Andvari - 01.01.1990, Side 67

andvari
„EIN ÁSJÓNA VERÐUR AÐ MÖRGUM"
65
að að horfast í augu við hann og drengnum er í raun meinað að syrgja ömmu
sína á eðlilegan hátt.
í sjöttu sögu segir af lítilli telpu og ömmu hennar sem gerir hreint hjá fólki.
Sjónarhornið er barnsins og gegnum starf ömmunnar er lesandi leiddur inn á
nokkur heimili þar sem kjör fólks eru mjög misjöfn. Þær fara til fullorðinna
systkina sem búa í bragga; til glæsilegrar konu, Gyðu, sem býr í ríkmannlegu
húsi og í þrönga íbúð þar sem skósmiður nokkur býr ásamt konu sinni, Krist-
ínu. Hlutskipti þessara tveggja kvenna, fínu frúarinnar og skósmiðskonunn-
ar, er helsta efni sögunnar. Báðar eru þær óhamingjusamar, sú fyrrnefnda
drekkur, hin er biluð á geðsmunum og báðar búa þær við skilningsleysi og
hörku eiginmanna sinna. Amma telpunnar er hins vegar eins og klettur, góð
og sterk. Hún segir um þessar konur: „Þær reyna að flýja. Hvor á sinn hátt“
(bls. 79).
Sjöunda sagan er sögð frá sjónarhóli arabadrengsins Habib og afhjúpar
vanda þriðja heimsins og vanda innflytjenda í Evrópu. En með því að segja
hana frá sjónarhóli drengsins verður sagan ekki eins og hvert annað félags-
legt vandamál heldur nær hún að snerta lesandann á persónulegan hátt.
Börn koma ekki mikið við sögu í Pel, en talsvert er sagt frá barnæsku Unu.
Inn í söguna er líka lætt frásögn af litlum dreng sem fer með Einari og sögu-
manni í heyskap þegar þeir eru ungir strákar og einmitt þá kynnast þeir Unu.
Einar er með allan hugann við Unu og sögumaður með allan hugann við þau
tvö og veitir því drengnum litla athygli, þótt þeir gangi samhliða og drengn-
um liggi ýmislegt á hjarta. Hann er að fara að flytja með mömmu sinni og
hermanninum, vini hennar, til Arizona og spyr sögumann hvort hann viti
hvar sá staður sé en sögumaður segist ekkert vita um það. „Drengurinn stóð
við hliðina á mér og fylgdi augum mínum eftir. Hann sagði eitthvað, en ég
hlustaði ekki nema með öðru eyranu. -. . . Ameríku . . . ekki fara . . . vil ekki
• ■ •“ (bls. 43).
Hvergi segir Álfrún þó söguna á áhrifameiri hátt frá sjónarhóli barns en í
skáldsögunni Hringsól. Þótt söguvitundin sé bundin einni persónu er sjónar-
hornið þó í rauninni margþætt. Það kemur fram þegar á fyrstu síðu sögunn-
ar: „Handfangið endaði í hnúð sem minnti á krepptan hnefa og stelpan fékk
hjartslátt, það skil ég vel . . .“ (bls. 7). Hér er sjónarhornið tvöfalt, sjónar-
horn barnsins og sjónarhorn gamallar konu sem lítur til baka. Eins og áður
hefur komið fram blandast saman minningar frá ýmsum æviskeiðum í sög-
unni en í fyrsta hluta bókarinnar af fjórum er þó einkum lýst barnæsku
telpunnar sem kölluð var Ella í þorpinu þar sem hún ólst upp en Bogga þegar
hún kom til Reykjavíkur. Þessi hluti sögunnar mótast allur af þeirri sáru
reynslu sem það er að vera rifin upp með rótum og mæta hvorki hlýju né
skilningi á nýjum stað. Að auki fylgir telpunni ávallt sársaukinn að hafa
uusst móður sína. Hún nær ekki sambandi við lifandi fólk, nema þá helst