Andvari - 01.01.2005, Page 70

68
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
VIII
Hinn 28. janúar 1828 lögðu stiftsyfirvöld til við háskólastjómina að Bessa-
staðaskóli gæfi ár hvert út boðsrit til að minna á afmælisdag Friðriks kon-
ungs VI. Einnig skyldi efna til hátíðar í skólanum af því tilefni. Lektor getur
fyrstu hátíðarinnar 1828 í skýrslu til stjómvalda, en hana sóttu kennarar og
nemendur og „de lærde“ úr nágrenninu, og hátíðin fór fram í „den överste
læsestue“. Fyrst vom sungin þrjú erindi á latínu úr lofkvæði um konung sem
Brynjólfur Pétursson hafði ort, en átta bestu söngmenn skólans sungu. (Sjá
Brynjólfur Pétursson, 18 nm.). Ræður á latínu flutti einhver af kennurum
skólans og einn nemandi, en biskup afhenti bók sem verðlaun fyrir iðni og
framför. í fyrsta boðsriti skólans 1828-29 birtist þýðing á 1. og 2. bók Odyss-
eifsdrápu eftir Sveinbjörn Egilsson. Næsta ár kom svo þýðing 3. og 4. bókar.
Eftir það var nokkurt hlé á að fleiri þýðingar Sveinbjamar á sömu kviðu
birtust í Skólaboðsritunum, en 1834-35 komu 5.-8. bók og 1837-38 bættust
9.-12. bók við og næstu þrjú árin komu 13.-24. bók út í Skólaboðsritunum.
Sveinbjörn átti fleira en Hómersþýðingar í Skólaboðsritunum því að þar
birtust Ólafsdrápa og Placidusdrápa á árunum 1831-33 og í Skólaboðsriti
1843^-4 gaf hann út Harmsól, Líknarbraut, Heilags anda vísur og Leiðar-
vísan.
Bjöm Gunnlaugsson lagði einnig sitt af mörkum í Skólaboðsritið. Árið
1833—34 birtist De mensura et del. Islandiæ eftir hann, og 1835-36 birtust
Töflur yfir sólargang á Islandi. Njóla kom svo 1841—42 og að síðustu 1844-
46 Leiðarvísir til að þekkja stjömur I og II.
Hallgrímur Scheving birti Hugsvinnsmál í Skólaboðsriti 1830-31 og
íslenzka málshætti 1842-43. Enda þótt Hallgrímur væri sívinnandi alla ævi
sér verka hans minni stað en ætla mætti. Eftir að hann gerðist kennari við
Bessastaðaskóla hóf hann að safna orðum úr óbundnu máli með orðabókar-
smíð að augnamiði. Af þeim brotum, sem varðveitt eru, virðist markmiðið
hafa verið að safna til orðabókar sem næði frá elstu tímum íslenskrar tungu
til samtímans. Þessi vinna komst aldrei af söfnunarstiginu.
I bréfi sem Sveinbjöm Egilsson skrifar Rask 15. ágúst 1825 kemst hann
svo að orði að Hallgrímur sé enn að safna til „prosaiskrar“ orðabókar. Og
19. september 1838, eða meira en áratug síðar, segir Sveinbjöm í bréfi til
Jóns Sigurðssonar: „Úti er um það núna, að Bókmentafélagið geti tekið orða-
bók Schevings. Hann fæst ekki til að redigera hana, heldur vill alltaf vera
að safna, hvaðeð ogso er mikið gott, en lángtum skemtilegra og fyrirhafnar-
minna. Það er heldur eingum unt að redigera hana, so honum líki, enn þótt
hann ekki vilji gera það sjálfur. So eg býst ekki við öðru, en hún hýrist hjá
honum, þartil hann fellur frá, hvörja ráðstöfun sem hann so gerir fyrir henni“
(.Bréftil Jóns Sigurðssonar I, 22).