Eimreiðin - 01.05.1960, Qupperneq 100

188
EIMREIÐIN
mikla stoð í Fjallkirkjunni, sem, þótt
skáldsaga sé, veitir ómetanlegar upp-
lýsingar um baráttu skáldsins til frægð-
ar og frama.
Ekkert skáld verður skilið til hlítar,
nema í sambandi við samtíð sína og
þá menningarstrauma, sem þá voru
efst á baugi. Arvidson leggur ríka
áherzlu á þetta atriði í ritskýringu
sinni. Fyrir lieimsstyrjöldina fyrri voru
bjartsýnistímar, menn trúðu yfirleitt
á jtróun og framfarir og voru þess
fullvissir, að miðaldirnar, með öllum
sínum blóðsúthellingum og grimmd
væru langt að baki. En svo skall heims-
styrjöldin yfir eins og reiðarslag. Trú-
in á manninn varð fyrir alvarlegum
hnekki. Þetta kom fram i mörgum
skáldverkum frá þeim tíma. Hið myrka
baksvið skáldsagna eins og Strandar-
innar, Vargs í véum og Sælir eru ein-
faldir eftir Gunnar Gunnarsson mun
að nokkru leyti eiga rót sína að rekja
til hamfara styrjaldaráranna. En mitt
í vonleysi stríðs- og eftirstríðsáranna
birtist hin forna arfleifð íslands liöf-
undinum og hann tekur fyrir yrkis-
efni úr sögu landsins. Hann tekur til
við hinn mikla sagnabálk um landnám,
sem enn er ekki að fullu lokið. Stellan
Arvidson gerir glögga grein fyrir sam-
henginu í skáldskap Gunnars frá fyrstu
til síðustu bókar hans og lífsskoðun
hans, þeim húmanísma, sem gengur
eins og rauður þráður í gegnum öll
verk hans.
Hér verður ekki farið út í að skýra
nánar innihald þessarar efnisríku bók-
ar, enda yrði slíkt lítilsvirði. Allir þeir,
sem bókmenntum unna, ættu að lesa
hana. Hún er skemmtileg aflestrar,
stíllinn léttur og lipur og þýðingin
virðist vera prýðilega af hendi leyst,
en hana gerði Jón Magnússon fil.
cand.
Það er ástæða til þess að þakka hin-
urn mikilsvirta sænska liöfundi fyrir
þennan ómetanlega skerf til bók-
menntasögu íslendinga.
Jón Björnsson.
Henry Holland: DAGBÓK í &
LANDSFERÐ 1810. Útgefandi: M'
menna bókafélagið.
Sir George Stuart Mackensie gerö1
tit vísindalegan leiðangur til íslands
árið 1810. Meðal þátttakendanna vor11
tveir læknar, ungir að árum: Henry
Holland og Richard Bright. Holland
var góður læknir og varð síðar mjog
kunnur í heimalandi sínu. Meðan
hann dvaldi hér veitti hann mörgun1
læknishjálp og flykktist fólk að hon-
um hvar sem þeir félagar komu, ekk1
aðeins í Reykjavík heldur og í sveitum
Borgarfjarðar, Árnes- og RangárvalD'
sýslu, en um þær ferðuðust þeir \
liestum. Holland samdi síðar á æfinu’
doktorsritgerð um sjúkdóma á lS'
landi. Er hann gerði förina hingað me
Mackensie var hann rúmlega tvítugur>
en nokkrum árum áður en hann látst
háaldraður, kom liann hingað aftur °S
þótti þá umbreytt. — Holland virðlSt
hafa haft mjög góða eftirtektargáfu °S
sérstaklega þegar um sérkenni manu
fólksins var að ræða. Hann reit dagb^
í ferðinni. Mackensie mun hafa lelta.
til þessarar dagbókar þegar hann skr1
aði um ferðina, en handrit dagbókar
innar var í ættinni, og sonar-sonar-sou
ur Hollands, sem er bókavörður V1
bókasafn breska þingsins, gaf Lan
bókasafninu það. Steindór Steindórs
son frá Hlöðum þýddi það á ágætt u'
og nú er bókin komin út á lslan
Mér þykir vænst um þessa bók veg11*
mannlýsinga hennar. Þó að Hollan
skrifi fyrst og fremst um menn og
konur, sem við höfum haft spurnir a