöti á veitinga-
stöðum og hótelum, og ráðgert er
að taka þátt í matvælasýningu
þar í haust.
Um Finnland er það að segja,
að allur kjötinnflutningur er háð-
ur innflutningsleyfum, og er
lambakjötsneyzla þar í landi ekki
mikil. Þar fékkst í fyrra „kvóti“
upp á 40 lestir og í ár 50 lestir.
Verð er þar svipað og í Dan-
mörk, og er ekki kunnugt um, að
Finnar fiytji inn lambakjöt frá
öðrum löndum en íslandi. Finnar
eru hinsvegar eins og kunnugt er
útflytjendur á talsvert miklu
magni af kjöti, bæði svínakjöti
og nautakjöti. Vafalaust má þó
auka söluna til Finnlands, því að
gæðin líka vel þar í landi.
Um Færeyjar var áður talað,
en þar er árlegt sölumagn nú
komið upp í 6—700 lestir, og
þótt ekki hafi fengizt þar í ár
sambærilegt verð og í Bretlandi,
vegna þeirra sérstöku aðstæðna
sem þar hafa ríkt, m. a. vegna
innflutningsbannsins á kjöti frá
Suður-Ameríku, þá er Færeyja-
markaðurinn íslendingum afar
þýðingarmikill. Þeir sækja kjötið
oft sjálfir á eigin skipum, beint
á Austurlands- og Vesturlands-
hafnir, og spara okkur þar með
oft mikinn flutningskostnað. Mun
láta nærri, að neyzla íslenzks
dilkakjöts nemi þar allt að því
35 kílóum á hvert mannsbarn á
eyjunum á ári.
Þá er að ræða um Svíþjóðar-
markaðinn, sem miklar vonir
hafa alltaf verið tengdar við, og
sem var meðal beztu markaða
íslendinga fyrir um áratug.
Þá fóru sum árin 4—500 lestir
á þennan markað einan, sem var
mikið magn þá miðað við heild-
arútflutninginn, sem nam oft
ekki meira en 1900—2000 lestum
árlega. Að vísu hafa þyngstu
gæðaflokkarnir alltaf verið verð-
felldir af Svíum og útkoman í
þeim litlu betri en á öðrum mörk-
uðum, en að öllu jöfnu var þó
Svíþjóðarverðið mun hærra en
54