Eimreiðin - 01.05.1960, Qupperneq 73

EIMREIÐIN
161
hafi haft gáfur umfram aðrar og
eilgar nýlegar sannanir slíkra yfir-
^urða eru nú kunnar frá skólum.
Hvergi sést heldur að við íslend-
lngar berum öðrum meiri ræktar-
Semi til fortíðar okkar. Dragast því
að því líkur að stuðlasetning sú, er
þessar þjóðir báðar hafa haft í
heiðri, eina sameiginlega auðkenni
þeirra, sem ólærðum mönnum er
kunnugt um, sé orsök þeirrar
geymni, og að kerfum orðanna í
allreglubundnar hljómheildir hafi
^apað minnisgetu þjóðanna og hið
undna mál bundið myndir orða
ng gerð svo að þess vegna hafi mál-
ln geymst með ljóðunum.
^f nú skyldi þykja rétt að bók-
^aenntastarfsemi okkar sé aðalaf-
rek þjóðarinnar og fróðleikur okk-
ar °g sá vani að geyma forn menn-
jngarverðmæti byggjast á hæfni
lundins máls til að geyma slíkt,
Pa fer að mega vænta þess að ein-
lverjum verði ónotalega við form-
yltingu þá, sem nú gerir tilkall til
Vl' ðingasætis í stað Ijóða fremur
en jafnframt þeim eða skör lægra,
Par sem engra þarf breytinga á
nemu ástandi nema betra sé í boði.
Hokkuð hefur verið rætt um til-
laun þá, til byltingar ljóðforma
e< a öllu heldur það landvinninga-
shíð óbundins máls á hendur ljóð-
Uln> sem hafið hefur verið, en það
leiur reynzt undra ófrjósamt skraf.
jai Pefði verið fróðlegt að sjá færð
. ain rök fyrir kostum nýja brums-
1Us °g ástæður til þess aðrar en
Ulannalæti og getuleysi, sem margir
rggja vera frumorsakirnar.
,Eitt skarplegt tilsvar getur, ef
íett er og með rökum framborið,
brugðið svo glampandi birtu yfir
úrlausnarefni, að það skipti alveg
um útlit í augum spyrjandans og
mynd þeirri verði síðan ekki þok-
að úr huga. En slíkir ljósgjafar hafa
að þessu farið fulllágt, ef til eru, til
þess að almenningi hafi birt fyrir
augum af þeim eða aukizt fundvísi
á kosti „móðins tilburða" við skáld-
skap. Auk háværrar kröfu um frelsi
mun aðalröksemdin fyrir form-
byltingu þeirri, sem nú kallar til
nafns og sætis í bókmenntum, vera
sú staðhæfing, að ekki verði skýrt
frá hugrenningum uppvaxandi nú-
tímamanns og það í borg eða
þorpi með sömu tækni og dugði
handa smalastrák í sveit eða vænt-
anlegu konuefni hans, og virðist þó
haldlítil sönnunin, því fyrst og
fremst eru háttleysur bundins máls
óendanlegar að breytileika og má
þar fella óð að efni á ótal vegu
og svo er niðurröðun bragliða,
stuðla og ríms þ. e. háttafjöldi allt
að því ótæmandi einnig, ef háttum
skyldi haldið.
Sr. Helgi Sigurðsson taldi í brag-
fræði sinni tugi bragætta, sem rím-
ur voru við kveðnar, og tilbrigði
svo liundruðum skipti til sumra
þeirra ætta. Er þar nokkurt und-
anfæri frjósömum skáldhugum, og
má þó enn við auka. Er ótrúleg
fyrirferð núlifandi kynslóðar á
ljóðvelli, ef ekki má takast að
skera þeim sæmileg klæði handa
sálarfóstrum sínum úr öllu því
efni, sem tiltækilegt er að óbreytt-
um bragreglum. Það er ekki einu
sinni að öllu einkamál hvers og
eins, hvernig ort er, því svo fast
sækja höfundar sölu varnings síns,.
11