Andvari - 01.01.1982, Page 13

ANDVARI
ÁSMUNDUR GUÐMUNDSSON
11
fylli á hverju augnabliki. Allt í kring er ofurefli hans, æðandi djúp með
ognum og dauða, svo að skipverjum fallast hendur. Sama hugsunin hefur
gagntekið þá: Vér förumst. En Jesús lá á koddanum í skutnum og svaf. Hann
hafði hallað höfði sínu eins og barn að fangi föður síns. Hann hvíldi þar
svo öruggur, að ekkert gat raskað friði hans. Og svo varð aftur blíða logn.
Eg veit enga mynd í veraldarsögunni yndislegri en þessa, ekkert sem
segir skýrara: I rósenri og trausti skal yðar styrkur vera.
Skín Ijós yfir landi.
Fyrir mörgum árum sá ég fagra og einkennilega sjón. Það var um hásum-
ar. Inni í lítilli holu í kletti norðan í móti óx bláklukka, ein af yndislegustu
hlomjurtum á jörðinni. Eg kraup fyrir framan hana og tók að hugleiða
sögu hennar. Vindurinn hafði fey'kt upp þangað hláklukkufræi og það
staðnæmzt þar og að lokum fest rætur í moldarkornunum, sem fyrir voru.
Smám saman hafði nálin hækkað og orðið að legg og blöðurn og síðast ófið
úr 'litum sólarljóssins sína bláu krónu, sem drúpti fagurlega og vaggaðist
hægt í andvaranum. Og þá skildi ég undrið — lofsönginn um sólarljósið á
hennar þagnarmáli: Þótt hún yxi við svo kröpp kjör mót norðri, þá gátu
sólargeislar litið inn til hennar fyrst og síðast hvern dag, síðast og fyrst,
svo að hún gat unnið sína voð. Eg sé hana enn og les að baki sögu hennar
sögu minnar eigin þjóðar, fátækrar, smárrar norður við yztu höf.
1917 sótti sr. Ásmundur um clósentsembætti við Háskóla Islands, en
sr. Magnús Jónsson, senr þá var á ísafirði, varð hlutskarpari.
Litlu seinna bauðst sr. Ásmundi verk, sem var ekki síður mikilsvert,
en ólíkt erfiðara.
Búnaðarskólinn á Eiðum var þá lagður niður, enda höfðu fáir sótt hann
síðustu árin. Jafnframt var ákveðið að stofna þar Alþýðuskóla og sr. Ás-
mundur fenginn til að mynda hann og koma honum á fót. Fór hann því
um Norðurlönd árið 1919 til að kynna sér slíka skóla, og taldi hann skóla
Manfreds Björkvists í Uppsölum í Svíþjóð bera af öllum og það langt um.
Vildi því Ásmundur, að hann yrði tekinn til fyrirmyndar. En margt annað
krafðist framkvæmda og stjórnar, sem furðufljótt tókst þó að koma vel á,
þótt erfiðleikarnir væru gríðar miklir. T. d. þurfti að flytja flest til hús og
hygginga á klökkum. Aðeins nokkur spotti var kerrufær.
Kona sr. Ásmundar var sem fyrr segir Steinunn Magnúsdóttir prófasts
á Gilsbakka Andréssonar, og voru þau hjónin því náskyld. Höfðu þau þa
eignazt þrjú hörn, sem enn voru barnung. 1 aldi móðirin sér ekki fært að