Kirkjuritið - 01.07.1963, Blaðsíða 75

KIRKJURITIÐ
361
Var ekki unnt a3 segja, að venilegrar kristni gætti í dagfari
þeirra né breytni við náungann.
Þetta taldi von Tliadden öfugsnúið og illa farið. Prestarnir
ællu að vísu að vera vegsögumenn, en leikmennirnir megin-
styrkur kirkjunnar.
Hann snerist öndverður gegn Nazismanum þegar í uppliafi.
„Hitler er mesti trúður allra alda“, á liann að liafa sagt á
stúdentafundi. Ásamt fleirmn kom hann á fót „kirkju fólks-
ins“ til andróðurs við ríkiskirkjuna, sem Nazistar höfðu tögl
og liagldir í. Fyrir það var hann handtekinn og sat um skeið
í illræmdu fangelsi í Berlín.
Skylt þótti von Thadden að lilýða lierútboði, þegar síðari
heimsstyrjöldin brauzt út og var hann þá foringi. Telur hann
sig liafa kostað kapps um að breyta sem bezt liann gat eftir
hoði samvizku sinnar í öllum kringumstæðum. Ber og sögum
saman um, að Iiann liafi átt fáa sína líka á þeim árum. Eftir-
farandi er til marks um það. Honum var falin yfirstjórn Lou-
vainhorgar í Belgíu. Þarf ekki að efa að honum var tekið þar
með lieitu hatri og megnum ótta. En liann vann sér þar ótrú-
legar vinsældir. Kom það til af því að liann reyndist hinn mesti
mannúðarmaður og þverskallaðist oft beinum fyrirskipunum
yfirherstjórnarinnar. M. a. barg hann rektor liáskólans frá
hráðum bana, ólilýðnaðist hoði um að senda stúdenta í nauð-
ungarvinnu til Þýzkalands, lét undir höfuð leggjast að refsa
þeim, sem liéldu flóttamenn, hjálpaði jafnvel stöku stríðsföng-
um til að komast undan. Fyrir þessar sakir var von Thadden
boðið að koma í opinbera vinarheimsókn til Louvain eftir lok
stríðsins. Slíkt er næsta fágætt, ef ekki einstakt.
1944 lenti hann í bílslysi og var þá sendur heim á óðal sitt.
Hafði þá systir lians verið skotin sakir andspyrnu liennar við
Nazista. Hann fékk heldur ekki að sitja lengi óáreittur. Rúss-
ana bar brátt að garði lians. Hremmdu þeir eignir lians og
fluttu Iiann sjálfan í fangabúðir í Arkangelsk. Átti liann þar
illa ævi. Beið hann þar það heilsutjón, sem aldrei hefur bæzt.
Meðal annars fékk hann slæmt hálsmein og missti málið um
hríð. Heimti það samt að mestu aftur, en er þó jafnan Iiás
síðan.
Þarna í fangabúðunum kom hann upp kristnum söfnuði.
Enginn var þar ratinar presturinn né neinn kirkjulegur emh-