Kirkjuritið - 01.07.1963, Síða 62

348
KIRKJURITin
ann að’ því, af liverju þjóð þeirra lenti í hinni miklu ógæfu
nazistatímabilsins. Amerískur Gyðingaprestur sagði nýlega í
ræðu:
„Þegar ég var rabbi (prestur) Gyðingasafnaðar í Berlín á
Hitlerstímanum lærði ég marga liluti. Hið þýðingarmesta, sem
ég lærði •— við þessar sorglegu aðstæður, er, að ofstæki og hat-
ur eru ekki mestu vandamálin. Mest aðkallandi, svívirðilegasta,
skammarlegasta og sorglegasta vandamálið er þögn.
Mikil þjóð, sem liafði skapað mikla menningu, var orðin að
þjóð þögulla áhorfenda“.
Stundum áður var hér á Islandi sagt, að verstu svikin væru
bin þöglu svik. Hinn bandaríski gyðingaprestur telur, að það
hafi verið hin þöglu svik meirililuta þýzku þjóðarinnar, sem
lirintu lienni út í ógæfuna. Gætum þess, liver í sínum verka-
liring, að láta þau svik ekki henda okkur, að liafast ekki að,
heldnr berast með straumnum, þótl við viltun betur. Hin þöglu
svik leiða til glötunar“.
TívaS er ma&iirinn?
Það' er næstum daglegt umtalsefni fjölmargra livort nokkur Guð sé til.
Einnig hvort kirkjan sé ekki að syngja sitt síðasta vers. Hvort tveggja eru
vitanlega veigamiklar spurningar.
En sú þriðja, sem vissulega stendur í sambandi við þær, er engu minna
virði né síður afdrifaríkt, hvernig henni er svarað, þessi: Hvað er mað-
urinn?
Ralv Thesen segir réttilega: „Þegar öllu er á botninn hvolft, er þessi
spurning mikilvægust, sú, sem mestum úrslitum ræður um lifsskoðun vora,
hugmóð vorn, stríð vort og framtakssemi. Svarið við henni lyftir oss eða
kemur oss á kné, því að undir því er það komið hvort maðurinn lítur a
sig sem sálugædda veru með andlcgum inætti eða ekki“.
Skoðun Krists á gildi einstaklingsins er ótvíræð. Og ávöxtur liennar er
krafan um hugsana-, skoðana- og málfrelsi einstaklingsins, sem vér erum
alin upp við. Skilningur vor á ranglæti þeirra, sem láta menn gjalda þess
af hvaða kynþætti þeir eru upprunnir, er af sömu rót.
Margs konar kúgun hefur aftur á móti stafað af því um aldirnar, að
neitað hefur verið andlegri eigind og eilifðareðli mannsins.
Guðleysið leiðir alltaf fyrr eða síðar til lítilsvirðingar á manninum. Sem
síðar fæðir af sér alls konar ófrelsi og lesti. Þess eru ótal dæmi á öllum
öldum.