Eimreiðin - 01.10.1945, Síða 94

318
RITSJÁ
EIMREIÐIN
. Ég læt liér startar numið, ltvað að-
finnslur snertir. Vcra má, að fleira
mætti til tína við nánari leit, en það
mundi vart hagga þeiin dómi, að
bókin sé í heild vel úr garði gerð
og að efni til hæði fróðleg og nyt-
sainleg. Hver maður, sem teljast vill
menntaður, verður að kunna skil á
því, sem þar er frá sagt. Og hvað
sem inenntun líður, er liverjum
meðalgreindum nianni það vorkunn-
arlaust að hafa full not þessarar hók-
ar, ef hann aðeins les hana á réttan
hátt, sein sé þann veg sem lcsa ber
hverja góða hók. í kaflanunt uin nám
gefur höf liollar leiðbeiningar um
lestur hóka. IJar segir m. a. þetta:
„Lesið a. m. k. alltaf við og við ein-
hverja góða hók injög vandlega, end-
urlesið liana í lieild, ef þörf krefur,
marglesið mikilvægustu kafla hennar,
hættið ekki við liana fyrr en þið
hafið skilið hana til hlítar og til-
einkað ykkur efni hennar.“ Þessi orð
vil ég gera að niínum og hæta við:
Lesið hókina „Mannþekkingu“ á
þennaii hátt.
Alfreíi Gíslason.
Erla: FÍFULOGAR. Rvk. 1945 (Bók-
fellsútgáfan h.f.).
Skáldkonan Erla (Guðfinna Þor-
steinsdóttir) er fyrir löngu orðiit
kunn af ljóðum sínuni, og árið 1937
gaf hún út kvæðabókina „Hélu-
hlóm“, sem hlaut lofsamlega dóma
ýmissa merkra manna. Þessi nýja
kvæðahók Erlu, „Fífulogar", skiptist
í þrjá kafla, — Ijófí, ljóðmæli ýmis-
legs efnis, ■— þulur og barnaljóS og
loks almanák Erlu, nieð eina fer-
skeytlu á livern dag ársins; erti ýms-
ar þeirra mjög laglegar, eins og t. d.
þessi (1. maí):
Hlíðar slakki’ og holtið grátt
höfðu stukkuskipti.
Flókuhukka framanátt
fjalls af hnukku lyfti.
Yfirleitt er skáldskapurinn í ljóð-
um þessuin ekki stórfelldur, en þau
„kluppa yndisþýtt, eins og hörn, á
Vanga“ og munu geta orðið mörgu
ljóðelsku fólki til ánægju.
Jakob Jóh. Smári.
BRENNUNJÁLS SAGA, Rvk. 1945
(Helgafell).
Þessi nýja útgáfa af Njálssögu
slyngur að því leyli í stúf við þær
eldri, að stafsetningin er nútíðarniáls.
Halldór Kiljan Laxness rithöfundúr,
sem er útgefandi, telur í eftirmála
það tvennt hlulverk þessarar nýju
útgáfu, að „vera í senn góður gripur
og nútímafólki aðgengilegur lestur“.
Mér virðist útgefundi leggja fullmikið
upp úr hinni nýju stafsetningu. Eng-
uin íslendingi, sem á annað horð er
læs — og það eru íslendingar yfir-
leitt — veldur það óhagræði að lesa
Islendingasögurnar með þeirri staf-
setningu, sem á þeim liefur tíðkast.
Það má um það deila, livor stafsetn-
ingin sé viðfeldnari, en þetta atriði
skiptir ekki nándar nærri eins iniklu
máli og þeir, sem um það hafa dei.H,
virðast lialda. Aðalatriðið er, að tung-
un er sú saina í dag og hún vur á
13. öld, er Njála var skráð; — hefur
að vísu átt sína þróun á margvísleg-
an liátt, en er islcnzku eigi að síður
og íslendingum skiljanleg, hvor staf-
setningin sem notuð er. Hitt cr aftur
á móti rétt, að nútfðar-íslendiugar
eiga erfitl með uð skilja hundið mál
fornritanna, kenningar og samhengi
orðaraða, nema að skýringar fylgi.
Þe6s vegna liafu slíkar skýrirtgar
fylgt í eldri útgáfuni, svo sem útgáfu
Sigurðar Kristjánssonar og fylgja
mjög ítarlegar í útgáfu Fornritafé-