Eimreiðin - 01.05.1960, Síða 76

164
EIMREIÐIN
Samt er ljóð, hve háum kröfum
sem það svarar um fegurð, annað
og meira en aðeins skrautborði.
Það skal einnig vera boðberi ein-
hverra hugsana eða skynjana og
verður þá jafnframt fegurð sinni
að geta flutt þann farm og er því
betra að öðru jöfnu sem það kem-
ur því erindi betur til leiðar. En
boðskap sinn flytur allur skáld-
skapur aðeins mannlegum heil-
um, svo hann verður því betri
sem hann verkar betur og traust-
legar á heila viðtakenda.
Nú er svo varið skynjun manna
allri, bæði rökhugsun og tilfinn-
ingum, að hún tekur betur við
og geymir trúlegar reglubundin
skeyti en það, sem grautarlegt er
og allt á rú og stú. Því er trygg-
asta tæki ljóðs, hvað sem vinna
skal án alls efa reglubundin,
minnileg framsetning, gildir það
jafnt hvort svo illt skal starfa sem
að hvetja hermenn til víga eða
svo göfugt sem að rækta móður-
mál þjóða og fegra þau og þótt
áhrifarík framsetning efnis verði
með fleiri ráðum fengin en að-
eins með kerfuðum hljómi sam-
ræmdar orðaraðar, þá er þar tæki,
sem flestum mun ofrausn að þykj-
ast mega kasta.
Sofinn var þá fífill
fagur í haga,
mús undir mosa,
már á báru ...
kvað Jónas Hallgrímsson.
Þetta flytur engin vígorð, læzt
'fyrir engu berjast, en það kenn-
ir þeim, sem heyra hversu fögur
og mjúk íslenzkan getur verið og
það festir orðmyndir þær, sem í
því hittast og sambönd þeirra,
svo að sá sem kann stefbrotið tal-
ar æ síðan nokkurn hluta íslenzkr-
ar tungu rétt, ef hann er maður
að nokkuru verði.
Hver kann svo nokkuð veru-
legt af ókvæðum þeim, sem nú
drífa yfir mann sem flyksufjúk
flekkóttra bæklinga?
Viti menn! Ef leitað skal, rekst
ég á eina utanað lærða spurningu
þeirrar tegundar, viturlega að vísu
og mjög mikilsvert umhugsunar-
efni bæði nú og sennilega síðar.
Það er niðurlag Passíusálms núm-
er 51 eftir Stein Steinarr og hljóð-
ar svo: Skyldi ekki manninurn
leiðast að láta krossfesta sig?
Þarna er þá allt afréttarsafnið-
Aftur á móti kann ég þó nokkuð
af formföstum ljóðmælum sama
manns og gríp þar af það alha
lélegasta því til sönnunar, þetta:
Kvenmannslaus í kulda og trekki
kúri ég volandi.
Þetta er ekki, ekki, ekki,
ekki þolandi.
Erindi þessara tveggja hugsiníða
höfundarins eru mjög ólík að ga?n'
semi sem umhugsunarefni og b°^'
skapur. Verst er að það síðara
léttvægara læra fleiri og læra þa°
örugglegar rétt, veldur því regla 1
hljómfalli þess og lík orð, sern
minna hvert á annað.
Slíkt þarf ekki að rökstyðj3’
reynslan styður það. Eftirtekt hve>s
þess einstaklings, er skynja kanm
mun segja honum, nauðugum e