Andvari - 01.01.2005, Side 57

andvari
BESSASTAÐASKÓLI
55
1800 var hann þrítugur að aldri. Hann innritaðist um haustið í háskólann og
tók undirbúningspróf árið eftir með fyrstu einkunn. Að þeim loknum hóf
hann nám í guðfræði og lauk því 13. júlí 1803 með ágætiseinkunn. Að prófi
loknu varð hann styrkþegi Ámasafns og jafnframt skrifari í deild þeirri í
kansellíinu sem fór með kirkjumál þar til hann var ráðinn lektor Bessastaða-
skóla.
Ætla má að Steingrímur hafi verið mótaður af upplýsingarstefnunni
þar sem Hannes biskup, fyrrum húsbóndi hans, var þar í framvarðarsveit
hl æviloka. En Steingrímur kemur til Hafnar í sama mund og rómantíska
stefnan heldur innreið sína í danska menningu og bókmenntir. Eftir því sem
best er vitað var Steingrímur eini íslendingurinn sem hlýddi á fyrirlestra
Henrichs Steffens sem hófust 11. nóvember 1802 og ollu straumhvörfum
1 andlegu lífi í Danmörku. Steffens hafði dvalist í Þýskalandi og heillast af
Þýsku rómantíkinni. Þar kynnist hann Goethe, Schiller og Schelling og las
Die Weltseele eftir þann síðastnefnda. Markmið Steffens var að gera vísindin
að skáldskap og öfugt.
Danska skáldið Adam Oehlenschláger var öðum fremur lærisveinn Steffens
°g hann átti eftir að verða höfuðskáld rómantísku stefnunnar í Danmörku í
uPphafi aldarinnar. Víst má telja að Steingrímur hafi orðið fyrir áhrifum af
hinni nýju bókmenntastefnu þar sem þjóðemisvitund og fomaldardýrkun
skipuðu öndvegið eins og þegar kom fram í efnisvali danskra skálda. Hins
v®gar urðu menn eins og Bjami Thorarensen og e.t.v. Hallgrímur Scheving
íánaberar stefnunnar á Bessastöðum í upphafi aldarinnar.
Hinn 8. október 1805 setti Steingrímur Jónsson Bessastaðaskóla með ræðu
a latínu. Meðal viðstaddra fyrirmanna voru stiftamtmaður og Geir biskup
yidalín. Skólasveinar voru 27 talsins - 17 til 28 ára. Þeir sem þama settust
a skólabekk voru meira en helmingi færri en meðan skólamir í Skálholti og
a Hólum voru við lýði
Sama ár og Bessastaðaskóli var stofnaður var sérstakri stjómardeild
k°mið á fót í Danmörku sem fara skyldi með málefni hinna æðri skóla. Hún
flaut heitið „Den kgl. direktion for universitetet og de lærde skoler.“ Meðal
Hlendinga var hún ýmist kölluð háskólastjóm eða skólastjómarráð. Verksvið
hennar náði til Bessastaðaskóla. Hinn 16. júní 1806 gaf hún út reglugerð
ynr hann. Skólinn skyldi starfa í þremur bekkjardeildum og kennslan með
SVlpuðum hætti og í dönskum og norskum latínuskólum eftir því sem hægt
y>ði. Til viðbótar skyldi koma framhaldsdeild fyrir stúdenta sem hugðust
nema guðfræði. Kennarar skyldu vera fjórir og skipta námsgreinum milli
Sln- Þessari reglugerð var aldrei framfylgt til fulls. Bessastaðaskóli starfaði
la tíð einungis í tveimur bekkjardeildum, efri og neðri bekk, og þeir sem
rautskráðust gátu tekið prestsvígslu án frekara náms. Að jafnaði tók námið
mrn til sjö vetur eftir því hvað piltar voru vel undirbúnir. Fyrsta áratuginn