Nýjar kvöldvökur - 01.10.1938, Blaðsíða 45

ÚTDRÁTTUR ÚR RITDÓMUM
187
Útdráttur
úr ritdómum um seinustu bók Guðmundar Hagalín
STURLA í VOGUM:
»Það þarf ekki frekar orðum að því að eyða, að Guðmundur
Hagalín hefir hér skapað meistaraverk. Það er tilgerðaláust og
viðburðalaust, einfalt og látlaust, og þess vegna er það meistara-
verk. Það má líkja því við salonsábreiðu unna úr hárfínum ullar-
þræði, lituðum með íslenzkum mosa og jurtalit. Það er menningar-
söguleg lýsing, og það er skáldskapur í senn, ekki skáldskapur í
þeim skilningi, að allt sé hugmyndaflug eitt, heldur í þeirri merk-
ingu, að viðfangsefnin eru valin af skilningi listamannsins á því,
hvað skiptir máli og hvað hefir listrænt gildi
(Vísir, 16. sept. 1938). G. /.«*
»...Og það ætla ég sé skrumlaust mál, að með þessari síðustu
bók sinni, Sturla í Vogum, hefir Guðmundur ekki einungis skrif-
að merkilegustu bók sína, heldur og bók, sem er stórum eftir-
tektaverð í bókmenntum okkar, og fullkomlega okatæk á mæli-
kvarða hvaða bókmenntaþjóðar sem er.
Sigurður Einarsson«.
Tímarit máls og menningar, I. ár. 2. tbl. 1938.
...fer venjulega svo, að sé bókin góð, þá tekur hún mann þeim
tökum, að maður les og les, þar til hún er búin. Þannig fór fyrir
mér, er ég fékk hina nýju bók Guðmundar Gíslasonar Hagalín,
skáldsöguna Sturla í Vogum....
...En þessi skáldsaga, Sturla í Vogum er, að mínum dómi,
hans höfuðskáldverk og mjög prýðilega samin bók. Sagan hefir
ýmsa kosti til að bera, sem oft vantar í skáldsögur okkar yngri
manna. Meðal annars er hún rétt lýsing á lífi manna, hér á landi,
um síðustu aldamót.......Annan kost hefir Hagalín fram yfir
flesta skáldbræður sína: Hann er aldrei óþarflega klúr og reynir
aldrei að lífga frásögn sína upp með öfgum eða kitla meðvitund
lesendanna með Ijótum og leiðum, sálsjúkum »historíum«, sem
óprýða hverja bók....
...Hagalín hefir hér teiknað sína stóru mynd, sitt stóra mál-
verk af íslenzku fólki í afskekktu héraði, eins og það var fyrir
um 40 árum síðan, og eins og það, líklega — í raun og veru —
er enn þann dag í dag. Og "þessi mynd er engin eftirlíking. —
Hún er gerð með sterkum, en þó víða mildum dráttum, djúpum
:skilningi á viðfangsefninu og miklum skáldlegum tilþrifum.
Þ. /.«
Morgunblaðið 1. okt. 1938.
»Hagalín hefir með þessu stóra verki unnið nýtt og mikið af-
rek í íslenzkum bókmenntum. Sagan ber af því, sem hann hefir
áður skrifað, af Kristrúnu í Hamravík að því leyti, að (Dessi saga
er umfangsmeiri, fleiri sögupersónur og margbreytilegri, átakan-
legri atburðir, sviðið víðara, meiri frjósemi, meira Iitskrúð, meira
ívaf, og höfundurinn hefir með þessu skapað Iist sinni meiri
möguleika til að njóta sín til fulls. Nærri því ný hlið á list hans,
eða ný framför, eru hinar frábæru náttúrulýsingar, rósamar,
sterkar og málandi, og blæbrigði umhverfisins, sem þessi bók er
full af.
Heildaráhrif jpessarar sögu eru mikil og sterk, hver einasta
persóna er ljóslifandi og sérstakleg, eðli þeirra, kjör og örlög i
sterku, föstu samræmi.
I hinni vægðarlausu lífsbaráttu í fásinninu, við örbirgð og misk-
unnarleysi blindra náttúruafla, verður fólkið eins og heltekið af
* Guðbrandur Jónsson, prófessor.
Þjóðsögur
Ólafs Davíðssonar.
II. BINDI
er komid í prentun og
mun koma út á næsta
vori.
r
I sumarsól
eftir frú
Margit Ravn
kemur út i. islenzkri
þýdingu á næsta ári.
Er þad brádskemmtileg
saga, eins og allár
sögur eftir þennanhöf.
r
Ulfssaga
eftir
Leif K. Rosenthal
kemur út á næsta ári í
islenzkri þýdingu.
Segir hún frá fyrstu
frumbyggjum Danmerkur
fyrir tiu þúsund árum
sidan. Sagan ^r bædi
fródleg og skemmtileg
og mun marga fýsa ad
1 e s a um þessa gömlu
forfedur okkar Nordur-
landabúa, menningu
þeirra.og baráttu.
Á næsta ári kemur út
bók eftir Fridgeir
H. Berg, þar sem hann
segir frá ýmsum merki-
legum og einkennilegum
dulrænum atburdum, sem
hann hefir ordid fyrir.