Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1927, Blaðsíða 12

266
Lífsviðhorf guðspekinnar.
IÐUNN
alt, þá er hann ekki lengur í efa um takmark sitt. Guð-
spekin fræðir oss um þessar skynsamlegu þroska-fyrir-
ætlanir. Til þess, að fegurð alheimsins megi opinberasl
betur og betur, verður steina- og jurtaríkið, menn og
dýr, þjóðflokkar og trúarbrögð, vísindi, listir og heim-
speki að taka sífeldum breytingum.
Eg hefi að þessu látið hjá líða að benda á sannindi,
er sumum kunna að virðast enn mikilvægari en það,
sem ég hefi verið að tala um. Sannindi þessi eru um
eðli mannsins. Eg veit að Vesturlandamaðurinn spyr
um lífið eftir dauðann, endurminningar þar, sælu eða
vansælu, löngu áður en hann spyr um endanlegan til-
gang alheimsins. Kristin guðfræði hefir svo lengi ógnað
mönnunum með kvölum eftir dauðann, að þeir hafa
seinast — eins og hrædd börn — neitað að trúa. Fjöld-
inn allur af kristnum mönnum virðist naumast trúa því,
að til sé nokkurt líf eftir dauðann. Verst af öllu er þó
sú ógeðslega hjátrú, að líkaminn sé nauðsynlegur eilífu
lífi sálarinnar, og að rotnandi líkin í gröfunum eigi síð-
ar meir að rísa upp og sameinast aftur sálunum, sem
sagt er að sofi þangað til. Líklega er það Austurlanda-
maðurinn einn, sem skilur til fulls hvílíkur fjötur þessi
kenning hefir verið á vestrænni hugsun. Á Austurlönd-
um, hjá Hindúum og Búddhatrúarmönnum, er það vissu-
lega Iífið en ekki dauðinn, sein veldur áhyggjum. Þann-
ig var það um Plató, sem skynjaði greinilega Iífið í
hinum andlegu heimum, en átti örðugt með að skilja
tilveru eins efnisheims.
I þessu efni hefir guðspekin ákveðin svör á reiðum
höndum. Maðurinn er ódauðlegur, af því hann er hluti
af guðdóminum. Einstaklingseðli það, sem stendur á bak
við hugsanir, tilfinningar og gerðir mannsins; sú með-
vitundarmiðstöð, sem veldur því að maðurinn segir: »Eg