Andvari - 01.01.2000, Page 54

52
SIGRÍÐUR TH. ERLENDSDÓTTIR
ANDVARI
hún hafði haldið til haga, til dæmis af biaðagreinum og bæklingum.138
Árið 1975, þegar „hið einstæða ævintýri“ í lífi Önnu hófst, komst hún
á ellilaunaaldur, varð 67 ára gömul.139 Hún kom hins vegar ekki auga
á „helga steininn“ og nýtt tímabil hófst í lífi hennar. Það er út af fyrir
sig stórmerkilegt að stofna safn inni á heimili einstaklings og framlag
Önnu til kvennafræða, bæði stofnun safnsins og rannsóknir, hafa afl-
að henni frægðar og virðingar meðal þeirra sem lifa og hrærast í
fræðaheiminum. Víst er að stofnun þess og starfsemi hefur borið
hróður íslands víða.140
„Kvennasögusafnið gegndi lykilhlutverki í jafnréttisbaráttu þess-
ara ára. Það varð samastaður kvennafræða.“141 Þessi orð Gerðar
Steinþórsdóttur hygg ég að flestir geti tekið undir sem fylgdust með
á vettvangi kvennabaráttu og kvennafræða á áttunda og níunda ára-
tug. Merkir áfangar fylgdu í kjölfar Kvennafrísins 24. október 1975
svo að í raun má tala um endurlífgun og var Kvennasögusafnið í
miðri rás viðburðanna og óumdeilanlegur hluti af nýju kvennahreyf-
ingunni. Árið 1975 tóku gildi lög um ráðgjöf og fræðslu varðandi
kynlíf og barneignir og um fóstureyðingar og ófrjósemisaðgerðir og
1976 tóku gildi fjrstu jafnréttislögin og Jafnréttisráð stofnað sam-
kvæmt þeim en Island var fyrst Norðurlanda til að setja lög af því
tagi. Mikið skorti á vilja stjórnvalda til að framkvæma lögin og
reyndust þau því ekki það haldreipi sem vænst hafði verið. Lögin
hafa þrisvar verið endurskoðuð, 1985, 1991 og 2000. Helstu nýmæli
voru þau að nú skyldi beinlínis bæta stöðu kvenna en ekki aðeins
stuðla að jafnrétti og í þeim eru nú ákvæði um heimild til að veita
konum tímabundin forréttindi til að flýta fyrir þróun í átt til jafnrétt-
is. Hugmyndir innan nýju kvennahreyfingarinnar leiddu til kosningar
Vigdísar Finnbogadóttur forseta Islands 1980 og loks tilkomu
Kvennaframboðs og Kvennalista 1982 og 1983.142
Anna var forstöðumaður safnsins og lengst af eini starfsmaður
þess. Þær Else Mia og Svanlaug sinntu skráningu og öðru í þágu
safnsins með öðrum störfum. Styrkir fengust til rekstrar safnsins
meðal annars frá Þjóðhátíðarsjóði um nokkurt skeið, Seðlabanka ís-
lands og einnig frá hinu opinbera. Voru þeir notaðir til að greiða
kostnað við bóka- og tímaritakaup, kaup á spjaldskrárskápum,
skjalaskápum og fleiru. Þegar frá leið voru styrkirnir einnig nýttir til
að ráða bókasafnsfræðinga til starfa í lengri eða skemmri tíma til
skráningar.143