Uppeldi og menntun - 01.01.2002, Blaðsíða 193

BÖRKUR HANSEN, ÓLAFUR H. JÓHANNSSON OG
STEINUNN HELGA LÁRUSDÓTTIR
Hlutverk skólastjóra og mat þeirra
á yfirfærslu grunnskólans
til sveitarfélaga
I grein þessari er greintfrá niðurstöðum könmtnar sem gerð var ífebrúar 2001 á viðhorfum
skólastjóra til breytinga í kjölfar grunnskólalaga frá 1995 en þar ber hæst yfirfærslu grunn-
skólans til sveitarfe'laga. Kastljósinu er einkum beint að fjórum þáttum: (1) áhrifum afyfir-
færslunni á mikilvæga þætti í starfsemi skóla, (2) möguleikum skólastjóra til að hafa áhrifá
framkvæmd mála, (3) mati þeirra á breytingum til batnaðar og (4) forgangsröðun verkefna
hjá skólastjórum. Niðurstöðurnar sýna að meirihluti skólastjóra er þeirrar skoðunar að
breytingarnar hafi haft jákvæð áhrifá skólastarf og að svigrúm þeirra til að móta skólastarf
hafi aukist. Þeir telja sig aftur á móti ímun minna mæli en áður getaforgangsraðað viðfangs-
efnum eins og þeir helst kjósa og svo virðist sem fagleg forysta þeirra víki fyrir daglegri um-
sýslu. Niðurstöðurnar benda til þess að hlutverk þeirra se' aðfærast frá því að vera faglegir
leiðtogar yfir í að vera daglegir framkvæmdastjórar með fjárhagslega umsýslu og ábyrgð sem
meginverkefni.
Á síðustu árum hafa orðið miklar breytingar á starfi íslenskra skólastjóra. Megin-
breytingarnar eru vegna ákvæða í nýjum grunnskólalögum sem tóku gildi árið 1995
(nr. 66/1995) en með þeim lögum var rekstur grunnskóla færður frá ríki ti! sveitar-
félaga. Breytingarnar sem felast í lögum þessum taka bæði til inntaks og umfangs
þeirra viðfangsefna sem skólastjórar bera ábyrgð á, verksvið þeirra er orðið víðfeðm-
ara en áður var og ábyrgð þeirra aukin. Meðal nýrra verkefna má nefna aukna fjár-
hagslega ábyrgð, mat á skólastarfi, uppbyggingu tölvu- og tækniþekkingar, áætlanir
um endurmenntun starfsmanna, mótun þróunarstarfs, samráð við foreldra og miðl-
un upplýsinga til þeirra.
Þau nýju viðfangsefni sem íslenskir skólastjórar þurfa nú að sinna eru margbreyti-
leg að umfangi og eðli, en öll kalla þau á þekkingu og leikni sem ekki er sjálfgefið að
þeir búi yfir. Meðal slíkra verkefna eru mat á skólastarfi og uppbygging á sviði tækni-
mála innan skólanna. Þetta eru jafnframt þau viðfangsefni sem skólastjórar hafa
væntanlega minnsta reynslu af. Lögin gera ráð fyrir að skólastjórar geri áætlun um
191