Uppeldi og menntun - 01.01.2002, Qupperneq 23

ELSA SIGRÍÐUR JÓN5DÓTTIR
fólkið er ábyrgt fyrir fötluðu börnunum og skiptir með sér umönnun þeirra. Þau
verða því ekki sérmál þroskaþjálfans eða stuðningsaðilans.
Það er hefð fyrir að þroskaþjálfar starfi á Leikborg og þeirra hlutverk er vel skil-
greint. Svana þroskaþjálfi segist hafa það hlutverk að skipuleggja umhverfið á deild-
inni til þess að það falli betur að þörfum og kröfum barna með sérþarfir. Hún sér líka
um ófötluðu börnin og ber ábyrgð á þeim. Börnunum er skipað í mismunandi hópa
og reynt að þreifa sig áfram með hvað henti best, hvaða krökkum gangi vel að vera
saman og hvaða starfsmaður henti best fyrir livern hóp. Gulla litla situr t.d. með
sömu krökkunum við matarborðið og hjá þeim er alltaf sami starfsmaðurinn. Svo er
Gulla í samverustund með öðrum börnum og þar er annar starfsmaður sem sér alltaf
um samverustundirnar.
Sólrún leikskólakennari segir að reynt sé að nýta þekkingu og reynslu starfsfólks-
ins. Til dæmis sé einhverf telpa á deildinni hennar vegna þess að þær hafi áður haft
einhverft barn. Svo sé fært á milli hópa og á milli deilda sé það talið henta. í Leikborg
bera allir starfsmenn leikskólans ábyrgð á öllum börnum. Sólrún sagðist bera ábyrgð
á krökkunum af hinum deildunum þegar hún hitti þau í fataklefa eða á útisvæði. Á
útisvæðinu hefur hver starfsmaður sitt ákveðna svæði til að fylgjast með, krakkarnir
leika sér hins vegar óhindrað á öllu leiksvæðinu.
Eins og áður hefur komið fram eru færri börn á starfsmann í Leikborg en almennt
í leikskólum vegna barna með sérþarfir. Sóirún telur að það komi öllum til góða.
Hægt sé að skipuleggja misstóra hópa og laga þannig starfið að börnunum. Hún tal-
ar um að vegna þessa mikla skipulags sem ríki í Leikborg þá hafi starfsfólkið mikið
frelsi. Það veit alltaf nákvæmlega hvað á að gera næst og hvað sé hvar og hvenær.
Allt starfsfólk hverrar deildar heldur vikulega fundi með leikskólastjóra þar sem
mál deildarinnar eru rædd. Þegar starfið á deildunum er skipulagt er tekið tillit til
þess að starfsfólk á rétt á tíma til að undirbúa starfið.
Þekking og starfsaðferðir
Mikilvæg er sérstök kunnátta og starfsaðferðir sem koma fjölbreyttum barnahópi til
góða og eru oft forsendur þess að bömin geti verið með í leikskólastarfinu. Þroska-
frávik barna eru með margvíslegum hætti og hvert og eitt barn er einnig sérstakt og
einstakt. Starfsfólk leikskóla verður því stöðugt að vera að afla sér þekkingar, bæði
fræðilegrar um frávikin og hagnýtrar um það hvernig best sé að taka á málum. Þekk-
ingu á þroskafrávikum verður að fylgja kunnátta og færni í því að gera börnin að
þátttakendum í barnahópnum. I leikskólunum var ýmislegt gert til þess að auðvelda
börnum með fötlun þátttöku, t.d. reyndi starfsfólk markvisst að koma börnunum inn
í leik og til að auðvelda skilning barnanna á umhverfi leikskólans voru notaðar sjón-
rænar ábendingar og tákn með tali.
Mál og tjáning
Málið er aðaleinkenni mannsins og stór þáttur í hæfni hans til samskipta. Öll börn
þurfa því að ná góðri færni í máli. Þegar mál er skilgreint er oftast miðað við tvennt,
mál sem tjáningartæki og mál sem hugsunartæki. Fleiri málkerfi en talmál nýtast
21