Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1952, Page 26

26 ÓLAFUR ST'THORGEIRSSON:
Skal þá aftur horfið að aðdraganda Þjóðfundarins
1851, og ber þar sérstaklega að geta hins merka bréfs
Friðriks konungs 23. sept. 1848, þar sem hann lýsir því
yfir, að ákvarðanir um stöðu Islands í ríkinu skuli eigi
verða teknar, fyrr en eftir að íslendingar sjálfir hafi rætt
málið á þjóðfundi sínum. Var tilætlunin, að sá fundur
yrði haldinn sumárið 1850, en ýmsar ástæður, sem hér
verða eigi raktar, urðu til þess, að honum var frestað til
næsta árs.
Islendingum voru það eðlilega mikil vonbrigði, að
þjóðfundinum var írestað. En Jón Sigurðsson og fvlgis-
menn hans lögðu ekki árar í bát, þó nokkuð þyngdi róð-
urinn; hvatti Jón vini sína og stuðningsmenn til þess að
halda fyrirhugaðan Þingvallafund til undirbúnings þjóð-
fundinum, þrátt fyrir frestunina.
Var Þingvallafundurinn haldinn 10. og 11. ágúst
1850. Var hann fjölmennur, því að hann sátu 180 full-
trúar, af Suður- og Vesturlandi, en til Norður- og Aust-
urlands hafði fundarboð eigi náð í tæka tíð. Meðal fund-
armanna var stiftamtmaðurinn, Trampe greifi, er svo
mjög kemur við sögu þessarra mála, eins og enn mun
sagt verða. Séra Hannes Stephensen var fundarstjóri.
Fundurinn gerði ýmsar mikilsvarðandi samþykktir í
sjálfstæðismálum Islendinga, og er þeim í stuttu máli vel
lýst í þessum orðum: “Island skyldi vera frjálst sam-
bandsland Danmerkur með jarlstjórn og þremur ábvrg-
um stjórnarherrum innanlands, en erindreka í Danmörku
milli konungs og íslenzku stjórnarinnar. Alþingi skyldi
hafa full þjóðþingsréttindi og Island sérskilinn fjárhag,
og Islendingar full þjóðréttindi. Þetta var stefna Jóns
Sigurðssonar.” (Vilhjálmur Þ. Gíslason: Jón Sigurðsson
í ræðu og riti, Akureyri, 1944, bls. 100).
Samkvæmt tillögu Jóns Sigurðssonar var einnig kosin
framkvæmdanefnd til þess að gangast fyrir almennum
fundarhöldum og samþykktum um stjórnlagamálið, og