Eimreiðin - 01.05.1960, Síða 78

166
EIMREIÐIN
virði miður snillyrði og alla and-
lega vopni'imi feðra sinna og mæðra
en Fjósa-Moldar og Öskubuskur
síðustu kynslóðar og þaðan af eldri
menn. Einkum bar þó frá fyrr á
árum hve mjög orðum og atvikum
var svarað með heilum og hálfum
vísum. Þótt ekki væri skáldskapur-
inn alltaf reisulegur var kunnáttan
í versagerðinni og smekkurinn fyrir
tæknilegri útgerð ljóðmælisins tíð-
ast öruggur (misjafnt samt nokkuð
eftir landshlutum).
Raunar væri gott að taka öllum
umskiptum sem liorfa kynni til vit-
rænna landvinninga, frumleika og
fegurðarauka, stuðlaskekkjur eða
stuðlavöntun, bragliðabrengl eða
bragliðaleysi eru aðeins villur eða
hrörnun rétt eins og flámæli eða
fallaruglingur og þó til einhæfni
fremur en fjölbreytni. Svo er með
ýmislegt annað nýtt eða ungt í
aldri. Það liggur þannig ekki Ijóst
fyrir að það sé lagfæring á rökhugs-
un að segja þeim, sem við er talað
eins og nú er farið að tíðkast „Ég
heyri í þér,“ svipaðast og málshefj-
andi væri staddur í koki viðmæl-
anda og fræddi hann þaðan á því að
á þeim stað mætti einnig heyra sitt
af hverju. Áður var gjarnast sagt í
þess stað: ,,Ég heyri til þín.“
Nú íyrir fáum misserum fóru
leiknir ljóðasmiðir víða um land,
botnuðu aðsenda fyrrihluta vísna
fyrir samkomugesti og tóku við
kveðlingum frá þeim til mats undir
verðlaunaveitingar.
Einn þessara víkinga hefur sagt
mér, að 80% heimamanna kveð-
skaparins hafi verið rangt kveðinn.
Sjálfur hef ég innan félagsskapar,
sem þó nokkuð fæst við stökusmíð,
séð og heyrt framkomugott og
skynsamlegt fólk flytja eftir sjálft
sig bragðliðaskakkar og vanstuðl-
aðar ómyndir, að vísu voru það að-
eins þéttbýlisbúar, sem svo fóru að,
en voru þeir ekki líklegastir manna
til að liafa orðið samdauna liinum
nýju straumum?
Þessa breytingu tel ég skaðlega-
Verst er þó ef óhreinindin eru orðin
enn grómteknari og víðar en mann
varir og til þess bendir margt. Það
er jafnvel ekki frítt við að sigur-
hróss nokkurs gæti hjá þeim fáu
grjótpálum hins nýja siðar, sem ég
lief átt tal við og á þeirn sé að heyra
að nú hafi þjóðin rétt þeirn litla
fingurinn og rnuni skammt til að
tekin verði höndin öll. Þarf því
engan að furða þótt farið verði að
reyna að losa tak þeirra og rýna
fram á leið til öryggis og fróðleiks
ef þangað yrði haldið sem tosið
þeirra togar. Þangað að líta blasú
eitt tylliboð við. Frelsi er auglýst-
Orðið er fagurt, og frelsi til hugs-
unar er grundvallarnauðsyn, sömu-
leiðis frelsi til þeirra athafna, sem
góðir siðir, drengskapur, borgara-
leg lög og náttúrulögmál setja ekki
sérstakt bann við, en frelsi til að
smeigja allskonar samsetningi und-
ir skikkjufald ljóða og svíkja þann-
ig inn á menn, það er frelsi til föls-
unar og er þá engu verra að selja
næsta oddvita svart æreyra sem
minksrófu og hefur um þess háttai
framkomu dómur gengið.
Ekkert er til né hefur verið tih
sem jafnvel hafi lyft þjóð okkar
upp úr skrælingjahætti og menn-
ingarskorti eins og sá jöfnuður til