Vaka - 01.09.1929, Blaðsíða 126

252
RITFREGNIR.
[vaka]
ur í þeirri trú, af því það er kunnugt, að Gunnar
Gunnarsson þekkti og umgekkst þessa menn á yngri
árum sínum í Kaupmannahöfn. Að þessu leyti fer
allt i „Hugleiki Mjöksiglanda“ sem í sjálfsæfisögu, að
því fráskildu, að allir þessir menn hirtast undir gerfi-
nöfnum, þ. e. í búningi skáldsögunnar. Og einmitt hér
virðist mér Gunnari Gunnarssyni fatast hvað mest i drott-
inhollustu, hvort sem litið er á hann sem skáldsöguhöf-
und eða æfisöguhöfund. Þessir menn eru dregnir inn
í frásöguna með svo losaralegum tilviljunum, að þær
riðla öllu samhengi, ef miðað er við skáldsögu, en eru
hinsvegar í augum þeirra, er þekkja þykjast fyrir-
myndirnar, allmikið lýttir í meðförum (,,karrikerede“).
Virðist það stundum stafa af misskilningi og röngu
mati á hæfileikum þeirra, er í hlut eiga, en stundum,
og reyndar langoftast, til þess að gera „Blöð Ugga
Greipssonar" skemmtileg aflestrar hinum útlendu les-
endum. Og þeirri hugsun verður naumlega varizt, að
sumsstaðar kenni persónulegs óvilja — og ergi.
Það er ranghverfa litlu íslendinga-nýlendunnar i
Höfn, sem lýst er, iðjuleysinu, drykkjuskapnum, sið-
leysinu, fébrögðunum. Þetta er heimur Davids Jón-
mundssonar, Stefáns Einarsveinssonar og hinna annara.
En af hverju er rangliverfunni einmitt lýst og svo fáu
öðru? Sennilega til þess að gera það ennþá glæsilegra
i augum hinna útlendu lesenda, þegar hinn ungi rit-
snillingur Uggi Greipsson hefðist upp úr þessu feni ves-
aldóms og vansæmdar samlanda sinna. Islenzkum les-
endum, sem verður það á, að skoða ritið sem æfisögu
Gunnars, mun mörgum fara svo, að þeir hefðu heldur
kosið, að Ugga hefði einhverntíma fatast í meðferð tíu
króna seðils eins og hinum, en að hann hefði verið inn-
sýnni og réttlátari í dómum sínum um samlanda sína,
ekki sízt þá, er gengu hinn sama þyrnum stráða veg
og hann sjálfur.
Gunnar Gunnarsson má vera þess fullvís, að vér
þekkjum Pétur Bergson „Natblodsmennesket“ ineð
„det gruinme Anströg af keltisk Sadisme" eins og
honum er lýst. Vér þekkjum hann vegna þess, meðal
annars, að á íslandi er aðeins eitt stórskáld, sem hefir
gert steininn og leirinn að tæki sínu. Vel má vera, að
einhverjum finnist birtan yfir hugarfari hans og verk-
um engu minni en yfir afrekum Ugga Greipssonar.