Uppeldi og menntun - 01.01.2002, Side 85

SIF EINARSDÓTTIR OG JÓHANNA EINARSDÓTTIR
(2000) komust að því að eldri nemendum gekk jafn vel eða heldur betur í námi. Rann-
sóknin leiddi líka í ljós að sá tími sem fólk eyddi með fjölskyldu virtist ekki hafa áhrif
á námsgengi. Graham og Donaldson (1999) rannsökuðu námsárangur og þróun vit-
rænna þátta (intellectual development) hjá eldri og yngri háskólanemum. Niðurstöð-
'ur þeirra leiddu sömuleiðis í ljós að eldri nemendurnir sýndu heldur meiri framfarir
í þessum þáttum, þrátt fyrir að þeir eyddu meiri tíma með fjölskyldunni og tækju
meiri þátt í lífi og starfi í samfélaginu utan skólans.
Styrkur og veikleikar eldri og yngri háskólanema
Margt bendir til þess að styrkur eldri og yngri háskólanema liggi á mismunandi svið-
um og að þeir takist á við námið á ólíkan hátt. Mikilvægt er að skoða þessa þætti nán-
ar til að glöggva sig betur á mismunandi eiginleikum og þörfum eldri og yngri nem-
enda. Erlendar rannsóknir á þessu sviði hafa fyrst og fremst beint sjónum að eftirfar-
andi þáttum: námskvíða, viðhorfum nemenda, virkni þeirra, samskiptum við kenn-
ara og viðhorfum kennara til ólíkra nemenda.
Rannsóknir sýna að eldri kennaranema skortir oft sjálfstraust í bóklegum þáttum
námsins, en þeir eru hins vegar öruggari með sig þegar kemur að hagnýtum þáttum
og æfingakennslu. Gonzalez-Rodriguez og Sjostrom (1998) fylgdust með eldri og
yngri kennaranemum á tveimur æfingakennslutímabilum. Niðurstöður benda til
þess að töluverður munur sé á þróun þessara hópa. Fullorðnu nemarnir sýndu mun
minni kvíða en hinir og hlökkuðu til að takast á við verkefnin. Yngri nemendurnir
kviðu því meira að takast á við ný verkefni og veltu mikið fyrir sér livort þeir væru
hæfir til að verða kennarar. Eldri nemendurnir einbeittu sér að börnunum og hvern-
ig þeim gengi en yngri nemarnir voru oft uppteknir af því hvernig þeim sjálfum liði
og gengi. Eldri nemarnir litu á mistök og villur til að læra af þeim og sem hluta af því
að verða fagmaður en þeir yngri sáu mistök sem hindrun. Eldri nemendurnir litu
gjarnan til framtíðar en þeir yngri einblíndu á eina viku í einu, eitt verkefni í einu og
það að klára þetta tímabil. Samstarf eldri nemanna við æfingakennarana var frekar á
jafnréttisgrundvelli. Yngri nemarnir voru hins vegar uppteknari af því að gera eins
og æfingakennararnir. Æfingakennararnir treystu eldri nemunum betur og fólu þeim
meiri ábyrgð en hinum. Niðurstöður Kasworm (1980) leiddu einnig í ljós töluverðan
mun á eldri og yngri nemendum, en hún skoðaði mun á ýmsum þáttum hjá þessum
hópum. Eldri nemendur komu betur út í samþættingu við eigin reynslu (personal
integration), fræðilegri afstöðu og röklegri iausn vandamála og sýndu jafnframt
minni kvíða. Yngri nemendur komu hins vegar betur út í listrænum þáttum og skap-
andi hugsun og voru óheftari í tjáningu (impulse expression).
Bent hefur verið á að eldri nemendur bæti upp skort á sjálfstrausti gagnvart bók-
legum þáttum og e.t.v. lélegri undirbúning því að þeir hafi oft skýrari markmið með
háskólanáminu. Þeir eru ákveðnir í að læra af náminu og leggja áherslu á að tileinka
sér þekkingu og færni sem þeir geta nýtt sér í starfi (Graham og Long Gisi, 2000; Gra-
ham og Donaldson, 1996). Metcalf og Kahlich (1998) fylgdust með þróun nokkurra
eldri kennaranema og voru niðurstöður þeirra þær að þróun fagmennsku hjá þess-
um nemendum færi eftir svipuðu ferli og annarra nema, hins vegar þróast eldri nem-
83