Andvari - 01.01.2000, Blaðsíða 138

136
DAVÍÐ LOGI SIGURÐSSON
ANDVARI
um árum. Einungis tólf dögum eftir grein Snæbjarnar í Vísi birtist í The
Scottish Nation bréf frá Islandi sem ritstjórar vikuritsins töldu sönnun þess
að sala þess ykist stöðugt erlendis, og að áhugi fyrir hinni skosku menningar-
hreyfingu færi sífellt vaxandi.
Snæbjörn Jónsson, hinn þekkti blaðamaður í Reykjavík, sendir okkur nýlega eintak
af dagblaði sínu, „Vísir“, en þann áttunda nóvember birtist þar tveggja dálka frétt um
þjóðernishreyfinguna í Skotlandi, og segir í meðfylgjandi bréfi: „Jafnvel í þessum af-
skekkta afkima heimsins kunna menn að meta vel skrifað vikurit ykkar. Ég vona
heitt og innilega að ritið eigi velgengni að fagna. Ég er sannfærður um tvennt, annars
vegar að „The Scottish Nation“ gerir mikið gagn, og hins vegar að tímaritið sé strax
frá upphafi vel heppnað. í því má finna alla þá kosti sem þarf til að tryggja stuðning
upplýstra lesenda, hvar svo sem þeir eru staddir, og ég er viss um að rit sem er svo
skoskt að upplagi, en á sama tíma svo tengt alþjóðlegum straumum, mun höfða sterkt
til allra þeirra lesenda íslenskra sem kunna að kynna sér efni þess.“60
Snæbirni varð að vísu ekki að ósk sinni því einungis komu út fimm tölu-
blöð í viðbót af The Scottish Nation.61 Menn voru þó ekkert á því að leggja
árar í bát og í maí kom út fyrsta tölublað af nýju mánaðarriti, The Northern
Review, sem ritstýrt var af Grieve en McGill var aðstoðarritstjóri ásamt
sagnfræðingnum George Pratt Insh.62
McGill skilgreindi markmið skosku viðreisnarhreyfingarinnar í grein
sem birtist í Eimreiðinni árið 1926. Sagði hann tvær stefnur uppi í stjórn-
málum í heiminum, annars vegar eins konar alþjóðahyggju, þ. e. aukna til-
hneigingu þjóða til að stofna allsherjar bandalög til að koma í veg fyrir
upplausn og tortímingu. Hins vegar væri um að ræða þjóðernisstefnuna
sem að mörgu leyti virtist ganga í gagnstæða átt því hún leitaðist við að
vekja þjóðernistilfinninguna bæði í stjórnmálum og öðrum menningarmál-
um.°
McGill taldi að vísu að Þjóðabandalagið, sem sett hafði verið á laggirnar
eftir heimsstyrjöldina fyrri, væri góðra gjalda vert en benti hins vegar á að
þegar skyldar þjóðir væru reyrðar í járnviðjar gerræðisfullrar miðstjórnar
væri ekki um heilbrigt bandalag að ræða. Sagði hann sambúð íra og Skota
við England þessu marki brennda. írar ættu ekkert sameiginlegt með Eng-
lendingum sem máli skipti og Skotar og Englendingar væru gerólíkir, ekki
aðeins að því er snerti trúarskoðanir, heldur jafnframt sögulega þróun og
stjórnmálaskoðanir. Markmið viðreisnarmanna í Skotlandi væri þess vegna
að forðast enska ánauð í andlegum efnum því ensk menning, bæði léleg og
góð, hefði verið að sundra skoskri þjóðarsál um langt skeið og við því yrði
að sporna. Nýskoska hreyfingin, sem grundvallaði allt sitt starf á öflugri
þjóðerniskennd, hugðist taka þetta verkefni upp á sína arma „. . . og tækin,
sem við notum til þess að efla hreyfinguna, eru leiklistin, skáldskapurinn,