Eimreiðin - 01.10.1940, Blaðsíða 60

356
UM NÝFUNDNALAND OG SKULDABASLIÐ ÞAR eimreiðin
sein einnig var sagður fallítt. Þá gerbreyttist myndin og
brenglaðist. Hann var hreinn landi, feitur og pattaralegur og
góðlegur á svipinn. Hann tók upp aðra atvinnu og varð rösk-
asti og nýtasti maður í þeirri nýju grein. Fallíttinn sýndist
ekki gera honum nokkurn skapaðan lilut, því hann var sami
glaðsinna maðurinn og duglegur eftir sem áður. Það var ekk-
ert óhræsi að vera fallítt með svona frammistöðu, hugsaði
ég, og það tók af öll tvímæli, er ég kyntist afdrifum Torfa,
sem var góðltunningi minn og ætíð talinn sómamaður. Hann
byrjaði að verzla, eins og fleiri, en kunni ekki að reikna og
lenti í klúðri með öll skuldaskil, svo að lánardrotnar hans
ákærðu hann. Bannsett smáskítti alt saman, en nóg til að hann
úrskurðaðist fallitt, og' kom auglýsing sýslumanns í Isafold
— Proclama — stóð sem fyrirsögn (eins og þá var venja hjá
lögmönnum til að gera alþýðuna andagtuga). Torfi varð bara
borubrattari eftir en áður og skoðaði alt misgáning og mistök
annara. Hann var gormæltur, og ég man ætíð hvernig hann
sagði frá þessum tíðindum og sérstaklega þessu niðurlagi
ræðunnar: „Ég kalla það ekki að falligrera þó maður djagi
sig tilbaka með þgjú hundguð útistandandi.“ Hann lifði lengi
eftir jiað og var talinn heiðursmaður. Minning hans hefnr
ætið vaknað í huga mér, þegar ég hef heyrt getið um gjnid-
þrota menn, eða bæi, eða ríki og nú síðast og ekki sízt, meðan
ég hef verið að kynna mér gjaldþrot Nýfundnalands. Og hvað
það áfall snertir, finst inér að öllu athuguðu, sem hver gáö"
ur og þjóðræknislega hugsandi Nflendingur megi sletta í g0111
út af öllu saman og segjast bara hafa „dregið sig til baka
með þrjú hundruð útistandandi“. — Ekki vantaði eignir fyrl1
skuldunum eða veð fyrir nýjum lánum, þar sein voru skog-
ar, námur, landhelgi, Labrador o. i'l. En Nflendingar voru
ekki eins sjálfstæðir og sjálfráðir og þeir vildu verið hafa
fremur en Torfi.
í annari ritgerð um Nfland munum við kynnast nánar landi
og lýð, meðal annars til að sjá, hvernig lítil þjóð hefur ,,látiö
fallerast“. •