Eimreiðin - 01.05.1960, Side 77

EIMREIÐIN
165
ekki viljugum, frá ólíkri kennslu-
hæfni þessara tveggja gerða máls
°g sanna þá um leið ólíka gagnsemi
þeirra til þess verks, sem er eitt að-
alhlutverk ljóða: að kenna mál það,
er flytur þau, fegra það og rækta.
Enginn er sá, er segja kunni að
ekki geti orðið til skáldskapur
°þekktrar tegundar fegurri, göfugri
°g áhrifaríkari en nokkur sá, sem
enn þekkist. Hitt er vitað, að þeir
sem yrkja bálka þá, sem ég hefi
eftir Agli Jónassyni frá Hraunkoti
nefnt ókvæði, sökum þess að þeir
eru ekki kveðandi, svíkjast undan
uterkjum við vörn og ræktun móð-
Urmáls sins.
Þeir gerðu þetta þótt þeir töluðu
það og rituðu fegurst allra manna
°g réttast, og gerðu það á þann hátt
ah ganga frá orðum sínum og álykt-
Unum vandlærðari og erfiðari til
ytnnnis, en þau hefðu vel getað ver-
tð og eins með því að nefna verk
Sln rangnefni, enda þurfa þeir að
sýna snjallari verk en enn eru kunn
alnienningi, ef þeim á að fyrirgef-
ast frunihlaupið. Aðferð jieirra við
að vinna þjóðmenningu sinni og
fungumáli sínu gagn, er líkust því
að bóndi færði gripum sínum hey í
Poka og héldi — til þeirra kominn —
Sj°finni fyrir aftan bak sér og léti
skepnurnar þurfa að seilast í fóðrið
'am hjá líkama sínum heldur en
ata það í erfiðislausu færihjáþeim.
^feð þessu dæmi er ekkert sagt
niT1 eðliskosti fóðurs þess, er flutt
^ar> aðferðin væri jafnóviturleg
Putt innihald pokans reyndist nær-
'Ugarmeiia og hollara en gjafir
n°kkurs annars manns.
Eitt gæti þó græðst við furðutil-
burði slíka sem hér hafa verið
nefndir og er það umtal nokkurt
um verðlagið. Veldur sii hliðstæða
því, að fyrir mörgum vefst að sanna
að brambolt formbyltingamanna sé
nokkuð annað en tilgerð eða aug-
lýsingabrella, og allt býður hátta-
lag þetta heim tortryggni til nýrra
skáldverka á meðal þeirra manna,
sem notið hafa áður kveðanlegra
kvæða. Orkar mjög tvímælis hvort
auglýsingin — ef um auglýsingu er
að ræða — Jteggur ekki einmitt, þar
sem hlífa skyldi, að minnsta kosti
virðast ljóðakaup og ljóðalestur og
þá auðvitað Ijóðakunnátta fara
mjög minnkandi þrátt fyrir geysi-
legt magn af erlendum peysujivætt-
ingi, hraklega þýddu kynóraglundri
og glæpasögum, sem fljúga út, er sú
breyting ekki aðeins hættuleg mál-
inu heldur líka smekk og siðferði.
Á meðan eg enn var í sveit og
svo hlutdeilinn að ég lilaut að
kynnast allnáið íbúum lieilla hér-
aða, varð ég Jiess var að mjög viða
var vísufær maður á hverjum bæ
og á sumum allir. Þá duldist Jiað
heldur ekki að daglegt orðfæri
óskólagengins og óvalins almenn-
ings var mjög víða svo fagurt, vand-
að og sterkt að langt ber af mörgu
þvi, sem nú er prentað. Væri freist-
andi að taka upp frásagnir og orða-
skipti jafnvel lítilsigldra vinnuhjúa
til styrktar Jteirri staðhæfingu, ef
unnt væri að sanna, að þau væru
rétt með farin.
Slík lireyting á orðfæri frá ein-
um ættlið til liins næsta virðist eiga
sér Joá skýringu sennilegasta, að
ómerkari hluti prentaðra rithöf-
unda nú á tímum kunni lakar og