Menntamál - 01.04.1960, Side 69

MENNTAMÁL
55
andi. Árið 1933 verða þáttaskil. Vegna gyðingaætternis
er honum útskúfað úr samfélagi þjóðar sinnar og hann
verður að taka öllum vanda og sársauka, er af því leiðir,
og loks er hann til neyddur að flýja land árið 1937.
ísland verður athvarf hans og fjölskyldu hans. Nú er
sá vandi fyrir höndum að samlaga sig nýjum og fram-
andi heimi. Hin norræna tunga lýkst upp fyrir honum, ríki
íslendingasagna — stórfenglegur heimur mikilla harma
og mikilla örlaga, óþrotlegur auður skáldskapar í mjög
svipsterku formi, þar sem tilverurök eru rakin með nýjum
hætti og mannúð og göfgi sterkra og óbrotinna einstak-
linga rís yfir ógnir og blóðsúthellingar. Heimur feikna og
ókynnis, og þó ekki án skyldleika við gyðinglega erfð. En
jafnframt heimur breyttra viðhorfa og byltinga, þar sem
vanmat á fornum menningarafrekum er tekið að grafa
um sig, og vandamálum nútímans og verðmætum liðinna
alda lýstur saman í ringulreið.
Hér starfar Heinz Edelstein sem hljóðfæraleikari og
tónlistarkennari. Við kynnumst hér enn einum þætti í per-
sónuleik hans: Hann er mikill náttúruunnandi, og gerist
djarfur fjallgöngu- og ferðamaður. Hann fer í langa leið-
angra, fótgangandi og á hestbaki, og kannar hin torfæru
öræfi, víðar hraunbreiður þeirra, skriðjökla og eldfjöll,
hrífst af tign þeirra og fegurð og takmarkalausri kyrrð
og einveru, sem naumast á sinn líka. Og honum auðnast
þannig að kynnast landinu betur en flestum aðkomumönn-
um öðrum.
Hann stofnar einnig barnamúsíkskóla í Reykjavík, með
völdum nemendum og nýrri kennsiutækni, og er því starfi
nú haldið áfram af öðrum. En þótt hann uni á flesta lund
hinum bezta hag, brestur þó á það, sem mestu veldur um,
að hann nái rótfestu. Og þar við bætist, að hann verður
einnig gripinn þeirri útþrá, sem öllum íslendingum er í
blóð borin, þrá til suðlægra landa handan við höf.
Skelfingarnar á meginlandi Evrópu verða þess enn