Andvari

Årgang

Andvari - 01.06.1959, Side 38

Andvari - 01.06.1959, Side 38
36 HANNES PÉTUIISSON ANDVAHI sat hann nokkra stund í húsi þar í kaup- túninu ásamt tveimur mönnum öðrum. Bárust þá æskudagar hans í tal, m. a. ferming. Kvað Stefán hana verið hafa mjög sögulega. Var hann fermdur í Víði- mýrarkyrkju af séra Hanncsi í Glaumhæ. Hafði prestur geymda vínflösku undir hempunni og varð brátt slompfullur. Brá hann sér annað veifið út úr kirkjunni til að súpa á. Tafðist því guðsþjónustan mjög. Var gripið til þess ráðs að syngja sömu sálmana hvað eftir annað, en kirkjugestir tóku að ríða á næstu bæi til að fá sér kaffisopa. Stóð athöfnin í kirkjunni fram á kvöld.1) Sagði skáldið fleiri skringilegar sögur af séra Hannesi. Presturinn hér í kvæðinu styðst ekki við ákveðna fyrirmynd svo ég viti. Nafn hans hefur enga þýðingu, val þess er aðeins gæla skáldsins við sérkennilega endurminningu. Idér að framan er saman komin vitn- eskja mín um hinn sannsögulega Sigurð trölla og þjóðsagnapersónuna með því nafni. Hefði naumast þurft upplýsinga Stefáns við til að sjá, að Sigurður bóndi Gíslason á Fannlaugarstöðum er fyrir- mynd hans að Sigurði trölla, þótt skáldið hafi lagt í kvæðið næsta margt frá eigin brjósti. Nafnið kemur mönnum á sporið. Hefði Stefán aldrei heyrt neitt af Sigurði Gíslasyni, en þekkt viðurnefnið trölli, voru þá ekki litlar líkur til þess, að hann skírði persónu sína Sigurð, en ekki ein- hverju öðru og svipmeira nafni, sem betur félli að skapgerð þessa ofurmennis. Annað styrkir emnig þá skoðun, að hér sé Sig- urður bóndi á Fannlaugarstöðum endur- borinn, eru það staðháttalýsingar I. kafla. Þær hcnda svo eindregið til fjalllendisins 1) Sögumaður minn er Stefán Vagnsson, sem sjálfur heyrði skáldið segja frá þessu. rnilli Skagafjarðar og Húnaflóa, að ekki verður um villzt fyrir þá, scm til þekkja: því austur og vcstur lá þai leiðln um Langadal á milli fjarða, sem fjöllin klufu og hrjóstrug heiðin og hamraklif og göngin skarða. Skáldið heldur meira að segja áttum á þessurn slóðum: leiðin liggur austur og vestur milli fjarðanna. Hann nefnir Langadal berum orðum, aðal þjóðbraut- ina milli sýslnanna, .þótt í reyndinni sé hann sunnar í fjöllunum. Auk þess víkur hann undir rós að Gönguskörðum — „göngin skarða" — sem er sveitin hið næsta Fannlaugarstöðum, Skagafjarðar megin. í hálendinu, sem hér um ræðir, eru víða dalir, þar sem fyrr á öldum var allmikil byggð, nú eydd að fullu. Sér þó örla fyrir gömlum tóftabrotum. Á það við um Víðidal, sem er nokkru framar en Laxárdalur. Þar var sjálfstæð kirkju- sókn, sem eyddist í svartadauða, að sögn. í kvæðinu stendur: Og það voru auðþekkt, orpin þústum, in eyddu býli víða um dalinn. Sú forna byggð var felld í eyði af fári tíða og slysni mannsins, en tóftahróf sem hrunin leiði nú husla dauða gæfu landsins. Á klausu Stefáns er að sjá, að uppi hafi verið munnmæli um Sigurð trölla, sem ekki hafa komizt á bækur, svo mér sé kunnugt, þar á meðal þau, að hann hafi verið „einsetukarl undarlegur", „aldrei komið til kirkju, gengið framhjá, þó messa stæði yfir“, „bjargað mörgum mönnum frá að verða úti á vetrum“. Benda orð þessi til þess, að sagnirnar af Sigurði hafi hnigið í þá átt að gera hann forneskjulegan og kynngimagnaðan, sbr.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.