Uppeldi og menntun - 01.01.2002, Síða 154

FAGMENNSKA GRUNNSKÓLAKENNARA Á NORÐURLANDI EYSTRA
ari og reiðir fram námsefni og fræðslu af kostgæfni í samræmi við aldursmarkmið að-
alnámskrár. Hann álítur að öllum séu markmið og kröfur ljósar og telur sig ekki þurfa
að réttlæta árangur af starfi sínu því vandinn sé nemandans að standast kröfurnar
fremur en skólans að mæta þörfum hans.
Sjálfstæð fagmennska
Hinn sjálfstæði fagmaður metur mikils faglegt sjálfstæði, því skilgreining tilgangs og
markmiða kennslunnar sé fólgin í þekkingu þeirri og menntun er fagmaðurinn hef-
ur á valdi sínu. Hann lítur á nemendur og foreldra sem skjólstæðinga sína sem hann
veitir tiltekna þjónustu á grundvelli vítt skilgreindra markmiða í aðalnámskrá. Hann
ákvarðar hverjar þarfir nemendanna eru og hvernig þörfum þeirra er mætt. Hann er
húsbóndi í samskiptum sínum við nemendur og foreldra og beitir þvingunarvaldi ef
þeir vilja fara aðrar leiðir en hann ákvarðar. Hann sækir endurmenntun út frá eigin
aðstæðum og krefst frelsis til að ráðstafa vinnutíma sínum.
Samvirk fagmennska
Hinn samvirki fagmaður metur mikils faglegt samráð því hann telur gagnrýna um-
ræðu innan skóla tryggja best árangur og ábyrgð í starfi. Auk samstarfs við samkenn-
ara leitast hann við að gera foreldra og nemendur virka í skólastarfinu. Hann álítur
menntun og velferð barna sameiginlegt verkefni heimila og skóla og telur mikilvægt
að samstarfið byggi á gagnkvæmri virðingu, trausti, samábyrgð og gagnkvæmri
upplýsingamiðlun.
Samvirkur fagmaður lítur á sig sem leiðtoga fremur en húsbónda og forðast
þvingunarvald. Liðsheildin er honum lykilatriði því ákvarðanir um nám og starf í
skóla snerta ekki aðeins kennara og nemendur heldur einnig foreldra. Hann vill að í
námskrá sé að finna víða skilgreiningu á markmiðum og inntaki skólastarfs og fag-
hópur skólans ákveði hvað hverjum nemanda skuli kennt, hvernig og hvenær í sam-
ráði við foreldra. Samvirkur fagmaður telur að faglegar þarfir einstakra kennara
verði að samræmast þörfum skólans sem stofnunar og ákvarðanir um endurmennt-
un kennara séu teknar í ljósi þess.
Lýsing Ribbins á einkennum þessara þriggja sniða falla að flestu leyti að skilgrein-
ingum Harg'reaves (2000:153-175). Hargreaves telur þó að þróun samvirkrar fag-
mennsku gangi hægar fyrir sig en Ribbins gerir og skiptir henni því upp í tvö tíma-
bil með því að skilgreina hluta hennar til hinnar póstmódernísku fagmennsku, þ.e.
það er lýtur að nánari tengslum við foreldra eða aukinni þátttöku þeirra í skólastarf-
inu. í fyrstu hafi starf kennara þróast til samvirkni inn á við, þ.e. kennarar hafi farið
að leggja meira upp úr samstarfi sín á milli en nú um árþúsundaskiptin séu þeir farn-
ir að beina sjónum æ meira að nauðsyn þess að eiga samstarf út á við, þ.e. við nem-
andann og foreldra hans, þeirra sem þjónustu kennarans njóta (Hargreaves og Full-
an 2000).
152