Andvari - 01.01.2005, Page 154

152
ÖRN ÓLAFSSON
ANDVARI
utan vag - med det viktiga förbehállet, att „fömimmelseelementen" dar ar av en lángt
mera disparat, robust och stundom rentav brutal art, som vida skiljer dem frán Mallarmé.
En annan klar olikhet ar Lindegrens förkarlek för att - inte minst i genitivmetaforens form
- jámte „fömimmelsesvarlden" introducera de med den korresponderande abstraktema. De
konkreta bildleden innebár dá, frán diktarens sida sett, ett slags precisering. I lásarens ögon
kan de kanske ibland fá en snarast motsatt effekt."
11 Friedrich (bls. 80): Sobald die Beobachtung tiefer drángt, muss sie erkennen, dass sie mit
Begriffen wie <real> und <irreal> nicht mehr auskommt. Ein anderer Begriff scheint dafiir
tauglicher: sinnliche Irrealitát. Wir meinen damit folgendes. Der deformierte Wirklichkeits-
stoff spricht sehr háufig in Wortgruppen, von denen jeder Bestandteil sinnliche Qualitát
hat. Jedoch vereinigen derartige Gruppen sachlich Unvereinbares auf so abnorme Weise,
dass aus den sinnlichen Qualitáten ein irreales Gebilde enststeht. Immer handelt es sich um
anschaubare Bilder. Aber es sind solche, die nie dem leiblichen Auge begegnen wurden.
Sie iiberschreiten weit diejenige Freiheit, die dank den metaphorishven Grandkráften der
Sprache schon immer der Poesie möglich war. Nmgr.: Man vergleiche damit eine auf
Novalis bezogenee Bemerkung von H. v. Hofmannsthal: <Die wunderbarsten poetischen
Sátze sind solche, die mit einer grossen physischen Bestimmtheit und Deutlichkeit etwas
physisch Unmögliches beschreibend hinstellen; sie sind wahrhafte Schöpfungen durch das
Wort> (Aufzeichnungen, 1959, s. 183).
12Þar tel ég Einar Benediktsson; Sigurjón Friðjónsson; Sigurð Sigurðsson frá Amarholti;
Jóhann Gunnar Sigurðsson, Huldu, Jóhann Sigurjónsson, Jónas Guðlaugsson, Jakob Smára,
Stefán frá Hvítadal, Davíð Stefánsson og Tómas Guðmundsson. Orðið blæleitni tek ég eftir
listasögu Þorsteins Thorarensen. Frá 19. öld vom könnuð ljóðasöfn Bjama Thorarensen,
Jónasar Hallgrímssonar, Benedikts Gröndals, Steingríms Thorsteinssonar, Matthíasar Joch-
umssonar, Gríms Thomsen, og úrval ljóða lítilvirkari skálda.
I3Bæði í Tímanum og vatninu og Lokaljóðum Steins ber mest á hvítum (12 í hvorum), og
bláum lit (13 í Tímanum og vatninu, 10 í Lokaljóðum Steins), það er samanlagt meira en
helmingur litorða þessara ljóðabálka (45 litarorð alls í Tímanum og vatninu, en 42 í Loka-
ljóðum Steins) og í hvorutveggja er hvítur oftast hreinn litur, en blár sjaldnast; blátt regn,
tálblátt regn, ísblátt vatn, vatnsbláan vegg og blátt gras í Tímanum og vatninu, auk þess
er dimmblátt auga, vængbláar hálfnætur, firðblátt haf, fjólublátt ský, bláfextar hugsanir.
Naglblá hönd og risblár dagur em einnig í Lokaljóðum Steins ásamt „kvöldbláum geimi“,
„bláum morgni", vatnið horfir „kolbláum augurn".
14 Slík flokkun tókst aðeins með sjöttung líkinga Tímans og vatnsins (11 af 64), og fjórðung
líkinga Lokaljóða Steins (17 af 73). Afstöðulíkingar vom samanlagt ívið fleiri (15) en skynj-
unarlíkingar (13).
15Það eru einkum; sannleikur, blessun, slokknun, eyðing, einfaldleiki, eilífð, dauðinn, kær-
leikur, örlög, lygar, minni, neyð o.fl.
16Eins og margar langsóttar líkingar má einnig þessi fá auðskilda, sérstaka túlkun. Þetta gæti
með sanni sagt maður sem hefði allan daginn verið að snattast fyrir þeldökka konu sína, eins
og greinarhöfundur! En svo einstaklingsbundin túlkun, án samhengis við annað í verkinu,
hlýtur að vera ómerk.
17sbr. fyrrgreint dæmi hjá Halldóri Laxness: „á sælum vömm sorgarinnar/ sofa tumar borgar-
innar“.
18 8%, þ.e. 64 í Tímanum og vatninu, 73 í Lokaljóðum Steins.
19 Fjögur fyrstu ljóð Dvalið... eru í lokagerð Tímans og vatnsins nr. 15, 10, 2 og 8, en eftirfar-
andi ljóð, „Rigning“ tengist því með „flaxandi fax“, þar fer nafn mælanda áfram „á nafn-
lausum vegi“, en í þamæsta kvæði (nr. 18) flytur hann „hina hvítu fregn“, hvað sem það
svo ætti að merkja. Þrjú síðustu ljóð Dvalið... hafa í lokagerð nr. 19, 17, 5, Aðeins 7 þeirra