Nýjar kvöldvökur - 01.10.1938, Blaðsíða 5

FORFEÐUR MANNA
147
lagt eitt þyngsta lóðið í vogarskálina, til
að sanna að lífið á jörðunni hefir stöðugt
verið að þroskast frá hinum ófullkomnu
lífverum til annara fullkominna. Leitin að
steingervingum hefir verið rekin af hin-
um mesta dugnaði víðsvegar um heim.
Það var því eigi að undra þótt vísinda-
mennirnir tækju sérstaklega að svipast
um eftir steingerðum leifum útdauðra
manntegunda, eftir að sú kenning hafði
verið í ljós látin, að mennrnir væru af
sömu ætt runnir og spendýrin, og væru í
allnánum skyldleika við apana, einkum
hina svokölluðu mannapa.
Það skal þegar tekið fram, að enginn
heldur því fram, að mennirnir eigi ættir
sínar að rekja til nokkurrar núlifandi
apategundar, heldur hallast menn al-
mennt að því að hvorirtveggju, menn og
apar, eigi að rekja ættir sínar til sam-
eiginlegra forfeðra. Hvernig sem þessu
er háttað þá er þó eitt víst, að leifar hinna
elztu mannvera, sem fundizt hafa á jörðu
vorri benda óneitanlega mjög í áttina til
apanna, þótt enn hafi hinn óyggjandi
tengiliður ekki fundizt. Skal nú stuttlega
getið hins helzta.
Apamaðurinn á Java.
Árið 1887 settist ungur hollenzkur lækn-
ir, Dubois að nafni, að austur á Sumatra.
Hann hafði hneigzt mjög að hinni nýju
þróunarkenningu Darwins og fýsti nú
mjög að leita sannana fyrir henni. Hann
hafði verið háskólakennari, en hafði
dæmafáan hug á að reyna að ráða gátuna
um uppruna mannsins. Hann trúði þvi
fastlega að einmitt austur í Asíu væri
elztu mannleifarnar að finna. Knúður af
þessari rannsóknarþrá lét hann af stöðu
sinni í Hollandi og gerðist herlæknir í ný-
lendum Hollendinga, fyrst á Sumatra og
síðar á Java. Á Sumatra varð leit hans ár-
angurslaus, en árið 1881 fann hann ein-
kennilegan jaxl í nánd við bæinn Tunil
á Java. Jaxl þessi líktist bæði manns- og
apajaxli, en gat þó ekki verið úr neinni
núlifandi tegund. Dubois herti nú á leiD-
inni við árfarveg þann, er fyrsti jaxhnn
fannst í. Eftir nokkra leit fann hann í
nánd við jaxlinn efsta hluta hauskúpu
(heilabúið) og loks nokkrum mánuðum
síðar vinstra lærlegg, öll þessi bein voru
í sama jarðlagi en nálægt 10 m. frá jaxl-
inum að lærleggnum. Líkur allar benda
til, að þessi bein séu úr sama einstakling,
þótt eigi sé það óyggjandi. En úr hvaða
lífveru eru þá bein þessi? Um þetta atriði
hefir margt verið rætt og ritað, en niður-
staðan er í stuttu máli þessi. Heilabúið er
stærra en á nokkrum núlifandi apa, svo
að það er sýnilega af einstakling, sem hef-
ir verið meiri gáfum gæddur en þeir.
Hinsvegar er það að verulegu leyti minna
en heilabú núlifandi manna, jafnvel þótt
á frumstæðu stigi séu. Aftur á móti er
víst af lögun og gerð lærleggsins, að hann
er úr einstakling, sem gengið hefir upp-
réttur. Tegund þessi hefir því hlotið nafn-
ið „apamaðurinn upprétti“, og hefir af
ýmsum verið álitinn tengiliðurinn milli
manna og apa.
En margir efuðust samt um réttmæti
þeirrar skoðunar, að bein þessi ættu sam-
an, enda liðu svo mörg ár að engar fleiri
minjar fundust þarna. Loks fundust fjór-
ir lærleggir nú nýlega í grennd við hinn
fyrri fund og annarstaðar á Java hefir
hauskúpa úr barni fundizt, og er hún af
fróðum mönnum talin úr sömu tegund.
Peking-maðurinn.
Enda þótt fundur apamannsins á Java
þætti merkilegur, var hann samt lengi
svo einstæður, að margir gerðu lítið úr
honum, sem sönnunargagni fyrir skyld-
leika manna og apa. En fleiri rök komu
fram og nú úr annari átt. Kína hafði frá
19*